Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

Από 4 εναλλακτικές μεθόδους διαχείρισης των απορριμμάτων, η Ελλάδα χρησιμοποιεί μόνο τους Xώρους Yγειονομικής Tαφής (όπου βεβαίως τους χρησιμοποιεί γιατί στον τόπο μας οι χωματερές είναι καθεστώς).
Την ίδια ώρα:Στο Άμστερνταμ ανακυκλώνεται το 74% των σκουπιδιών, στην Κοπεγχάγη το 32%, στη Βιέννη το 30% και στο Βερολίνο το 25%. Το Παρίσι καίει σε ειδικές μονάδες καύσης το 80% των σκουπιδιών του, ενώ οι Βρυξέλλες το 89%.
H μία μετά την άλλη οι ευρωπαϊκές πόλεις στρέφονται στις εναλλακτικές μεθόδους διαχείρισης των σκουπιδιών τους, εφαρμόζοντας στην πράξη ιδέες όπως «ελαχιστοποίηση του όγκου», ανακύκλωση υλικών, καύση και λιπασματοποίηση.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει μια ιεραρχική σειρά προτίμησης για τις επιλογές διαχείρισης των απορριμμάτων και ανάγκασε τα κράτη μέλη να προσαρμόσουν τη νομοθεσία τους προκειμένου να γίνουν πράξεις οι οδηγίες της.
H Ελλάδα σχεδόν αναγκάσθηκε να προσαρμόσει τη νομοθεσία της στην κοινοτική, προκειμένου να μη συρθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, με Προεδρικά Διατάγματα που αφορούν την ανακύκλωση ορυκτελαίων, μπαταριών, αυτοκινήτων και ηλεκτρονικών.
Τι προβλέπει αυτή η νομοθεσία;
(Αν θέλετε όλο το νομικό πλαίσιο μπείτε στο Google.com πληκτρολογήστε ΧΥΤΥ και διαβάστε τη σελίδα «Η Διαχείριση των απορριμμάτων στην Ελλάδα» )
• Κλείσιμο και εξυγίανση όλων των ανεξέλεγκτων χωματερών και σκουπιδότοπων μέχρι το 2007 σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήδη, με βάση την ελληνική νομοθεσία, όλες οι υπάρχουσες χωματερές και σκουπιδότοποι είναι παράνομοι
• Ελαχιστοποίηση παραγωγής απορριμμάτων, με ενθάρρυνση της μείωσης δημιουργίας απορριμμάτων (π.χ. μείωση συσκευασμένων προϊόντων, επαναφορτιζόμενες μπαταρίες κ. λ. π)
. • Υποχρέωση ανάκτησης του 50-65% των συσκευασιών μέχρι το 2005 και του 65-80% τα επόμενα χρόνια με επαναχρησιμοποίηση των υλικών (π.χ. μπουκάλια μπίρας, κρασιού κ. λ. π.).
α. Η αξιοποίηση των αποβλήτων συσκευασίας με ανακύκλωση ή παραγωγή ενέργειας σε ποσοστό τουλάχιστον 50 % κατά βάρος με ανώτατο όριο 65%, μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2005,
β. πρέπει να ανακυκλώνεται από το σύνολο των υλικών συσκευασίας τουλάχιστον το 25% κατά βάρος με ανώτατο όριο το 45%. Στο ποσοστό αυτό πρέπει να ανακυκλώνεται τουλάχιστον το 15% κάθε υλικού συσκευασίας. (Άρθρο 10 Α 1α & β του Νόμου 2939/2001).
• Υποχρέωση κομποστοποίησης κατά 65% των οργανικών υπολειμμάτων μέσα στην ερχόμενη δεκαπενταετία.
