Τρίτη 26 Αυγούστου 2008

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ι Α Τ Ι Κ Α …

Είναι τόσα τα στραβά και τα ανάποδα που συμβαίνουν τούτο τον καιρό στο νησί, που, αν αρχίσεις να τα απαριθμείς, δεν θα έχεις τελειωμό. Είναι βέβαιο ότι θα γίνεις κακός και θα κατηγορηθείς ότι … δυσφημίζεις τον τόπο και κάνεις κακό στους επαγγελματίες, που ζουν από τον τουρισμό !!! (Λες και μόνοι τους, οι περισσότεροι, δεν προσπαθούν να … βγάλουν τα μάτια τους!).
Ο χρόνος είναι μπροστά μας και τα προβλήματα δεν έχουν ορατό ορίζοντα λύσης. Θα τα πούμε λοιπόν, όταν θα είμαστε μόνοι μας, μετά τον Αύγουστο. Έως τότε ας φορέσουμε τη μάσκα την καλή μας και ας μιλούμε περί ανέμων και υδάτων. Χρήσιμα είναι άλλωστε όλα… Το να κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας δεν είναι καθόλου χρήσιμο και το να εθελοτυφλούμε είναι καταστροφικό ! Ας είναι…

Αύγουστος λοιπόν!

Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά
κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά

Αύγουστε μήνα και Θεέ σε σένανε ορκιζόμαστε
πάλι του χρόνου να μας βρεις στο βράχο να φιλιόμαστε

Απ’ την Παρθένο στο Σκορπιό χρυσή κλωστή να ράψουμε
κι έναν θαλασσινό σταυρό στη χάρη σου ν’ ανάψουμε

Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά
κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά

Οδυσσέας Ελύτης



Ιστορικά

Αν ο Ιούλιος οφείλει το όνομά του σε μια εξέχουσα μορφή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, τον Ιούλιο Καίσαρα, ο Αύγουστος το οφείλει σ' έναν αυτοκράτορα: τον Οκταβιανό , που από τη σύγκλητο τιμήθηκε με την προσωνυμία Αύγουστος, όνομα που δινόταν μόνο στους θεούς.
Augustus, (πληθυντικός Augusti) στα λατινικά σημαίνει "μεγαλοπρεπής" ή "σεβαστός". Αντίστοιχος του "Καίσαρ".
Αποτελεί τον υπέρτατο τιμητικό τίτλο Αυτοκρατόρων στη Ρωμαϊκή και στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, σε άλλα κράτη και σε επιμέρους Ιπποτικά και Θρησκευτικά Τάγματα, μέχρι και σήμερα. Το όνομα ετυμολογικά σημαίνει τον αυξημένο, τον επιφανή (ab augento) ενώ στην εκκλησιαστική γλώσσα έχει μυστική σημασία.
Οι Ρωμαίοι συνέδεαν το όνομα αυτό με τη λέξη augur. "Οι πατέρες μας, λέει ο Οβίδιος, έλεγαν τα ιερά πράγματα". Έτσι οι Θεοί και οι ιεροί χώροι καλούνταν augusti και η ορθή ερμηνευτική απόδοση είναι "Σεβαστός".
Τέλος ο Οκταβιανός έφερε και τον στρατιωτικής προέλευσης τίτλο Imperator (αποδίδεται με το "Αυτοκράτορας". ) Με το τίτλο αυτό ενέπνεε τη δύναμη, ισχύ, ενώ με εκείνο του Αυγούστου το σεβασμό. Από του Οκταβιανού Αυγούστου και μετά όλοι οι Αυτοκράτορες έφεραν αυτό τον τίτλο ως ενδεικτικό του αξιώματός τους. Ο θηλυκός τύπος του τίτλου αυτού Αυγούστα ήταν το σύνηθες όνομα - τίτλος της Βυζαντινής Αυτοκράτειρας.
Η πρώτη γυναίκα που έλαβε τον τίτλο "Αυγούστα", ήταν η χήρα του Οκταβιανού, Λιβία, το 14 μ.Χ., και αργότερα η χρήση του επεκτάθηκε στις μητέρες, γιαγιάδες, κόρες ακόμη και τις ανιψιές των Αυτοκρατόρων.
Ο πρώτος στον οποίο απενεμήθη ο τίτλος αυτός επίσημα ήταν ο ανιψιός του Ιουλίου Καίσαρα Οκταβιανός, μετά τη νίκη του επί του Αντωνίου και την κατάληψη της ανώτατης αρχής.
Επειδή ο Οκταβιανός Αύγουστος υπήρξε μεγάλος αυτοκράτορας και εξίσου σπουδαία προσωπικότητα με τον Ιούλιο Καίσαρα, οι Ρωμαίοι θεώρησαν υποτιμητικό γι' αυτόν να του αφιερώσουν μήνα με μια μέρα λιγότερη. Αφαίρεσαν απ' το Φλεβάρη τότε την 29η ημέρα και την προσθέσανε στον Αύγουστο. Έτσι έχουμε Ιούλιο και Αύγουστο - δυο συνεχόμενους μήνες - με 31 μέρες, ενώ αντίθετα ο Φλεβάρης έμεινε με 28.
Πριν μετονομαστεί ο Αύγουστος λεγόταν στα λατινικά Sextilis, δηλαδή έκτος μήνας αφού ήταν έκτος κατά το Ρωμαϊκό ημερολόγιο όπου το έτος ξεκινούσε τον Μάρτιο.
Ο Αύγουστος έβαλε τον μήνα σε αυτή την θέση, σε μνήμη του θανάτου της Κλεοπάτρας.

