Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου 2010

ΒΟΤΑΝΑ ΙΙ

Συνεχίζω τη σειρά με τα θεραπευτικά βότανα του τόπου μας, ανακαλύπτοντας συνεχώς κάτι καινούργιο. Ειλικρινά έχω ενθουσιαστεί με αυτή τη δραστηριότητα. Φυτά που νοιώθεις ως άχρηστα, ζιζάνια που σε εκνευρίζουν στο χωράφι, λουλουδάκια ασήμαντα που τα πατάς έτσι για πλάκα, κρύβουν τέτοιες ιδιότητες που, αν τις ξέραμε, θα τα σεβόμαστε περισσότερο. Διαβάστε παρακαλώ για το γαϊδουράγκαθο και θα με δικαιώσετε…

Αχιλλεία (Achillea millefolium)



Θαμνώδες φυτό που φυτρώνει στις άκρες των επαρχιακών δρόμων κυρίως της Ευρώπης, της Δυτικής Ασίας και της Βόρειας Αμερικής. Φθάνει περίπου στο 1 μέτρο, τα φύλλα της μοιάζουν με αυτά τις φτέρης και τα λουλούδια της βγαίνουν σε δέσμες με ροζ ή λευκές αποχρώσεις.
Φυτό με μαντικές ιδιότητες, χρησιμοποιούταν στην Σκωτία ως φυλακτό. Της έχουν αποδοθεί δυνάμεις κατά των κακών πνευμάτων και γι’ αυτό το λόγο παλιά την έκρυβαν στις εκκλησιές. Οι νεαρές κοπέλες πίστευαν στις μαγικές της ιδιότητες και την έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι για να ονειρευτούν την αληθινή αγάπη. Σύμφωνα με την μυθολογία, ο Αχιλλέας κατά την διάρκεια του Τρωικού πολέμου περιποιούταν τις πληγές των στρατιωτών του με την Αχιλλεία. Ομοίως οι Αγγλοσάξονες θεράπευαν τις πληγές που προκαλούνταν από σίδερο. Δεν είναι καθόλου παράξενο που η Αχιλλεία αποκαλείται επίσης «το βότανο των στρατιωτών».
Γενικά ενδυναμωτικό εφόσον δρα απευθείας στον μυελό των οστών και διεγείρει την ανανέωση του αίματος. Τονωτικό στο αγγειακό σύστημα, βελτιώνει τις κυκλοφοριακές διαταραχές όπως για παράδειγμα τους κιρσούς και τις αιμορροΐδες. Εξαίρετο λάδι για το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα αφού υπάρχουν ενδείξεις ορμονικής δράσης. Αντιμετωπίζει την άτακτη έμμηνο ρύση, βαριάς μορφής εμμηνόρροια, προβλήματα εμμηνόπαυσης, φλεγμονές ωοθηκών, πρόπτωση της μήτρας και ινώματα. Διεγείρει την έκκριση των γαστρικών και εντερικών αδένων και βελτιώνει τη δυσπεψία. Από νευρολογική άποψη ισορροπεί την πέψη, βελτιώνοντας την απορρόφηση των τροφών και τις πεπτικές εκκρίσεις, αρωγός στον κολικό και τον μετεωρισμό. Επίσης, διεγείρει την έκκριση χολής βοηθώντας στην πέψη των λιπών και ορεκτικό. Οι στυπτικές της ιδιότητες βοηθούν επίσης στον περιορισμό της διάρροιας. Βοηθάει στα εμπύρετα κρυώματα και την συμφόρηση. Προάγει την εφίδρωση διεγείροντας τους αδένες και προκαλώντας καθαριστική και δροσιστική δράση. Λέγεται ότι έχει εξισορροπητική επίδραση στη διούρηση, χρήσιμο τόσο για την ουρολοίμωξη όσο και για την ακράτεια των ούρων. Οι αναλγητικές της ιδιότητες μπορούν να φανούν χρήσιμες σε πόνους της μέσης, ρευματικούς πόνους και πονοκεφάλους. Τέλος, λέγεται ότι απωθεί τα κουνούπια.
Πηγές:
The Directory of Essential Oils, Wanda Sellar; ermilion
Οδηγός Βοτανοθεραπείας, David Hoffman; διόπτρα
The Illustrated Encyclopedia of Essential Oils, Julia Lawless; thorsons

Για να φτιάξετε αφέψημα αχιλλείας, απλώς βράστε για δέκα λεπτά µια χούφτα από το βότανο σε ένα λίτρο νερό. Μπορείτε να πίνετε τρία φλιτζάνια την ημέρα ή να το χρησιμοποιήσετε για πλύσεις του δέρματος, αφού θεωρείται ότι περιορίζει την ακµή και το έκζεµα, ενώ καταπολεμά και την τριχόπτωση. Εναλλακτικά µμπορείτε να µμουλιάσετε δύο κουταλάκια αχιλλέας σε ένα φλιτζάνι νερό για δέκα λεπτά και να πιείτε το έγχυμα ή να το χρησιμοποιήσετε ως κατάπλασμα για την επούλωση πληγών.

Αρτεμισία, Αψιθιά (Artemisia Absinthum)




Πολυετές σπάνιο, φρυγανώδες αυτοφυές σε άγονους και βραχώδεις τόπους φυτό, φτάνει μέχρι το 1μ. ύψος, με γκριζοπράσινους μίσχους και φύλλα, που καλύπτονται από αργυρόχρωμο χνούδι, και κίτρινα μικρά άνθη. Στη βοτανοθεραπεία χρησιμοποιούνται τα φύλλα, οι ανθισμένες κορυφές και οι ρίζες. Είναι πικρό, συναντάται σε περιοχές της Μεσογείου και σε όλα τα εύκρατα μέρη ανά τον κόσμο και υπάρχουν περίπου 300 είδη Αψιθιάς. Φημίζεται για την πλούσια περιεκτικότητά της σε αιθέρια έλαια.
Θεωρείται αγχολυτικό, τονωτικό, αντιπυρετικό, αντισηπτικό, εμμηναγωγό, αντιφλεγμονώδες, παυσίπονο.
Τονωτική, ιδιαίτερα την άνοιξη, ανοίγει την όρεξη. Καταπολεμά ορισμένα επιληπτικά συμπτώματα, που εμφανίζονται σε κορίτσια πριν από την εφηβεία.
Σπασμολυτική, ειδικά σε παιδικούς σπασμούς και σε ζαλάδες και λιποθυμίες.
Εμμηναγωγό σε αμηνόρροια από αναιμία, χλώρωση και νευραλγίες σχετικές με διαταραχή των εμμήνων.
Αυξάνει την παραγωγή χολής, διευκολύνει τη χώνευση των λιπαρών, διώχνει τη δυσπεψία και βοηθά το αδυνάτισμα.
Θεωρείται φάρμακο για την διάρροια, τους στομαχόπονους και τους χρόνιους νευρικούς εμετούς.
Ακόμη είναι ένα από τα καλύτερα τονωτικά, για την ανεπάρκεια του ήπατος.

Αφέψημα: 10 γραμμάρια κορυφές με άνθη σε ένα λίτρο νερού. Το σουρώνουμε σε 15 λεπτά. Πίνουμε τρία φλιτζάνια την ημέρα, ανάμεσα στα γεύματα, με μέλι γιατί είναι πολύ πικρό. Καλύτερος είναι ο συνδυασμός με φλισκούνι). Για την αμηνόρροια αρχίζουμε να το πίνουμε 10 μέρες πριν την έναρξη των εμμήνων. Με ένα φλιτζανάκι του καφέ αφέψημα σπασμένων κουκουτσιών αψιθιάς κάθε βράδυ, έχουμε ένα ρόφημα κατά της αϋπνίας καλύτερο από οποιαδήποτε χάπια. Κατά της αμηνόρροιας ένα αφέψημα με κοτσάνια από αψιθιά, χαμομήλι, μελισσόχορτο, απήγανο και χρυσάνθεμο, λίγο από καθένα σε ένα λίτρο νερού. Τρία φλιτζάνια την ημέρα, ανάμεσα στα γεύματα.