α) μέχρι 16 Ιουλίου 2010 σε ποσοστό 25 % κατά βάρος, με ημερομηνία υπολογισμού των αποβλήτων που είχαν παραχθεί το έτος 1995,
β) μέχρι 16 Ιουλίου 2013 σε ποσοστό 50% κατά βάρος, με ημερομηνία υπολογισμού των αποβλήτων που είχαν παραχθεί το έτος 1995 και
γ) μέχρι 16 Ιουλίου 2020 σε ποσοστό 65% κατά βάρος, με ημερομηνία υπολογισμού των αποβλήτων που είχαν παραχθεί το έτος 1995.
• Υποχρέωση ανακύκλωσης και εναλλακτικής διαχείρισης ειδικών απορριμμάτων και αποβλήτων, όπως λάστιχα, παλιά οχήματα, καταλύτες, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, μπάζα, ογκώδη αντικείμενα, έπιπλα, ορυκτέλαια, κ.α.
• Ανάκτηση ενέργειας σε ειδικές εγκαταστάσεις καύσης με παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
• Τελευταία επιλογή είναι η διάθεση των υπολοίπων απορριμμάτων σε XYTA».

Ας δούμε όμως αναλυτικά τις μεθόδους διαχείρισης των απορριμμάτων.

1. ΚΑΥΣΗ
Τριάντα πέντε χιλιάδες σπίτια σε μια περιοχή του Νοτιοανατολικού Λονδίνου έχουν 24 ώρες το εικοσιτετράωρο ζεστό νερό, θέρμανση και ρεύμα, τα οποία παράγονται σε μονάδα καύσης σκουπιδιών. Το εργοστάσιο βρίσκεται στον Δήμο του Γκρήνουιτς, ο οποίος σε συνεργασία με άλλους δύο γειτονικούς δήμους αποφάσισαν το 1992 να επενδύσουν 136 εκατ. ευρώ (περίπου 46 δισ. δρχ.) για να φτιάξουν τη μονάδα. Τα σκουπίδια μέσω της καύσης παράγουν ηλεκτρική, αλλά και θερμική ενέργεια. Μέσω σωλήνων ενός ειδικά διαμορφωμένου δικτύου μεταφέρεται στις κατοικίες ατμός, ο οποίος ζεσταίνει τα σπίτια (λειτουργώντας ως καλοριφέρ) και παρέχει ζεστό νερό. H μέθοδος της καύσης των σκουπιδιών κερδίζει σημαντικά έδαφος στις ευρωπαϊκές πόλεις, ιδιαίτερα στις σκανδιναβικές χώρες και τον Βορρά. Οι περισσότερες μεσογειακές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, δεν έχουν ακόμα προχωρήσει σε μονάδες καύσης σκουπιδιών, αν και στην Αθήνα δεν λείπουν πια οι φωνές υποστηρικτών τής μεθόδου. Στην Ελλάδα η μέθοδος της καύσης αποτέλεσε για μεγάλο χρονικό διάστημα σχεδόν «απαγορευμένη» έννοια λόγω των κατηγοριών για τις εκπομπές σωματιδίων και διοξίνης στην ατμόσφαιρα - πρόβλημα που οι επιστήμονες θεωρούν πως αντιμετωπίζεται πλέον επαρκώς με τη χρήση ισχυρών φίλτρων. Τα εργοστάσια καύσης απορριμμάτων που λειτουργούν σήμερα στην Ευρώπη εκπέμπουν ρύπους κάτω από τα επιτρεπόμενα όρια που προβλέπουν οι κανονισμοί και θεωρούνται ιδανικά για πυκνοκατοικημένες περιοχές, καθώς γύρω από αυτά μπορεί να αναπτυχθεί το δίκτυο μεταφοράς φθηνού ρεύματος και θέρμανσης. H μέθοδος αφήνει ελάχιστα κατάλοιπα, τα οποία σύμφωνα με τους επιστήμονες θάβονται σε XYTA, που καταλαμβάνουν πλέον πολύ μικρό χώρο.
2. ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ
H περιοχή του Dagenham Dock βρίσκεται στο Ανατολικό Λονδίνο και συγκεκριμένα στη βόρεια όχθη του Τάμεση. Πρόκειται για μία έκταση περίπου 1.330 στρεμμάτων, ιδιαίτερα υποβαθμισμένη, χωρίς υποδομές (δρόμους, αποχέτευση κ. λ. π.), με κατακερματισμένες ιδιοκτησίες. Σε αυτόν τον χώρο άρχισε να λειτουργεί ένα πρότυπο Οικολογικό Επιχειρηματικό Πάρκο, με έμφαση στην ανακύκλωση των υλικών. Ο σχεδιασμός του χώρου έγινε από πανεπιστημιακούς και εξειδικευμένες εταιρείες για λογαριασμό του αρμόδιου φορέα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, του Μητροπολιτικού Δήμου του Λονδίνου Βασική ιδέα του σχεδίου είναι η δημιουργία ενός πάρκου με μικρές μη οχλούσες βιομηχανικές μονάδες, που φιλοξενούν επιχειρηματικές δράσεις με νέες τεχνολογίες ανακύκλωσης.
Με άλλα λόγια, το κράτος δίνει την ευκαιρία στους επιχειρηματίες να επενδύσουν με ευνοϊκούς όρους (τους δίνει τον χώρο, τις υποδομές και επιδότηση) στην... ανακύκλωση. Τι ανακυκλώνεται: Σ' αυτές τις νέες μονάδες δεν ανακυκλώνονται μόνο τα «παραδοσιακά» ανακυκλώσιμα υλικά, δηλαδή γυαλί από μπουκάλια, αλουμίνιο από κουτάκια αναψυκτικών και χαρτί από εφημερίδες και περιοδικά, αλλά: • Παλαιά ελαστικά. για παραγωγή μονωτικών και οικοδομικών υλικών, εξαρτημάτων οδοποιίας (π.χ. κώνοι, «σαμαράκια», ηχοπετάσματα κ. λ. π.), δάπεδα αθλητικών εγκαταστάσεων (ταρτάν) κ. λ. π. • Οτιδήποτε γυάλινο ανακυκλώνεται, για την παραγωγή πλακιδίων δαπέδου, άμμου για αμμοβολή, φίλτρα πόσιμου νερού ή χαμηλής ποιότητας γυαλί για διάφορες εφαρμογές κ. λ. π. • Πλαστικά υλικά για παραγωγή ειδών γραφείου, πλαστικού χορτοτάπητα, πλαστικά έπιπλα εξωτερικών χώρων (πάγκοι, καρέκλες κ. λ. π.). • Ηλεκτρονικές και ηλεκτρικές συσκευές, π.χ. κομπιούτερ, κινητά τηλέφωνα, για την παραγωγή πλαστικού και ευγενών μετάλλων.