Παροιμίες

Μακάρι σαν τον Αύγουστο να 'ταν οι μήνες όλοι,

λέει μια παροιμία.

Αύγουστε καλέ μου μήνα, να' σουν δυο φορές το χρόνο …

λέει μια άλλη παροιμία, σε μερικά μέρη μάλιστα τονίζουν " τρεις φορές το χρόνο ". Ο λόγος; Τώρα πια ο γεωργός έχει σιγουρέψει τα εισοδήματα της χρονιάς στις αποθήκες του: σιτάρι , κριθάρι , καλαμπόκι , βρόμη , άχυρα για τα ζώα , ξύλα για τη φωτιά . Τα οπωρικά και τα κηπευτικά βρίσκονται κι αυτά στην καλή τους ώρα, ιδιαίτερα τα σύκα και τα σταφύλια:

Της Αγιάς Μαρίνας σύκο, τ' Αι Λιού σταφύλι και τον Αύγουστο μαντήλι ...

Τα φρούτα που πρωτοφαίνονται τον Ιούλιο, τώρα τον Αύγουστο είναι πια άφθονα και μπορείς να γεμίσεις μαντήλια μ' αυτά και να χορτάσεις. Λέγεται και αλλιώς.

Τ' Αϊ Λιός με το μαντήλι , του Σωτήρος με το … κοφίνι.

Οι δουλειές βέβαια τον Αύγουστο είναι κοπιαστικές και πολλές, γιατί ο γεωργός προσπαθεί να συγκεντρώσει και να αποθηκεύσει τα αγαθά του, ώστε να αντιμετωπίσει το χειμώνα ή να πουλήσει κάποια, αν του περισσεύουν.
Οι νοικοκυρές απ' την άλλη μεριά ανασκουμπώνονται (αναφέρομαι σε παρελθόντα χρόνο φυσικά, γιατί σήμερα λίγες το κάνουν) να ετοιμάσουν, χυλοπίτες, τραχανά, τουρσιά, μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού. Αλίμονο σ’ αυτή που δεν το κάνει.

Αυγουστοοικοδέσποινα‚ καλαντογυρεύτρα. (Η γυναίκα που είναι σπάταλη τον Αύγουστο, ζητιανεύει το χειμώνα).