Βαλεριάνα (Valeriana officinalis)





Η βαλεριάνα είναι ανθοφόρο φυτό της οικογένειας των Βαλεριανοειδών που απαντάται στην Ευρώπη, την Ασία και τη Βόρεια Αμερική. Το όνομα "Βαλεριάνα" προήλθε από τη λατινική λέξη valere που σημαίνει «υγεία ή δύναμη» και αναφέρεται στην θεραπευτική χρήση του φυτού, αν και υποστηρίζεται ότι μπορεί να αναφέρεται και στη δυνατή του οσμή.
Στη Γαλλία η βαλεριάνα αποκαλείται και «γατοβότανο» από τη συνήθεια που έχουν οι γάτες να τρώνε φύλλα βαλεριάνας όταν αντιμετωπίζουν στομαχικές διαταραχές.
Η βαλεριάνα χρησιμοποιείται σαν υπνωτικό, αγχολυτικό και κατευναστικό, μιας και τα έλαια που περιέχει έχουν παρόμοια δράση με τις βενζοδιαζεπίνες. Ο μηχανισμός δράσης της ωστόσο παραμένει γενικά άγνωστος. Στο παρελθόν χρησιμοποιούνταν και σε ασθενείς με επιληψία.
Θεωρείται επίσης χρήσιµη σε περιπτώσεις αρθρίτιδας, νευραλγίας, κολίτιδας, υπέρτασης, κολικών του εντέρου, ρευµατικών πόνων και δυσµηνόρροιας αλλά και σε κράµπες, ηµικρανία, αϋπνία, πονόδοντο και νευρικό άσθµα.

Προσοχή!
Οι µεγάλες δόσεις βαλεριάνας προκαλούν κακοδιαθεσία. Η χρήση της πρέπει να γίνεται για µία εβδομάδα µόνο, µε διάλειµµα στη συνέχεια δύο - τριών εβδομάδων. Στο διάστηκα της «αποχής» επιτρέπεται η χαλάρωση στο µμπάνιο µε αφρόλουτρο µε 5-10 σταγόνες αιθέριο έλαιο βαλεριάνας στο νερό.

Γαϊδουράγκαθο (Silybum marianum )



Silybum marianum, (Compositae), Milk thistle, Σίλυβο, το αγκάθι της Μαρίας
Παρόλο που σαν γαϊδουράγκαθο περιγράφονται δεκάδες φυτά της οικογένειας των Συνθέτων, τα πιο ενδιαφέροντα είναι ο Cnicus benedictus, με μαλακά και λίγο αγκαθωτά φύλλα και κίτρινο λουλούδι και το Σίλυβο, με αγκάθια που τσιμπάνε πολύ και λουλούδια κοκκινωπά ή λευκά. Τα τόσο "ταπεινά" αυτά αγκάθια, είναι από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα κρυμμένων θησαυρών στον κόσμο των φαρμακευτικών φυτών.
Σύμφωνα με την παράδοση τα λευκά σημάδια σαν φλέβες στα πράσινα φύλλα του, προκλήθηκαν όταν έπεσαν πάνω στο φυτό σταγόνες από το γάλα της Παρθένου Μαρίας και για αυτό πήρε το αγγλικό του όνομα milk thistle (γαλατοαγκάθι) ή Mary thistle (αγκάθι της Μαρίας).
Ο Διοσκουρίδης συνιστά το μέγα κενταύριον, ή σίλυβον για την επούλωση των πληγών. Τα κεφάλια από τα άνθη του τρώγονταν βραστά την άνοιξη πριν ανθίσουν όπως οι αγκινάρες και βοηθούσαν στη τόνωση του οργανισμού, το καθάρισμα του αίματος, την αποτοξίνωση του οργανισμού, αλλά και στην αύξηση της παραγωγής γάλακτος των γυναικών. Ακόμα χρησιμοποιούταν και για όλες τις ασθένειες της μελαγχολίας.
Στη σύγχρονη βοτανοθεραπευτική, το γαϊδουράγκαθο είναι το κύριο γιατρικό που χρησιμοποιείται στην προστασία του συκωτιού από λοιμώξεις, κατανάλωση αλκοόλ ή χημειοθεραπείες. Μπορεί να βοηθήσει στο να περιοριστούν οι βλάβες στο συκώτι αλλά και στην ανανέωση των κυττάρων του. Χρησιμοποιείται ακόμα στη θεραπεία της ηπατίτιδας, του ίκτερου και της κίρρωσης του ύπατος.
Χορηγείται σε όλα τα προβλήματα της χοληδόχου κύστης καθώς αυξάνει την έκκριση και την ροή της χολής από το ήπαρ και της χοληδόχου κύστης.
Είναι αντίδοτο σε δηλητηριάσεις από μύκητες του γένους Amanita καθώς και από άλλες τοξίνες του περιβάλλοντος.

Χρησιμοποιείτε ακόμα σαν δυναμωτικό του εγκεφάλου και της μνήμης, σαν καταπραϋντικό στη καταρροή και στη πλευρίτιδα, αλλά και στη ψωρίαση.
Πρόσφατα ανακαλύφθηκε η αντικαρκινική, η νευροπροστατευτική αλλά και η καρδιοπροστατευτική του δράση λόγω της μείωση της χοληστερόλης που προκαλεί.
Επιστημονικές αποδείξεις της σημαντικής αντικαρκινικής ιδιότητας του γαϊδουράγκαθου μπορείτε να βρείτε εδώ: http://www.sciencedaily.com/releases/2007/11/071114111149.htm

Δυόσμος (Menta viridis)



Ο δυόσμος απαντάται αυτοφυής σε υγρούς, ορεινούς τόπους αλλά πολλές φορές καλλιεργείται σε κήπους ή γλάστρες, για να χρησιμοποιηθεί στη μαγειρική σαν καρύκευμα. Όλα τα μέρη του φυτού θεωρούνται φαρμακευτικά και ιδιαίτερα τα φύλλα, που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των δερματικών παθήσεων. Θεωρείται φυτό αντισπασμωδικό, χωνευτικό και καταπραϋντικό. Συνιστάται ακόμη σε περιπτώσεις ρευματισμών και τετάνου.
Τα φρέσκα φύλλα ανακουφίζουν τους πόνους των ρευματισμών, αν τα τρίψουμε στις κλειδώσεις που πονάνε. Επίσης τα τρίβουμε στο μέτωπο για το σταμάτημα του πονοκέφαλου.
Μπορούμε με τα φύλλα να παρασκευάσουμε τσάι και να το χρησιμοποιήσουμε σε περιπτώσεις δυσπεψίας, διάρροιας ή για να ηρεμήσει το στομάχι μετά από εμετό.
Βράζουμε 10 γραμμάρια φύλλα σε 1 λίτρο νερό και πίνουμε 3 φλιτζάνια την ημέρα.

21/9/2010

Πηγές: http://www.infokids.gr, http://www.kairatos.com.gr, http://www.mani.org.gr, http://www.ftiaxno.gr/, http://3lyk-n-filad.att.sch.gr/
http://el.wikipedia.org, http://www.focusmag.gr, http://www.dolo.gr
http://www.votana.eu