Να επισημάνουμε ότι από στοιχεία του Υ. ΠΕ. ΧΩ. ΔΕ προκύπτει πως ανακύκλωση 3. 500 τόνων χαρτιού ισοδυναμεί με:
- διάσωση δάσους με περισσότερα από 50. 000 δέντρα
- εξοικονόμηση ενέργειας περίπου 4 εκατομμύρια κιλοβατώρες
- διάσωση ενός εκατομμυρίου κυβικών νερού

3. ΧΩΡΟΙ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΑΦΗΣ (Χ. Υ. Τ. Α)
Μία από τις πιο πράσινες περιοχές της Φρανκφούρτης είναι η γειτονιά του Μίλμπεργκ («σκουπιδοβουνό» στα γερμανικά). Το Μίλμπεργκ είναι ένα τυπικό παράδειγμα μετατροπής ενός Χώρου Υγειονομικής Ταφής (XYTA) σε χώρο πρασίνου. Βρίσκεται κοντά στη συνοικία Μπόρχαϊμ, μία περιοχή όπου η ζήτηση κατοικιών αυξήθηκε ραγδαία μετά το κλείσιμο της χωματερής. Οικογένειες που κάνουν πικ νικ πάνω στο γρασίδι. Για «ν' ανθίσει» όμως ένας XYTA θα πρέπει να έχει προϋπάρξει η κατάλληλη υποδομή κατά τη δημιουργία του. . Τι είναι ο X. Y. T. A;
Ο X. Y. T. A είναι μια μεγάλη λακκούβα που επενδύεται εσωτερικά ώστε να μην περνάνε τα «στραγγίσματα» από τα σκουπίδια στο υπέδαφος και τον υδροφόρο ορίζοντα. Αρχικά, η λακκούβα στρώνεται με άργιλο και στη συνέχεια «ντύνεται» με μια εξαιρετικά ανθεκτική χοντρή πλαστική μεμβράνη που συγκρατεί τα υγρά από την αποσύνθεση των σκουπιδιών. Στη συνέχεια γεμίζει με σκουπίδια. Σε αρκετά σημεία δημιουργούνται έξοδοι του βιοαερίου που παράγεται από τη ζύμωση των απορριμμάτων, ενώ το σύστημα διαθέτει δίκτυο ειδικών σωλήνων και αντλιών για τη συλλογή των παραγόμενων υγρών. Όταν γεμίσει αυτή η τεράστια λακκούβα και τα σκουπίδια πάρουν το σχήμα λόφου, τότε ο XYTA κλείνει και μετατρέπεται σε χώρο πρασίνου.

Να παρατηρήσουμε εδώ ότι η έννοια του Χ. Υ. Τ. Α καταργείται πλέον και στη θέση της μπαίνει ο όρος Χ. Υ. Τ. Υ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων) ή ο όρος : Χ. Ε. Δ. Υ ( Χώρος Εδαφικής Διάθεσης Υπολειμμάτων ).

4. ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ
Είκοσι έξι δήμοι στην περιοχή της ιταλικής Πάδοβας έχουν κάνει έναν πρωτότυπο συνεταιρισμό. Συγκεντρώνουν τα οργανικά απορρίμματα και τα διοχετεύουν σε μονάδες «κομποστοποίησης» ή αλλιώς λιπασματοποίησης. Το κόστος της «κομποστοποίησης» απορριμμάτων, σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Περιβάλλοντος, έχει υπολογιστεί περίπου στο μισό απ' όσο στοιχίζει η υγειονομική ταφή, ενώ οι μονάδες «κομποστοποίησης» επιδοτούνται και από την E. E. Στο πρόγραμμα της Πάδοβας συμμετέχουν 200.000 κάτοικοι, οι οποίοι κάθε χρόνο παράγουν 16.500 τόνους οργανικών απορριμμάτων. Οι κάτοικοι της Πάδοβας αντί να πετάξουν όλα τα σκουπίδια στην ίδια σακούλα ξεχωρίζουν τις φλούδες των φρούτων και των λαχανικών, τα υπολείμματα τροφών, χαλασμένα τρόφιμα ή ακόμα και κλαδιά δένδρων, τα οποία μετατρέπονται σε πλούσιο λίπασμα που επαναχρησιμοποιείται αντί να γεμίζει με όγκο τη χωματερή. Το σύστημα χρησιμοποιείται και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, όπως η Βαρκελώνη, το Λονδίνο, η Μόντζα. Οι δήμοι συνήθως είτε συλλέγουν τα οργανικά απορρίμματα που οδηγούνται σε κεντρικές μονάδες επεξεργασίας και μετατρέπονται σε «κομποστ» (λίπασμα) είτε προμηθεύουν κάθε ενδιαφερόμενο με ειδικούς κάδους για να εφαρμόσουν την ιδέα στον κήπο τους. Ο κάδος που τοποθετείται σε μια γωνιά του κήπου είναι χωρίς... πάτο. Κι αυτό γιατί μέσα από το χώμα περνούν τα σκουλήκια στη μάζα των οργανικών απορριμμάτων από τα οποία τρέφονται και στη συνέχεια η ύλη χωνεύεται και περνάει στο χώμα!