Τον Αύγουστο οι καλοκαιρινές ζέστες βρίσκονται στις μεγάλες … δόξες τους, ιδιαίτερα μέχρι της Παναγίας.

Να’ σαι καλά τον Αύγουστο πού’ ναι παχιές οι μύγες

Απ' την άλλη όμως πλευρά, είναι ο τελευταίος μήνας του καλοκαιριού, με τις αλλαγές, τα καπρίτσια, τα μελτεμάκια και τα… ξαφνιάσματά του.

Από Αύγουστο χειμώνα κι' από Μάρτη καλοκαίρι...
και σε διάφορες άλλες ..παραλλαγές .

Τ' Αυγούστου τα βοριάσματα, χειμώνα αναθυμούνται

Πάτησε και ο Αύγουστος, η άκρη του χειμώνα.

Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ’ Αύγουστο σεντόνα.

Να’ σαι καλά τον Αύγουστο με δεκαοχτώ βελέντζες.


Υπάρχουν, γενικά, πολλές παροιμίες για τον Αύγουστο. Ορίστε κάποιες, χωρίς … επεξηγήσεις:

● Θεός να φυλάει τα λιόδεντρα απ’ το νερό του Αυγούστου.
● Όποιος φιλάει τον Αύγουστο, το Μάη θερίζει μόνος.
● Καλός ο ήλιος του Μαγιού τ’ Αυγούστου το φεγγάρι.
● Κάθε πράμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο.
● Νάμουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλους τους μήνες κόκορας και γάτος το Γενάρη.


Οι πρώτες έξι ή δώδεκα μέρες του Αύγουστου είναι Δ ρ ί μ ε ς , δηλαδή αποφράδες , γρουσούζικες επειδή τότε κάποιες κακές δυνάμεις ξαπολιούνται να κάνουν κακό όπου μπορούν σε άνθρωπο , σε ζώο , σε ξύλα η σε ρούχα .

Τ’ Αυγούστου οι δρίμες στα πανιά και του Μαρτιού στα ξύλα.

Κατά τη διάρκεια των δρίμων εμφανίζεται μια πανάρχαια μέθοδος πρόβλεψης του καιρού για όλο τον ερχόμενο χρόνο. τα γνωστά μας … Μ ε ρ ο μ ή ν ι α.
Η περίοδος αυτή, έχει σχέση με την εμφάνιση του αστερισμού του κυνός, η οποία κατά τους αστρολόγους του παρελθόντος θεωρείτο κατ' εξοχήν πρόσφορη για μαντικές παρατηρήσεις.
Στο επόμενο φύλλο, περισσότερα περί αυτών….

19/8/2008

Σάββατο 16 Αυγούστου 2008

Λ Υ Τ Ρ Ω Σ Η

Διάλειμμα. Να πάρουμε μια ανάσα από την καθημερινότητα. Να σταματήσουν οι … «εχθροπραξίες», οι γκρίνιες, οι παρεξηγήσεις.
Ανακωχή. Ολυμπιακοί Αγώνες ξεκίνησαν άλλωστε, το προστάζει η ιστορία μας. Γιορτές Λόγου και Τέχνης στο νησί. Ας πάμε με την «αύρα» των ημερών. Πολιτισμός. Τέχνη, σε κάθε της έκφανση. Λόγος. Γραπτός και έμμετρος, σκέψεις αραδιασμένες στο χαρτί, καταθέσεις ψυχής. Σε παρελθόντα χρόνο ίσως μα αποταμίευση για τον παρόντα και τον μέλλοντα χρόνο. Σε δύσκολες στιγμές πάντα εκεί καταφεύγουμε, με στόχο ένα. Την, προσωρινή έστω, λύτρωση.
Η ποίηση, λένε, είναι η αποκάλυψη του αθέατου. Σας καλωσορίζω λοιπόν στον αθέατο κόσμο μου.