Παρασκευή 17 Σεπτεμβρίου 2010

ΒΟΤΑΝΑ

Από τα αρχαιότατα ακόμη χρόνια ο άνθρωπος στο φυτικό βασίλειο ζήτησε την ανακούφιση των πόνων του ή την θεραπεία του.
Αιγυπτιακοί πάπυροι αποκαλύπτουν ότι το σκόρδο και άλλα βότανα ήταν γνωστά για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες εδώ και 4.000 χρόνια.
Για την αντιμετώπιση των διάφορων παθήσεων, οι Ομηρικοί γιατροί χρησιμοποιούσαν φάρμακα που τους προσέφεραν τα προϊόντα της γης.
Ο Ασκληπιός υποδείκνυε εμπειρικά φάρμακα και επιθέματα με βότανα για εξωτερική χρήση.
Ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε κυρίως φυτικά αλλά και ζωικά φάρμακα. Γενικά οι γιατροί που παρακολουθούσαν την ιατρική του Ιπποκράτη θεωρούσαν ότι: «αγαθόν φάρμακον το μηδέν φέρειν φάρμακον». Δηλαδή, «το καλύτερο φάρμακο είναι κανένα φάρμακο».
Όπως η πρακτική ιατρική προηγήθηκε της επιστημονικής ιατρικής, έτσι και η εμπειρική φαρμακολογία προηγήθηκε της επιστημονικής.
Έτσι εδώ και χιλιάδες χρόνια, ποικιλίες βοτάνων έχουν χρησιμοποιηθεί από τους ανθρώπους για θεραπευτικούς λόγους. Οι κλασσικοί Έλληνες συγγραφείς και γιατροί της αρχαιότητας, όπως ο Ιπποκράτης, ο Αριστοτέλης, ο Διοσκουρίδης, ο Γαληνός έγραψαν διάφορα συγγράμματα για τις θεραπευτικές ιδιότητες και τον τρόπο χρήσης των φυτών, βασισμένοι στις λαϊκές παραδόσεις του καιρού τους.
Ο Αριστοτέλης, ο μεγάλος Έλληνας φιλόσοφος, έγραψε βιβλίο το οποίο περιείχε πολλές φόρμουλες και συνταγές σχετικές με συγκεκριμένα βότανα και φυτά, που και ο ίδιος και οι σύγχρονοί του είχαν μελετήσει. Είχε ανακαλύψει ότι πολλά φυτά είναι δηλητηριώδη και ναρκωτικά από φυσικού, γι’ αυτό και το έργο του κρατήθηκε μυστικό. Ορισμένοι πολιτικοί της εποχής του, οι οποίοι είχαν μεγάλη επιρροή, δε θα δίσταζαν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα βότανα και τα φυτά για να καταστρέψουν πολύ κόσμο. Γι’ αυτόν το λόγο, ο Αριστοτέλης πληροφορούσε μόνο τους πλέον έμπιστους από τους οπαδούς του.
Ο Αριστοτέλης ανακάλυψε βότανα τα οποία ήταν στυπτικά και είχαν την ιδιότητα να συστέλλουν τους ιστούς. Επίσης, ανακάλυψε τα αντισπασμωδικά, τα οποία βοηθούσαν στο να προλαμβάνονται οι σπασμοί και να ανακουφίζεται η ερεθιστικότητα των μυών. Βρήκε μαλακτικά που μαλάκωναν τις μεμβράνες της μύτης και του λαιμού, βοηθώντας έτσι στο βήχα και στα κρυολογήματα. Ο φιλόσοφος έγραψε πάρα πολλά για τα τονωτικά και καταπραϋντικά, τα αρωματικά και τα διάφορα καθαρτικά. Πολλές μεγάλες μορφές της ιστορίας, όπως ο Μ. Αλέξανδρος και η Κλεοπάτρα, χρησιμοποιούσαν τις συνταγές που ο Αριστοτέλης είχε συγκεντρώσει.
Στα χρόνια του Μεσαίωνα και της Τουρκοκρατίας η χρήση των βοτάνων ήταν πολύ διαδεδομένη στη χώρα μας, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη (λαϊκοί γιατροί με το όνομα Κομπογιαννίτες ή Βικογιατροί).
Από τις αρχές του αιώνα μας, άρχισε να εγκαταλείπεται η βοτανοθεραπεία και τα φυτά αντικαταστάθηκαν από διάφορα χημικά παρασκευάσματα. Η βαθιά αλλαγή στη στάση των ανθρώπων απέναντι στα βότανα ήταν το αποτέλεσμα της ανάπτυξης της χημικής - φαρμακευτικής βιομηχανίας.
Στον αιώνα μας, από το 1940 (Β’ παγκόσμιος πόλεμος) και έπειτα φούντωσε πλέον η παραγωγή φαρμάκων με συνθετικές πρώτες ύλες. Όσο γιγαντώνονταν όμως οι χημικές βιομηχανίες τόσο φούντωνε και η πολυφαρμακία. Τα φάρμακα από εκατοντάδες έγιναν χιλιάδες. Το ίδιο όμως και οι αρρώστιες...
Έτσι η ανάγκη επιστροφής στη φύση, έγινε σιγά-σιγά μεγαλύτερη και στον καιρό μας πλέον έχει πολλούς οπαδούς σ’ όλη τη γη. Τα βότανα, που εδώ και 30-40 χρόνια είχαν εξαφανιστεί από την αγορά και την κουζίνα μας, γιατί μας έμαθαν να τα περιφρονούμε, ξαναπαίρνουν σιγά-σιγά τη θέση που τους ανήκει.
Στην εποχή μας, όχι μόνο πλέον δεν αμφισβητείται η πατροπαράδοτη πείρα, που θεωρεί αποτελεσματικά τα βότανα για χίλιες - δυο αρρώστιες, αλλά καταφεύγουμε σ’ αυτά και στις θαυματουργές τους ιδιότητες, για να γλυτώσουμε από τις παρενέργειες των φαρμάκων.

Στην Ελλάδα φυτρώνουν περισσότερα από 4.000 βότανα. Όμως δεν βρίσκεται δυστυχώς σε προχωρημένο στάδιο, το ζήτημα της εκμετάλλευσης των.
Καλό είναι θαρρώ να ξαναθυμηθούμε κάποια από αυτά και να μάθουμε για τις ευεργετικές τους ιδιότητες.

Αγριάδα (Cynodon dactylon)



Η αγριάδα είναι πολυετές ζιζάνιο των αγρών.
Η εξάπλωση της έχει σαν αποτέλεσμα την εξασθένηση των φυτών και των δένδρων αφού απορροφά από το έδαφος ιχνοστοιχεία απαραίτητα για την ανάπτυξη τους.
Πέρα από τα αρνητικά της έχει και θεραπευτικές ιδιότητες.
Είναι από τα πιο χρήσιμα φαρμακευτικά φυτά και συμπεριλαμβάνεται σε πολλούς συνδυασμούς για τη θεραπεία του προστάτη. Φυσικό αντιβιοτικό και από τα πιο φημισμένα διουρητικά. Είναι μαλακτικό χωρίς παρενέργειες, καθαρίζει τον οργανισμό από τις τοξίνες και μειώνει τη χοληστερίνη του αίματος. Βοηθά ενάντια στους κολικούς του συκωτιού, στις πέτρες στη χολή, στη χρυσή και την κυτταρίτιδα. Δρα ως αντισηπτικό και αντιφλεγμονώδες σε ουρικές λοιμώξεις, όπως κυστίτιδα, ουριθρίτιδα, προστατίτιδα (σε άριστο συνδυασμό με Αχιλλαία), στον ρευματισμό και τα αρθριτικά τις ασθένειες του δέρματος και την ηπατίτιδα. Είναι ωφέλιμο για νεφρόλιθους και ψαμμίαση (άμμο στα νεφρά).
Βράζουμε 30 γρ. ριζώματα σε 1 λίτρο νερό. Αφού το αφήνουμε να κρυώσει το σουρώνουμε και πίνουμε από ένα ποτήρι πρωί – μεσημέρι – βράδυ με άδειο στομάχι.

Βασιλικός (Ocimum basilicum)


Ο γνωστός σε όλους μας βασιλικός (Ώκιμον το βασιλικόν) είναι αρωματικό φυτό των τροπικών χωρών. Είναι γνωστό από την αρχαιότητα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες, όπως αναφέρει ο Διοσκουρίδης. Περιλαμβάνει πολλά είδη κάποια από τα οποία καλλιεργούνται μόνο στην Ελλάδα. Και αυτά είναι ο βασιλικός ο πλατύφυλλος, ο κατσαρός, ο μεγαλόφυλλος και ο μελανόφυλλος.
Αν και οι περισσότεροι από μας γνωρίζουμε το βασιλικό ως καλλωπιστικό φυτό, έχει τέτοιες ιδιότητες που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για αφέψημα αλλά και για αιθέριο έλαιο, με σημαντικές θεραπευτικές ιδιότητες. Οι πιο γνωστές είναι οι εξής: βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος, βοηθά τους πονοκεφάλους, είναι ιδανικό για προβλήματα μνήμης και τέλος βελτιώνει τις ρυτίδες.
Αφού βάλουμε ένα κουταλάκι βασιλικό σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό, το πίνουμε μετά από κάθε γεύμα. Το πίνουμε όμως γουλιά – γουλιά αφού την κρατήσουμε για λίγο στο στόμα.