ΤΑ … ΗΜΕΤΕΡΑ
Από αυτές τις μεθόδους αλήθεια ποια χρησιμοποιούμε στον τόπο μας; Την πέμπτη μέθοδο, την ελληνική. Όπου αλάνα και σκουπίδι, όπου ρεματιά και χωματερή. Πετάτε όπου βρίσκετε και μη νοιάζεστε για τίποτα. Μόλυνση; Ε: όχι δα! Εδώ έχουμε ήλιο και θάλασσα, είμαστε περιούσιος λαός, δεν θα πάθουμε τίποτα!
Εδώ περιμένουμε την Αιτωλοακαρνανία να μας σώσει! Θυμάστε αλήθεια από πότε την περιμένουμε; Από τη διακυβέρνηση Μητσοτάκη ! Επί νομαρχίας Αβούρη αν έχετε ακουστά. Πάει να πει δεκαπέντε τόσα χρόνια. Φαντάζομαι σε άλλα δεκαπέντε θα έχουμε απάντηση.
Ως τότε υψώνουμε λόφο σκουπιδιών μια ανάσα από την πόλη, δίπλα από τα σχολεία μας και μέσα στη θάλασσα.
Ως τότε μακριά από εμάς η χολέρα, μακριά η δυσεντερία, μακριά ο τύφος, μακριά η… χλαπάτσα !
Ως τότε … εκεί που κρίνα, τα… μπειμπιλίνα !

Σκεφτείτε όμως ένα συνδυασμό ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ, ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ, με τα ποσοστά που έτσι κι αλλιώς είμαστε υποχρεωμένοι να ανακυκλώνουμε και να κομποστοποιούμε. Θα γινόταν τόση φασαρία για το χώρο του Χ. Υ. Τ. Υ; Θα σφάζονταν δήμαρχοι και κοινοτάρχες πάνω στις χωματερές ή θα μάλωναν ποιος θα αξιοποιούσε καλύτερα τις ευεργετικές συνέπειες της Ανακύκλωσης;
Κι όμως. Θα μπορούσε, και είναι πρόταση αυτό, μια συνεργασία κάποιων νομών να έλυνε μια και καλή το πρόβλημα. Οι νομοί Άρτας, Πρέβεζας, Λευκάδας και ένα τμήμα της Αιτωλοακαρνανίας (Ξηρόμερο) να επεξεργαστούν ένα κοινό πρόγραμμα ανακύκλωσης και κομποστοποίησης, με κατασκευή μικρών μονάδων επεξεργασίας ανακυκλώσιμων προϊόντων, μία σε κάθε περιοχή ή ένα μεγάλο εργοστάσιο ανακύκλωσης σε μέρος που θα εξυπηρετούσε όλους. Παράλληλα χρειάζεται μια γενναία προσπάθεια ενημέρωσης του κόσμου για τα ευεργετικά αποτελέσματα της ανακύκλωσης και την αξία του κομπόστ ως εναλλακτικής μεθόδου λίπανσης των καλλιεργειών.
Βεβαίως οι «άρχοντές μας» γυρίζουν την πλάτη στη λέξη ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ και η ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ τους είναι ΑΓΝΩΣΤΗ ΛΕΞΗ ! Δεν γνωρίζουν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από την ελληνική νομοθεσία !
Πλανάται το ερώτημα τι γνωρίζουν εν τέλει μα αυτό είναι … άλλου παπά ευαγγέλιο και … πλάνας κάλπης αποτέλεσμα.
19/03/2006
* Τα στοιχεία προέρχονται από το ΜΗΧΑΝΟΔΙΚΤΥΟ και την ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