Μ Ε Θ Υ Σ Α


Μέθυσα πάλι στων χειλιών σου το κρασί
πήρα τους δρόμους και χαρούμενος γυρίζω.
Το κάθε πρόσωπο που βλέπω είσαι εσύ
στην κάθε λέξη που ακούω σε γνωρίζω.

Αποξεχνιέμαι περπατώντας στη βροχή
κρατώ τα όνειρα σφιχτά στην αμασχάλη.
Έκανα απόψε με τον πόνο ανακωχή
και με θωράκισε η αγάπη σου με ατσάλι.



Μ Ο Ρ Φ Ε Α Σ


Και σαν δεν έρχεται ο Μορφέας να με πάρει
αναθυμιέμαι τη Μυρτώ και την Ελένη
τη Φωτεινή και την Μαρία και την Ξένη
θέσεις ξεχωριστές μέσα στου νου το αμπάρι.

Αχ να’ ταν λέει να’ ρχονταν τα χρόνια πίσω
και να’ μουν πάλι εικοσάχρονο αγόρι
με τη ζωντάνια και την πείρα πανωφόρι
την κάθε μέρα πού’ χασα να ξαναζήσω.

Και σαν δεν έρχεται ο Μορφέας να με πάρει
μου το θολώνουν το μυαλό οι αναμνήσεις
και το κουράγιο που να βρεις για να κρατήσεις
να μην ξαπλώνεις σε βρεγμένο μαξιλάρι.




ΚΟΚΚΙΝΙΣΕ ΑΠΟ ΑΙΜΑ ΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ


Άρχισε πάλι το φτερούγισμα του νου
και πρέπει να ξεφύγω.
Τη σκέψη μακριά από σένανε να φύγω,
τι μ’ έχεις φέρει ως το χείλος του γκρεμού
και σβήνω λίγο - λίγο.

Κοκκίνισε από αίμα το φεγγάρι,
πάνω μου φέγγει ετοιμοθάνατο λυχνάρι
και πώς να του ξεφύγω!

Παίρνω μολύβι και χαρτί για τον καημό,
με στίχο να λυτρώσω.
Μα αν κάτι αρχίσω, πες μου πώς να το τελειώσω,
τι δεν μπορώ να σταματήσω το λυγμό.
Μ’ έχεις πικράνει τόσο.

Κοκκίνισε από αίμα το φεγγάρι,
πάνω μου φέγγει ετοιμοθάνατο λυχνάρι,
και πώς να το γλυτώσω!





Μ Α Ν Ν Α
4/11/1981



Οι θύμησες,
πώς να σβηστούν
έτσι με μια
σαν κιμωλία που πεθαίνει από σφουγγάρι !
Να ξεχαστούν
χρόνια παλιά.
Χρυσά μαλλιά
στο αχνοφέγγισμα σού’ φτιαχνε το φεγγάρι,
τα βράδια που με κοίμιζες.

Σου φώναζα
μάννα πεινώ,
από μακριά,
σαν γύριζα τα μεσημέρια απ’ το σκολειό μου.
Ήμουν θαρρώ,
εκεί μπροστά,
στην εκκλησιά.
Και συ μου φώναζες να κάνω το σταυρό μου !
Την πείνα να ξαγόραζα;

Με μάλωσες
σαν μια βραδιά,
πείνα πολλή,
έφαγα και του αδελφού μου το καρβέλι.
Εφτά παιδιά,
κάθε πρωί
κι ένα φιλί
μας έδινες κι ήταν γλυκύτερο από μέλι.
Μάννα, πως μας μεγάλωσες!



ΑΜΕ ΣΤΟ ΚΑΛΟ


Έτσι ξαφνικά,
άφησες πίσω σου τη μέρα
κι όλες τις Άνοιξες.
Έτσι ξαφνικά,
μόνο με άφησες μητέρα,
φτερούγες άνοιξες.