Βατόμουρο (Rubus fruticosus)





Είναι θάμνος και φυτρώνει μόνος του στους φράχτες χωραφιών, πλάι σε ρυάκια ή σε χέρσες εκτάσεις.
Την άνοιξη μαζέυουμε τα φύλλα του, τα βλαστάρια και τις ρίζες. Το καλοκαίρι επίσης μπορούμε να μαζέψουμε και τους καρπούς αφού ωριμάσουν.
Οι κυριότερες χρήσεις της είναι για τη διάρροια, φαρυγγίτιδα, ουλίτιδα. Επίσης χρησιμοποιείται για την στηθάγχη, ατονία και τις καρδιοπάθειες.
Βράζουμε 20 περίπου κορυφές βατομουριάς σε 1 λίτρο νερό, μέχρι να μείνει το μισό. Αφού το περάσουμε από τούλι για να συγκρατηθούν τα τυχόν αγκαθάκια, πίνουμε από μισό ποτήρι πρωί – βράδυ σαν αφέψημα. Για αφέψημα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τη ρίζα. Αφού την πλένουμε καλά, τη βράζουμε και πίνουμε 2 μικρά ποτήρια την ημέρα.


Βούρλο (Juncus subulatus)





Ποώδες αειθαλές υδρόφιλο φυτό του γένους Juncus, με κυλινδρικό βλαστό και φύλλα μακρόστενα και συνήθως κυλινδρικά. Τα άνθη του είναι μικρά και από τα φύλλα του φτιάχνονται καλάθια.
Παρ’ ότι έψαξα δεν βρήκα κάτι σχετικό με θεραπευτικές ιδιότητες στο διαδίκτυο. Μικρός όμως θυμούμαι πως μαζεύαμε, στο χωριό μου στην Κρήτη, τους σπόρους των βούρλων και τους στέλναμε στην Αθήνα. Λέγανε τότε πως έκαναν καλό στα νεφρά.

Γλιστρίδα ή Αντράκλα (Portulaca Oleracea)


Πώς γίνεται ένα πράσινο σαλατικό που φύεται απλόχερα στην Ελλάδα να μειώνει τη σεξουαλική επιθυμία και ταυτόχρονα να λέγεται «αντράκλα»;
Κανείς δεν ξέρει... Μιλάμε για την περίφημη γλιστρίδα, ένα από τα πιο διαδεδομένα καλοκαιρινά λαχανικά που φτιάχνει ωραίες και δροσιστικές σαλάτες αλλά και συνοδεύει εξαίσια κρέατα και ψάρια.
Τη συναντάμε συνήθως σε άγρια κατάσταση σε κήπους, χωράφια τα οποία ποτίζονται συχνά
Μαζεύουμε τα βλαστάρια και τα φύλλα τους το καλοκαίρι τα οποία χρησιμοποιούνται φρέσκα ή ξερά για να γίνουν αφέψημα.
Η γλιστρίδα χρησιμεύει περισσότερο σαν τονωτικό, διουρητικό, ορεκτικό. Επίσης σταματάει τον πονοκέφαλο που προκύπτει από δίψα ή ζέστη, αλλά και την ίδια την δίψα βάζοντας 2-3 φύλλα κάτω από τη γλώσσα. Τρώγοντας γλιστρίδα το καλοκαίρι καθαρίζει το αίμα και χαμηλώνει την πίεση.
Το πίνουμε σαν αφέψημα και επίσης το τρώμε σαν σαλάτα.

Δάφνη (Laurus Nobilis)



Γνωστό από την αρχαιότητα, στην αρχαία Ελλάδα και Ρώμη ήταν αφιερωμένο στους θεούς Απόλλωνα και Ασκληπιό (το θεό της Ιατρικής). Από τα παλιά κλαδιά έφτιαχναν στεφάνια, για να δοξάσουν τους ήρωες και αργότερα πίστευαν ότι προστάτευε τον κόσμο από τον διάβολο.
Όταν ξηραινόταν κάποιο δέντρο Δάφνης, πίστευαν ότι θα έρθει κάποιο κακό! Το αιθέριο έλαιο που περιέχουν οι καρποί βρίσκει πολλές εφαρμογές στη θεραπευτική. Από λαϊκούς θεραπευτές χρησιμοποιείται η σκόνη των δαφνόφυλλων τοπικά για το σταμάτημα της αιμορραγίας από τη μύτη.
Οι γυναίκες στην Κρήτη παρασκευάζουν ένα λάδι, από δαφνοκούκουτσα και αγουρόλαδο, το οποίο χρησιμοποιείται για εντριβή των ριζών των τριχών του κεφαλιού για να αποκτήσουν γερά μαύρα μαλλιά. Αυτή είναι και η μόνη ακίνδυνη χρήση των δαφνοκούκουτσων, τα οποία μαζί με τον καρπό χρησιμοποιήθηκαν παλαιότερα σαν εκτρωτικό.
Η Δάφνη χρησιμοποιείται για τους πόνους των ρευματισμών – αρθριτικά και την αεροφαγία (συγκέντρωση αερίων στο στομάχι και την κοιλιά). Επίσης για την ωτίτιδα, την ατονία και την εντερίτιδα.
Βάζουμε μερικά φύλλα σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό και ύστερα από 10 λεπτά το σουρώνουμε. Πίνουμε 2 – 3 φλιτζάνια την ημέρα ανάμεσα στα γεύματα. Επίσης μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τοπικά τη σκόνη ξερών δαφνόφυλλων επειδή σταματάει την αιμορραγία της μύτης.

Δενδρολίβανο (Rosmarinus officinalis)


Ο Ροσμαρίνος ο φαρμακευτής. Είδος κοινό της Ελληνικής χλωρίδας, γνωστό επίσης ως λασμαρί, δυσομαρίνι και λιβανόδεντρο.
Συναντάται στην αρχαία ιατρική υπό μορφή παρασκευάσματος εναντίον του τετάνου, οι δε σπόροι του για τη θεραπεία της παράλυσης. Σαν φαρμακευτικό φυτό έχει ιδιότητες τονωτικές και αντιστηπτικές. Αποτελεί ιδανική πρόταση για την καταπολέμηση της αναιμίας, της αϋπνίας και των ζαλάδων. Σε συνδυασμό μάλιστα με κρασί είναι κατά της αϋπνίας. Θεωρείται ότι καθαρίζει το αίμα και είναι ευεργετικό στα προβλήματα αναπνοής και του άσθματος. Είναι επίσης στομαχικό, τονωτικό, αντισηπτικό και αντιρρευματικό. Με πλύσεις ή μπάνια είναι ευεργετικό του δέρματος.
Είναι επίσης αύξηση της προσοχής, γιατί βελτιώνει την αιμάτωση του εγκεφάλου. Στις μέρες μας μελετάται επίσης εξαιρετικά χρήσιμο για την η συμβολή του στην καταπολέμηση της νόσου του Αλτσχάιμερ αλλά και του διαβήτη.
Ως καλλυντικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μορφή ατμού για βαθύ καθαρισμό του προσώπου και ενίσχυση του δέρματος. Η κομπρέσα από δεντρολίβανο βοηθά τα πρησμένα μάτια. Εξωτερικά, ως λοσιόν, βοηθά ακόμη στην ανάπτυξη των μαλλιών και σταματά την τριχόπτωση ενώ συνιστάται και για τα λιπαρά μαλλιά, καθώς χαρίζει λάμψη, βελτιώνει το σκούρο χρώμα τους και δρα κατά της πιτυρίδας.
Για το σώμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αναζωογονητικό έγχυμα στο μπάνιο, καθώς και για δροσιστικά και αποσμητικά ποδόλουτρα.
Από τα φύλλα και τα άνθη του παράγεται αιθέριο έλαιο χρήσιμο στη φαρμακευτική των αρωματοποιία και την σαπωνοποιία.
Χρησιμοποιείται σαν έγχυμα. Βάζουμε 1 κουταλάκι φύλλα ή άνθη σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό. Αφού το σουρώσουμε ύστερα από 10 λεπτά πίνουμε
1 φλιτζάνι την ημέρα. Αν βράσουμε μια χούφτα σε 1 λίτρο νερό για 10 λεπτά μπορούμε να κάνουμε κομπρέσες σε ρευματισμούς ή να πλύνουμε πληγές.


Δίκταμο (Origanum dictamnus)



Ορίγανον ο δίκταμνος ή Αμάρακος ο δίκταμνος. Το γνωστό δίκταμνο της Κρήτης, ενδημικό φυτό, που είναι γνωστό και με τα δημώδη ονόματα δίκταμος, δίταμος, έρωντας, αδίχταμος, στοματόχορτο, σταματόχορτο, μαλλιαρό.
Πολλά ονόματα, πολλές ιδιότητες. Το δίκταμο είναι εξαιρετικό ρόφημα, ιδιαίτερα γνωστό για τις αρωματικές αλλά και τις θεραπευτικές του ιδιότητες, γνωστές ήδη από την αρχαιότητα. Χρησιμοποιείται ως φάρμακο με τη μορφή συνήθως του αφεψήματος.
Θεωρείται αντισπασμωδικό τονωτικό και αντιδιαβητικό.
Στην Κρήτη το ονομάζουν και επουλωτικό των θεών (περιγράφεται έτσι ήδη από την εποχή του Θεόφραστου), λόγω της επουλωτικής του δράσης.
Θεωρείται αφροδισιακό, εξ ου και το όνομα έρωντας, στην Κρήτη.
Το αιθέριο έλαιο του δικτάμου, το δικταμέλαιο, χρησιμοποιείται για τον αρωματισμό διαφόρων ηδύποτων, ιδίως του βερμούτ, καθώς και στην αρωματοποιία και τη φαρμακευτική.

13/9/2010


Υ.Γ. Ένας φίλος έχει τούτο τον καιρό κολικό του νεφρού, λόγω πέτρας. Γνωστή μου του πρότεινε να πιει κουνούκλα (Αγριοφασκόμηλο, Λαδανιά, Λάδανο), ένα φυτό που κάνει διαπιστωμένα θαύματα σε τέτοιες περιπτώσεις.
Αυτή είναι και η αφορμή τούτου του άρθρου, πέρα από το γεγονός ότι, ως Κρητικός, έχω πολλά ακούσματα για τα βότανα.
Θα συνεχίσω βεβαίως καθ’ ότι… άνοιξα πληγές!

Παρασκευή 10 Σεπτεμβρίου 2010

ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΔΕΝΤΡΑ ΚΑΙ ΦΥΤΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Τα θέματα της καθημερινότητας τρέχουν. Είναι πολλά και … παλιά! Λέω να τα αφήσω προς το παρόν, εκλογές έρχονται άλλωστε και θα τιμηθούν δεόντως, και να συνεχίσω την αναφορά μου στα λουλούδια, στα φυτά και στα δέντρα στην Ελληνική μυθολογία. Είναι τόσο μα τόσο όμορφοι κάποιοι μύθοι…

Νάρκισσος - Νάρκισσος Μανουσάκι



Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά πρόσωπα στην Ελληνική Μυθολογία ήταν και ο Νάρκισσος. Ένας ωραίος νέος της Βοιωτίας, γιος της Νύμφης Λειριώπης και του ποταμού Κηφισού χάριν του οποίου και αναπτύχθηκαν πολλές παραδόσεις (μύθοι).
Ας δούμε κάποιους από αυτούς τους μύθους:
► Κάποια μέρα καθισμένος ο ωραίος Νάρκισσος κοντά σε μια πηγή, είδε το πρόσωπό του στα νερά της πηγής. Γοητεύτηκε τόσο από την ομορφιά του πού έμεινε εκεί ακίνητος θαυμάζοντας τον εαυτό του μέχρι που μαράζωσε και πέθανε στις όχθες της πηγής. Στη θέση εκείνη μετά από λίγο φύτρωσε το ομώνυμο άνθος, ως σύμβολο της φθοράς και των χθόνιων θεοτήτων.
► Ο Νάρκισσος αδιαφορώντας για τον έρωτα, του επίσης ωραίου νέου Αμεινία, κατέστη τελικά ο ηθικός αυτουργός στην αυτοκτονία του δεύτερου. Τότε η Νέμεσις αποφάσισε να τον τιμωρήσει σκληρά με το ίδιο πάθος, υποκινώντας τον, να δει στο νερό της πηγής την εικόνα του (το είδωλό του) και να την ερωτευθεί τόσο, ώστε να πεθάνει από τον ανικανοποίητο έρωτα προς τον εαυτό του.
► Ο Νάρκισσος, μετά το θάνατο της επίσης πανέμορφης δίδυμης αδελφής του Ηχούς, με τη οποία και ήταν ερωτευμένος, δεν έβρισκε παρηγοριά στη δυστυχία του εκτός από το να βλέπει τον εαυτόν του στο νερό κάποιας πηγής στις Θεσπιές και να θυμάται την αδελφή του. Μέχρι που πέθανε στη θέση εκείνη από εξάντληση.
► Η γνωστότερη όμως και περισσότερο διαδεδομένη παράδοση για τον Νάρκισσο ήταν η παρακάτω που οφείλεται στον Οβίδιο (στο έργο του "Μεταμορφώσεις" ΙΙΙ 342).
Σύμφωνα μ΄ αυτή ο ωραίος Βοιωτός νέος, απασχολημένος να θαυμάζει την καθ’ όλα άριστη σωματική του διάπλαση από τις όχθες ποταμού, στα νερά του, δεν έδωσε καμία προσοχή ή δεν ανταποκρίθηκε στον εκδηλούμενο έρωτα της Νύμφης Ηχούς η οποία και συνεχώς τον καλούσε. Αποτέλεσμα ήταν, η μεν φωνή της Ηχούς να εξασθενεί συνέχεια σε τρόπο ώστε ν’ ακούγονται μόνο οι τελευταίες συλλαβές και να σβήνει, ο δε Νάρκισσος να πεθαίνει αυτοθαυμαζόμενος στο νερό του ποταμού που το χρησιμοποιούσε ως κάτοπτρο.

Κρόκος - Ζαφορά



Ο Κρόκος ήταν φίλος του θεού Ερμή. Μια μέρα και ενώ οι δύο φίλοι έπαιζαν, ο Ερμής χτύπησε κατά λάθος τον Κρόκο στο κεφάλι και τον σκότωσε. Στον τόπο του συμβάντος φύτρωσε ένα λουλούδι. Τρεις σταγόνες από το αίμα του άτυχου νέου που έπεσαν στο κέντρο του λουλουδιού έδωσαν τα στίγματα του φυτού που από τότε πήρε το όνομα κρόκος.
Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή ο Κρόκος ήταν ένας νεαρός, που εξαιτίας ενός άτυχου έρωτα για τη Νύμφη Σμίλακα μεταμορφώθηκε στο ομώνυμο φυτό. Ταυτόχρονα η Σμίλαξ έγινε το ομώνυμο αναρριχητικό φυτό (Σμίλαξ Ασπίρα - Ουρβιά).


Δάφνη - Δάφνη του Απόλλωνα




Η νύμφη Δάφνη ήταν κόρη του ποταμού Λάδωνα ή κατ’ άλλους του Πηνειού και της Γαίας (Γης). Ήταν κυνηγός και είχε αφιερώσει τη ζωή της στην Άρτεμη τη θεά του κυνηγιού. Όπως η θεά έτσι και αυτή αρνιόταν να παντρευτεί. Την περιτριγύριζαν πολλοί θαυμαστές αλλά αυτή τους απέρριπτε όλους, ακόμα και τον ισχυρό γιο του Δία, τον Απόλλωνα. Ο Απόλλωνας ερωτεύθηκε την Δάφνη και όταν αυτή αρνήθηκε τις προτάσεις του την κυνήγησε ασταμάτητα ανάμεσα στα δέντρα. Εξαντλημένη η Δάφνη, παρακάλεσε τη μητέρα της, τη Γαία, να τη βοηθήσει, κι έτσι μεταμορφώθηκε σε δέντρο όταν ο Απόλλων προσπάθησε να την αγκαλιάσει.
Ο Απόλλων, τότε, για να παρηγορηθεί έκοψε ένα κλαδί από το δένδρο και στεφανώθηκε. Από τότε η δάφνη είναι το ιερό φυτό του θεού Απόλλωνα, ο οποίος και
καθιέρωσε την απονομή δάφνινου στεφανιού στους πρωταθλητές και σε όσους υπερείχαν σε διάφορα επίπεδα.