Άμε στο καλό.
Τον ύπνο τον αιώνιο πάρε
γλυκά στο μνήμα σου.
Άμε στο καλό
και να μου την προσέχεις Χάρε
στο μαύρο κτήμα σου.

Πέλαγο βαθύ
είναι η ζωή μου εδώ πέρα
δίχως το χάδι σου.
Πέλαγο βαθύ
όμως σε σκέφτομαι μητέρα,
Φως της παράδεισου.

9/8/2008

Σάββατο 9 Αυγούστου 2008

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΠΕΖΩΝ

Μπαίνω σε ξένα χωράφια το ξέρω. Θέλω να τελειώσω όμως τη σειρά των σημειωμάτων για τα πεζοδρόμια με λίγο… νομικό αλατοπίπερο. Μαθηματικός είμαι, δεν κατέχω τα νομικά. Τα βρήκα όμως σε σοβαρή ιστοσελίδα (http://www.enosipezon.gr), τα αντιγράφω (ελαφρώς διορθωμένα) και σχωρνάτε με για το θράσος οι νομικοί. (Οι υπογραμμίσεις φυσικά είναι δικές μου)
Κάποτε θαρρώ και εμείς, οι μη επιτηδευματίες, πρέπει να μάθουμε να διεκδικούμε τα δικαιώματά μας επί των κοινοχρήστων χώρων. Άλλωστε εξακολουθούμε να πληρώνουμε όλοι ανταποδοτικά δημοτικά τέλη και ας ψάχνουμε ακόμη την … ανταπόδοση!


Σύμφωνα με το άρθρο 5, παράγραφος 1 του Συντάγματος, «καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη»
Κατά τούτο κάθε πρόσωπο έχει ίση αξίωση στη χρήση κοινοχρήστων πραγμάτων με οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο που τελεί κάτω από τις ίδιες συνθήκες. Το σύνταγμα λοιπόν κατοχυρώνει αδιακρίτως το δικαίωμα πάντων στην κοινή χρήση όπως αυτό απορρέει από το δικαίωμα στην προσωπικότητα.
Το συνταγματικά κατοχυρωμένο αυτό δικαίωμα περιλαμβάνει και την ανεμπόδιστη δυνατότητα διέλευσης του κοινού με οποιοδήποτε τρόπο και οποτεδήποτε από τους χώρους που έχουν αποδοθεί σε κοινή χρήση.
Το πώς κάποιος χώρος καθιερώνεται και αποδίδεται σε κοινή χρήση προβλέπεται αφενός μεν από την παράγραφο 2 του νόμου 1577/1985 (ΓΟΚ), κατά την οποία κοινόχρηστοι χώροι είναι οι κάθε είδους δρόμοι, πλατείες, άλση και γενικά οι προορισμένοι για κοινή χρήση ελεύθεροι χώροι που καθορίζονται από το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο του οικισμού η έχουν τεθεί σε κοινή χρήση με οποιονδήποτε άλλο νόμιμο τρόπο, και αφετέρου από το άρθρο 1, παράγραφος 1 του ν. δ. 690/1948 σύμφωνα την οποία οι κοινόχρηστοι χώροι που καθορίζονται από τα σχέδια ρυμοτομίας των οικισμών θεωρούνται περιελθόντες σε κοινή χρήση από της εγκρίσεως του καθορίσαντος τούτους σχεδίου του συνοικισμού.

Όπως ορίζεται στο αρ. 25 παρ. 1 του Συντάγματος, «τα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου και η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους. Όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική άσκησή τους».

Η παραπάνω διάταξη σε συνδυασμό με την διάταξη της παρ. 5 του άρθρου 1 του Συντάγματος, με την οποία κατοχυρώνεται το δικαίωμα στην προσωπικότητα και άρα εμμέσως και το δικαίωμα στην κοινή χρήση, μπορεί να θεμελιώσει από μόνη της, αξίωση κατά της κρατικής εξουσίας για διασφάλιση του δικαιώματος της ανεμπόδιστης χρήσης των κοινοχρήστων χώρων από κάθε πρόσωπο.

Η πολιτεία συνεπώς σχετίζεται συνταγματικά με τα κοινόχρηστα πράγματα και την προστασία τους και μόνο λόγω αυτής της υποχρέωσης και ευθύνης εξουσιοδοτεί την Διοίκηση να ρυθμίζει με διάφορα μέσα όπως οι αστυνομικές η άλλες διατάξεις (π.χ κανονισμοί έκδοσης αδειών κατάληψης κοινοχρήστων χώρων ) την ελεύθερη, άμεση και συνεχή διάθεση και απόλαυση των κοινοχρήστων από το κοινό και να μεριμνά, εντέλλοντας τα εκτελεστικά της όργανα, για την συνεχή προστασία του δημόσιου προορισμού τους.
Ως τμήματα των δρόμων και ως κοινόχρηστα λογίζονται και τα πεζοδρόμια, όπως προκύπτει από το αρ. 13 παρ. 1 του από 24- 9/20-10-1958 β.δ121, το άρθρο 2 -παρ. 4 και 6 - του ΓΟΚ (ν. 1577/1985) και τα αρ. 2122 και 47123 του ισχύοντος ΚΟΚ (ν. 2696/1999)124.
Το ανεμπόδιστο της κοινής χρήσης των πεζοδρομίων είναι δικαίωμα συνταγματικά κατοχυρωμένο και για τη διαφύλαξή του ευθύνεται η πολιτεία και κατ’ επέκταση οι δημοτικές και κοινοτικές αρχές και τα εκτελεστικά τους όργανα.
Οι παρακάτω νομοθετικές διατάξεις προστατεύουν το παραπάνω δικαίωμα σε ειδικές περιπτώσεις:
Όπως προκύπτει από το αρ. 23 παρ. 1125 του από 17-7/16–8-1923 ν. δ σε συνδυασμό με το αρ. 2 παρ. 1126 του ιδίου νομοθετήματος, απαγορεύεται απολύτως η εκτέλεση οιωνδήποτε εργασιών δόμησης και οιαδήποτε προσωρινή ή μόνιμη εγκατάσταση επί οδών και λοιπών κοινοχρήστων χώρων και κατ’ επέκταση επί πεζοδρομίων.
Περαιτέρω, σύμφωνα με το αρ. 367 του π.δ. 27/1999 (Κώδικας Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας) «τα πεζοδρόμια των κοινοχρήστων χώρων κατασκευάζονται, ανακατασκευάζονται, επισκευάζονται και συντηρούνται με σκοπό να διασφαλίζεται η συνεχής, ασφαλής και χωρίς εμπόδια κυκλοφορία των πεζών σε όλη την επιφάνεια τους και η χρήση τους από άτομα με ειδικές ανάγκες, εφόσον επιτρέπεται από τη μορφολογία του εδάφους».

Όπως ορίζεται δε στην παρ. 2 του αρ. 34 του ν. 2696/1999 «η στάση ή στάθμευση οχήματος απαγορεύεται… ε) σε πεζοδρόμια πλατείες, ειδικά ερείσματα που προορίζονται, για πεζούς ως και ποδηλατοδρόμους, εκτός αν επιτρέπεται σε αυτούς η στάθμευση με ειδική σήμανση»…
Προσθέτως, δυνάμει της παρ. 5 της τελευταίας διατάξεως, απαγορεύεται η κατάληψη επιφάνειας πεζοδρόμου (άρα και η τοποθέτηση εμποδίων οποιασδήποτε μορφής σε οποιοδήποτε σημείο του), εφόσον με αυτήν παρεμποδίζεται η κυκλοφορία των πεζών, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρίες.