Αγαύη - Αμάραντος, Αθάνατος




Η λέξη αγαύη σημαίνει θαυμαστή ή ευγενικής καταγωγής. Το φυτό της Αγαύης ήρθε στην Ελλάδα από το Μεξικό. Ωστόσο το όνομά του είναι ελληνικό και πιθανώς του αποδόθηκε επειδή η Ελληνίδα Αγαύη, για την οποία θα μιλήσουμε παρακάτω, ήταν και μια από τις δευτερεύουσες θεές του φεγγαριού, και αυτό σήμαινε πως ότι ήταν μια όψη της αρχαίας Μητέρας γης της Μεσογείου που θυμίζει το έδαφος του Jalisco του Μεξικό.
Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Αγαύη, που απαντάται και ως Αγαυή ή Αγάβη, είναι γνωστές τέσσερις γυναίκες της Ελληνικής μυθολογίας.
Πιό γνωστή είναι η όμορφη κόρη του βασιλιά των Θηβών Κάδμου και της Αρμονίας, κατά τη Θεογονία του Ησιόδου.
Η Αγαύη είχε αδελφές την Ινώ, τη Σεμέλη και την Αυτονόη, όπως γράφει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης (Δ 2, 1).
Η Αγαύη παντρεύτηκε τον Εχίονα και γέννησε τον Πενθέα (Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου, Γ 4, 2).
Η Αγαύη, ζηλεύοντας τη δόξα της αδελφής της, της Σεμέλης, που την είχε ερωτευθεί ο ίδιος ο πατέρας των θεών Δίας και από αυτόν είχε μείνει έγκυος τον θεό Διόνυσο, διέδωσε ότι η Σεμέλη έλεγε ψέματα και ότι πραγματικός πατέρας του παιδιού που θα έφερνε στον κόσμο ήταν κάποιος θνητός. Ο Δίας τότε χτύπησε με ένα κεραυνό του την Αγαύη.
Πολύ αργότερα, όταν ο Διόνυσος μεγάλωσε και έμαθε τις συκοφαντίες της θείας του, απεφάσισε να εκδικηθεί για την προσβολή της μητέρας του: Πήγε στη Θήβα και προκάλεσε θεϊκή μανία στις γυναίκες, που παρακινήθηκαν από αυτόν να εορτάσουν μία βακχική γιορτή πάνω στο βουνό Κιθαιρώνας. Ο γιος της Αγαύης Πενθέας, που στο μεταξύ είχε γίνει βασιλιάς των Θηβών, θέλησε να εμποδίσει την εισαγωγή της Διονυσιακής λατρείας στο βασίλειό του, οπότε ανέβηκε απαρατήρητος στον Κιθαιρώνα για να κατασκοπεύσει τις Μαινάδες, τις γυναίκες δηλαδή που είχαν καταληφθεί από θεϊκή μανία. Διαμελίσθηκε όμως και κατασπαράχθηκε από την ίδια τη μητέρα του, την Αγαύη, που βρισκόταν επίσης σε έξαλλη κατάσταση. Με αυτό τον τρόπο, ο Διόνυσος εκδικήθηκε. Σε παραλλαγή του μύθου αυτού βασίζεται και η σωζόμενη τραγωδία Βάκχαι του Ευριπίδη.
Μετά από το κακούργημά της αυτό, η Αγαύη έφυγε από τη Θήβα και κατέφυγε στη μακρινή Ιλλυρία, όπου και παντρεύτηκε τον βασιλιά Λυκοθέρση, τον οποίο επίσης αργότερα σκότωσε για να δώσει τη βασιλεία στον πατέρα της, τον Κάδμο. Σε ένα νόμισμα της πόλεως Αμάστριδας παριστάνεται η Αγαύη να κρατά το κεφάλι του γιου της Πενθέα.
Με το ίδιο όνομα αναφέρεται και μία από τις 50 κόρες του Δαναού, δηλαδή μία από τις Δαναΐδες (βλ.λ.). Η Αγαύη αυτή παντρεύτηκε τον γιο του Αιγύπτου Λύκο και τον δολοφόνησε την πρώτη νύχτα του γάμου τους, όπως έπραξαν με τους συζύγους τους και οι άλλες 48 από τις Δαναΐδες.
Επίσης, μία από τις Νηρηίδες (κόρες του Νηρέα και της Δωρίδας) ονομαζόταν Αγαύη.


Έλατο - Ελάτι.






Στις μέρες μας το γνωρίζουμε σαν το ιδανικότερο χριστουγεννιάτικο δέντρο. Τι αναφέρουν όμως οι αρχαίοι ελληνικοί μύθοι για το έλατο;
Το έλατο ονομαζόταν από τους αρχαίους Έλληνες Πίτυς όπως και το πεύκο, και ήταν το ιερό δέντρο του θεού Πάνα. Αυτός είχε κάποτε ερωτευθεί την νύμφη Πίτυ που άρεσε και στον Βοριά. Η Πίτυς προτίμησε τον Πάνα που έκανε λιγότερο θόρυβο κι ο Βοριάς για να την εκδικηθεί, την φύσηξε και την γκρέμισε κάτω από ένα βράχο. Εκεί την βρήκε ξεψυχισμένη ο Πάνας και την μεταμόρφωσε στο ιερό του δέντρο έλατο. Από τότε η νύμφη έκλαιγε κάθε φορά που φυσούσε ο βοριάς και τα δάκρυά της είναι οι σταγόνες ρετσινιού, που στάζουν κάθε φθινόπωρο από τα κουκουνάρια του έλατου.


Κυπαρίσσι - Κυπάρισσος




Σύμφωνα με τη μυθική παράδοση ο Κυπάρισσος ήταν ένας όμορφος νέος από την Κέα, γιος του Τήλεφου και εγγονός του Ηρακλή. Ήταν αγαπημένος του Απόλλωνα αλλά και του Ζέφυρου. Αγαπημένο του σύντροφο είχε ένα εξημερωμένο ιερό ελάφι. Αλλά κάποια καλοκαιρινή μέρα ενώ το ελάφι κοιμόταν ξαπλωμένο στον ίσκιο, ο Κυπάρισσος το σκότωσε από απροσεξία με ένα ακόντιο. Ο νέος γεμάτος απελπισία, θέλησε να πεθάνει. Ζήτησε από τον ουρανό τη χάρη να κυλούν τα δάκρυα του αιώνια. Οι θεοί τον μετέτρεψαν σε κυπαρίσσι, το δέντρο της θλίψης. Από τότε το κυπαρίσσι θεωρείται σαν πένθιμο δέντρο και φυτεύεται μέχρι σήμερα στα νεκροταφεία.

Αμυγδαλιά - Μυγδαλιά




Η ελληνική μυθολογία μας μιλά για μια όμορφη πριγκίπισσα που ονομαζόταν Φυλλίς, και που ήταν θυγατέρα ενός βασιλιά της Θράκης. Αυτή ερωτεύτηκε τον γιο του Θησέα τον Δημοφώντα. Ο νέος αυτός βρέθηκε στα μέρη της καθώς επέστρεφε με το καράβι του από την Τροία και ο βασιλιάς του έδωσε ένα μέρος του βασιλείου του και την θυγατέρα του για γυναίκα.
Μετά από κάποιο διάστημα ο Δημοφών νοστάλγησε την πατρίδα του την Αθήνα τόσο πολύ που ζήτησε να πάει εκεί για λίγο διάστημα. Η Φυλλίς συμφώνησε αφού της υποσχέθηκε ότι θα γύριζε πίσω σύντομα και έτσι εκείνος μπήκε στο καράβι του και απέπλευσε. Η Φυλλίς έμεινε πίσω περιμένοντας τον, στον τόπο της τελετής του γάμου της.
Τα χρόνια περνούσαν και ο Δημοφώντας δεν επέστρεφε.
Απελπισμένη η βασιλοπούλα που τον έχασε για πάντα πήγε και
κρεμάστηκε σ΄ ένα δέντρο. Το δέντρο κράτησε την ψυχή της κι από τότε
δεν ξανάβγαλε φύλλα ούτε άνθισε.
Κάποτε με τα χιόνια του Γενάρη γύρισε ο γιος του Θησέα.
Σαν έμαθε τον τραγικό χαμό της αγαπημένης του πήγε, αγκάλιασε το δέντρο και
αυτό άρχισε να βγάζει τρυφερά φύλλα και άνθη.
Η ψυχή της βασιλοπούλας ένιωσε χαρά με το γυρισμό του Δημοφώντα
μα δεν ξαναπήρε την ανθρώπινη μορφή της.
Έμεινε δέντρο και κάθε χρόνο το Γενάρη, στολίζεται με κάτασπρα λουλούδια.
Έτσι η αμυγδαλιά, έγινε σύμβολο της ελπίδας, δείχνοντας ότι
η αγάπη δεν μπορεί να νικηθεί από το θάνατο.

Αμαρυλλίς




Σύμφωνα με τους κλασικούς ποιητές Θεόκριτο, Οβίδιο και Βιργίλιο, η Αμαρυλλίδα ήταν μια βοσκοπούλα.
Μια παρθένα νύμφη, συνεσταλμένη και ντροπαλή αλλά και σκληροτράχηλη. Ερωτεύτηκε σφοδρά τον από τον Αλταίονα, ένα βοσκό με παγωμένη καρδιά, αλλά τόσο όμορφο όσο ο Απόλλωνας και τόσο δυνατό όσο ο Ηρακλής, και αποφάσισε να είναι αληθινή μόνο γι' αυτόν χωρίς να νοιάζεται για τις συνέπειες.
Ο Αλταίων ασυγκίνητος από τη γοητεία της, είχε μοναδική επιθυμία να του προσφερόταν ένα λουλούδι που να μην υπήρχε ποτέ στον κόσμο. Η Αμαρυλλίδα συμβουλεύτηκε το μαντείο των Δελφών και της είπαν να τρυπήσει την καρδιά της με ένα χρυσό τόξο μπροστά στην πόρτα του Αλταίονα. Το έκανε αυτό, φορώντας ένα κατάλευκο φόρεμα, για τριάντα συνεχόμενα βράδια, ρίχνοντας το αίμα της. Ο βοσκός τελικά άνοιξε την πόρτα του και είδε ένα λουλούδι με βαθυκόκιννα πέταλα, που είχε βαφτεί από το αίμα της καρδιάς της Αμαρυλλίδας.

http://www.valentine.gr/mythology7_gr.php
Βικιπαίδεια
www.sfinaki.gr

7/9/2010

Παρασκευή 3 Σεπτεμβρίου 2010

ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Η Ελληνική Μυθολογία είναι πλούσια σε μύθους. Δεν θα μπορούσε βέβαια να μην περιλαμβάνει μύθους με αναφορές στα φυτά και στα λουλούδια.
Καλό είναι να γνωρίσουμε, ή να ξαναθυμηθούμε, κάποιους από αυτούς τους μύθους, που είναι πραγματικά πανέμορφοι.
Με τη βοήθεια του διαδικτύου θα σας παρουσιάσω, σήμερα και στη συνέχεια, κάποιους από τους μύθους που συνδέονται με πολύ γνωστά μας λουλούδια.

Ανεμώνη - Ανεμολούλουδο

Το όνομα του λουλουδιού συνδέεται με τον αρχαίο ερωτικό μύθο του Άδωνι και της Αφροδίτης.



Αδωνις και Αφροδίτη

Σύμφωνα με το μύθο λοιπόν ο Άδωνις βγήκε για κυνήγι στο δάσος. Εκεί όμως τον παραφύλαγε ο θεός Άρης, που ζήλευε τον Άδωνι αφού η Αφροδίτη τον παράτησε για τα μάτια του ωραίου νέου. Ο Άρης μεταμορφώθηκε σε άγριο κάπρο, επιτέθηκε στον Άδωνι και τον πλήγωσε θανάσιμα. Η Αφροδίτη άκουσε τα βογκητά του Άδωνι και έσπευσε να τον βρει. Όμως ήταν πια αργά.
Απαρηγόρητη πήρε στην αγκαλιά της το άψυχο σώμα του αγαπημένου της και ράντισε με νέκταρ την πληγή. Από το μείγμα που έκαναν το νέκταρ με το αίμα, ξεπήδησε ένα όμορφο λουλούδι.



Η ζωή αυτού του λουλουδιού κρατάει λίγο. Όταν ο άνεμος φυσάει κάνει τα μπουμπούκια του φυτού να ανθίσουν και ύστερα ένα άλλο φύσημα του ανέμου παρασέρνει τα πέταλα μακριά. Έτσι το λουλούδι αυτό ονομάστηκε ανεμώνη ή ανεμολούλουδο επειδή ο άνεμος βοηθάει την ανθοφορία του αλλά και την παρακμή του.

Άδωνις - Αγριοπαπαρούνα.



Θα ήταν παράληψη αν δεν αναφέραμε ότι υπάρχει και λουλούδι με το όνομα Άδωνις το οποίο μάλιστα έχει και φαρμακευτικές ιδιότητες.
Είναι πάντως προφανές ότι το λουλούδι που αναφέρει ο μύθος είναι η γνωστή σε όλους μας παπαρούνα των λιβαδιών, με το υπέροχο κόκκινο χρώμα (Το αίμα του Άδωνι).

Γλαδιόλα

Ανήκει στην οικογένεια των Ιριδιδών (Iridaceae) και άλλες ονομασίες του είναι: Σπαθάκια, Ψαθάκια, αγριοφρέσα, Πετειναράκι. Είναι πολυετής πόα, ύψους 50-100 εκ. Ανθίζει αργά την Άνοιξη. Τα άνθη του βγαίνουν κατά μήκος του βλαστού και γέρνουν όλα προς τη μια πλευρά.
Ένα αρχαίο όνομα της γλαδιόλας ήταν ξιφίον (xiphium), από την ελληνική λέξη ξίφος, που εννοείται ως σπαθί.
Ο Λινναίος, δανειζόμενος ίσως από τα γραπτά του Πλίνιου σχετικά με φυτά που έχουν φύλλα σε σχήμα ξίφους, το ονόμασε gladiolus (γλαδιόλα) αναφερόμενος στο σχήμα των στενών φύλλων.




Η γλαδιόλα μνημονεύεται στην ελληνική μυθολογία.
Σύμφωνα με μια εκδοχή ενός μύθου του Οβίδιου, η Ceres, η ρωμαϊκή θεότητα του σπόρου και της συγκομιδής, η Δήμητρα στην ελληνική μυθολογία, είχε αγαπημένο μέρος ένα ιερό δάσος κοντά στη Θεσσαλία.
Ένας κακός και εύπορος άντρας που ονομαζόταν Ερυσίχθονας, ο οποίος δεν πίστευε στους θεούς, ζούσε εκεί κοντά και αφειδώς μάζευε καυσόξυλα από τα δέντρα του ιερού δάσους.
Κατά μία εκδοχή, όταν οι προσκυνητές προσπάθησαν να τον σταματήσουν, πήρε το κεφάλι ενός άντρα. Από το αίμα, η Ceres έκανε να ξεπηδήσουν μικρά φυτά σε σχήμα ξίφους που τα ονόμασε γλαδιόλες. Παρακινούμενη από εκδίκηση, η Ceres τιμώρησε τον Ερυσίχθονα διατάζοντας την Πείνα (τον Λιμό) να μπει στο σώμα του. Αυτός αδυνατώντας να βρει αρκετή τροφή για να ικανοποιήσει την όρεξή του, πούλησε την κόρη του για ν' αγοράσει περισσότερη τροφή.
Η κόρη του δραπέτευσε στο δάσος, και η Ceres την μετέτρεψε σε φυτό γλαδιόλας, για να φροντίζει τον άντρα που σκοτώθηκε από τον πατέρα της. Όταν ο Ερυσίχθονας δεν μπορούσε να βρει πλέον τροφή και δεν είχε άλλα χρήματα, η επιθυμία του για τροφή ήταν τόσο δυνατή που η Πείνα τον οδήγησε να φάει τον εαυτό του.
Πριν η αφρικάνικη γλαδιόλα γίνει διάσημη στη δύση, τα λουλούδια της μεσογειακής και της βρετανικής γλαδιόλας χρησιμοποιούνταν για να θεραπεύσει σωματικές ασθένειες. Οι Άγγλοι χρησιμοποιούσαν τη βάση από το στέλεχος του άνθους στη γλαδιόλας (τους βολβούς) ως κατάπλασμα και για να βγάζουν τα αγκάθια και τις ακίδες. Βολβοί σε σκόνη ανακατωμένοι με γάλα κατσίκας χρησιμοποιούνταν ευρέως για ν' ανακουφίσει από τα συμπτώματα του κολικού.

Ορχιδέα - Όρχις, σαλέπι, σερνικοβότανο.



Στην ελληνική μυθολογία, ο Όρχις ήταν γιος μιας νύμφης και ενός σάτυρου. Κατά την διάρκεια των εορτών προς τιμή του Βάκχου, διέπραξε ιεροσυλία, επιχειρώντας να βιάσει μια ιέρεια. Η τιμωρία του ήταν να κατασπαραχθεί από άγρια θηρία και να μεταμορφωθεί σε ένα αδύνατο και σεμνό φυτό.
Ο Θέοφραστος ήταν ο πρώτος από τους αρχαίους συγγραφείς που αναφέρθηκε στις ορχιδέες. Ήταν αυτός που τους έδωσε την ονομασία Όρχις επιστημονικά, ορμώμενος από τον μύθο του Όρχι και αντανακλώντας την ομοιότητά της διπλοκόνδυλης ρίζας τους με τα ανδρικά γεννητικά όργανα, αυτά που ήταν αιτία της περιπέτειας του γέρου Όρχι. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι μπορούσαν να ελέγξουν το φύλο των αγέννητων παιδιών τους τρώγοντας κονδύλους ορχιδέας. Αν ο πατέρας έτρωγε μεγάλους νεαρούς κονδύλους το παιδί θα ήταν αρσενικό, αν η μητέρα έτρωγε μικρούς κονδύλους το παιδί θα γεννιόταν θηλυκό.

Τριαντάφυλλο

Η Βοτανική ονομασία του είναι Rosa centifolia (ρόδο το εκατόφυλλο) και Rosa damascene (ρόδο το δαμασκηνό ή rose Otto της Βουλγαρίας)
Οι Έλληνες γιατροί της αρχαιότητας σύστηναν το βοτάνι της τριανταφυλλιάς σαν τονωτικό.
Οι ωραίες ρωμαίες μετά το λουτρό τρίβονταν με πούδρα ρόδων, έκαναν τα μάγουλα τους να λάμπουν με αιθέριο έλαιο από το ίδιο φυτό και μύρωναν την ανάσα τους με παστίλιες από ροδοπέταλα, σμύρνα και μέλι. Ο Αβικέννας βεβαίωνε πως είχε θεραπεύσει ορισμένες αιμοπτύσεις χρησιμοποιώντας μόνο γλύκισμα από ρόδα. Στη σαρκοφάγο του Τουταγχαμών, βρέθηκαν άθικτα πολλά μπουκέτα με ρόδα, τα οποία τοποθέτησε εκεί η σύζυγος του νεαρού πρίγκιπα σαν στερνό σημάδι αγάπης.



Υπάρχουν πολλές ιστορίες για το τριαντάφυλλο στην Ελληνική μυθολογία.
► Η αρχαία θεά του έρωτα, η Αφροδίτη, γεννήθηκε από τον αφρό των κυμάτων. Ξεπετάχτηκε στην όμορφη ακτή της Κύπρου... Την ίδια ώρα φύτρωνε στη γη και το πρώτο λευκό τριαντάφυλλο. Έτσι θέλησαν να την καλωσορίσουν οι άλλοι θεοί και να της προσφέρουν για δώρο ένα λεπτό άρωμα. Κι ακόμη, θέλησαν να στείλουν το μήνυμα του έρωτα στους ανθρώπους... Αργότερα, όταν κινδύνευε έβαψε το θεϊκό αίμα της το τριαντάφυλλο. Το έκανε κόκκινο!
► Δημιουργήθηκε από την θεά των λουλουδιών και της βλάστησης την Χλωρίδα. Αυτή μια μέρα βρήκε το άψυχο σώμα μιας νύμφης στο δάσος και το μεταμόρφωσε σε λουλούδι.
Κάλεσε τότε την Αφροδίτη, τη θεά της αγάπης και το Διόνυσο, το θεό του κρασιού. Η Αφροδίτη χάρισε στο λουλούδι ομορφιά και ο Διόνυσος πρόσθεσε νέκταρ για να του δώσει γλυκιά ευωδιά.
Ο Ζέφυρος ο θεός του ανέμου φύσηξε μακριά τα σύννεφα και έτσι ο Απόλλωνας ο θεός του Ήλιου μπόρεσε να λάμψει και να κάνει το λουλούδι να ανθίσει. Έτσι το τριαντάφυλλο δημιουργήθηκε και στέφθηκε "Βασιλιάς των λουλουδιών".
► Ήταν κάποτε μια κοπέλα όμορφη, έξυπνη και είχε σπάνια σοφία.
Μια μέρα είχε καλέσει τους φίλους της στο σπίτι της, αυτοί μέθυσαν και ένας της είπε πως δεν μπορεί να παραβγεί στην εξυπνάδα και τη σοφία με κανέναν άντρα. Αυτή απάντησε ότι η μόνη θεά που ονομάστηκε σοφή ήταν η Αθηνά και κανένας άλλος θεός.
Η απάντηση τους εξαγρίωσε και την κυνήγησαν για να την σκοτώσουν.
Τότε αυτή πήγε στο ναό της θεάς Άρτεμης για να προστατευθεί. Η θεά Άρτεμη τη μεταμόρφωσε σε φυτό με όμορφα άνθη αλλά με φοβερά αγκάθια και το φυτό ονομάστηκε ρόδο ή τριανταφυλλιά.
► Ένας άλλος μύθος λέει ότι το ρόδο γεννήθηκε από ένα χαμόγελο του Έρωτα ενώ σύμφωνα με άλλον, έπεσε από τα μαλλιά της Αύρας ενώ αυτή χτενιζόταν.
► Έχει γραφτεί επίσης ότι η Κυβέλη δημιούργησε το τριαντάφυλλο για να εκδικηθεί την Αφροδίτη, μειώνοντας έτσι την ομορφιά της.

Υάκινθος-Υάκινθος Ζουμπούλι

Ο Υάκινθος ήταν ένας ωραιότατος νέος από τις Αμύκλες (πόλη της Λακωνίας κοντά στη Σπάρτη). Ο Υάκινθος ήταν ερωμένος του Απόλλωνα, θεού του ήλιου.



Μια μέρα καθώς ο Απόλλωνας μάθαινε στον Υάκινθο δισκοβολία, του ξέφυγε ο δίσκος και χτύπησε τον άτυχο νέο, σκοτώνοντάς τον. Ο Απόλλων έσκαψε ο ίδιος με τα χέρια του τον τάφο του Υακίνθου και από το σώμα του ή από το αίμα του, έκανε να φυτρώσει για πρώτη φορά το ομώνυμο φυτό και λουλούδι. Πάνω στα φύλλα του φυτού αυτού λεγόταν ότι διακρίνονταν τα γράμματα ΥΑ ή ΑΙ, που τα συσχέτιζαν ερμηνευτικά με το «ΥΑκινθος», «υΑκΙνθος», το σχετλιαστικό μόριο «αι» ή και τον ΑΙαντα.
Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ο Ζέφυρος ζηλεύοντας επειδή ο νεαρός προτιμούσε την παρέα του Απόλλωνα, φύσηξε πάνω στο δίσκο κατευθύνοντας τον να χτυπήσει τον Υάκινθο.
Προς τιμή του Υακίνθου οι Λάκωνες τελούσαν την εορτή Υακίνθια, ενώ σώζονται πολλά χάλκινα αγάλματά του. Ο Μότσαρτ έγραψε την όπερα «Απόλλων και Υάκινθος» (1767) με υπόθεση από τον μύθο του Υακίνθου. Σε αυτή ο Υάκινθος παρουσιάζεται ως πριγκηπόπουλο, γιος του βασιλιά της Σπάρτης Οιβάλου και αδελφός της Μελίας.
Ο Υάκινθος του μύθου δεν ήταν πιθανά το γνωστό μας σήμερα λουλούδι, γατί το είδος δεν είναι ενδημικό της Ελλάδας.

31/8/2010

Πηγές: www.sfinaki.gr, http://www.valentine.gr/mythology7_gr.php, Βικιπαίδεια