Εξάλλου, στο άρθρο 24 παρ. 1 του π.δ. 410/1995 ορίζεται ότι
«η διοίκηση όλων των τοπικών υποθέσεων ανήκει στην αρμοδιότητα των δήμων και κοινοτήτων... Στην αρμοδιότητα των δήμων και κοινοτήτων ανήκουν ιδίως:
… ιδ) η ρύθμιση της κυκλοφορίας,ο καθορισμός πεζοδρόμων, μονοδρομήσεων και κατευθύνσεων της κυκλοφορίας, …
ιε) ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν την καθαριότητα, την κυκλοφορία και στάθμευση των οχημάτων,…
Περαιτέρω δε, στο άρθρο 37 παρ. 1 του ιδίου νομοθετήματος προβλέπεται ότι «το δημοτικό ή το κοινοτικό συμβούλιο μπορεί να εκδίδει τοπικές κανονιστικές αποφάσεις με τις οποίες:
α. Καθορίζονται οι όροι για τη χρήση και τη λειτουργία των …, των πεζοδρομίων, των πλατειών και των λοιπών κοινόχρηστων χώρων.
β. Ρυθμίζονται θέματα κυκλοφορίας και στάθμευσης των οχημάτων, …
[Σύμφωνα με το αρ. 75 του νέου Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006)
«Οι αρμοδιότητες των Δήμων και Κοινοτήτων αφορούν, κυρίως, τους τομείς:
… γ) Ποιότητας Ζωής και Εύρυθμης Λειτουργίας των Πόλεων και των Οικισμών, στον οποίο περιλαμβάνεται, ιδίως:
… 4. Η ρύθμιση της κυκλοφορίας, ο καθορισμός πεζοδρόμων, μονοδρομήσεων και κατευθύνσεων της κυκλοφορίας, η απομάκρυνση εγκαταλελειμμένων οχημάτων και γενικότερα η λήψη μέτρων για την αποφυγή δυσμενών επιδράσεων στην ασφάλεια της κυκλοφορίας, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία …
13. Η μέριμνα και η λήψη μέτρων για την απρόσκοπτη πρόσβαση στους κοινόχρηστους χώρους…
Επιπλέον, στο άρθρο 13 παρ. 14 του από 24-9/20-10-1958 β.δ ορίζεται ότι
«ουδεμία άλλη αρχή ή νομικόν πρόσωπον ή ίδρυμα έχει αρμοδιότητα να εκδίδη αδείας χρήσεως πεζοδρομίων, οδών, πλατειών, αλσών ανηκόντων εις δήμους ή κοινότητας ή παραχωρηθέντων εις αυτούς προς εκμετάλλευσιν, στοών και κοινοχρήστων χώρων εν γένει, πλην του δήμου ή της κοινότητος».

Βάσει του θεμελιωμένου στη διάταξη 970130 του Α Κ κανόνα περί του ανεμπόδιστου της κοινής χρήσης, τα κοινόχρηστα πράγματα δεν μπορούν να παραχωρηθούν προς ιδιαίτερη χρήση, παρά μόνο εφόσον από την παραχώρηση δεν παρεμποδίζεται, κατά οποιοδήποτε τρόπο η κοινή χρήση του πράγματος. Ή άλλως, η παραχώρηση από τη διοίκηση, επί τη βάσει των κατ’ ιδίαν διατάξεων, σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιαίτερων δικαιωμάτων επί κοινοχρήστων, καθώς και η χορήγηση των αδειών που απαιτούνται από τον νόμο για την άσκηση των δικαιωμάτων αυτών, είναι νόμιμη, μόνο εφόσον, μετά την παραχώρηση των ιδιαίτερων αυτών δικαιωμάτων, εξακολουθεί να εξυπηρετείται ή τουλάχιστον να μην αναιρείται, η κατά τον προορισμό του πράγματος κοινή αυτού χρήση.

Στη διάταξη της παρ. 4 του αρ. 24 του Κτιριοδομικού Κανονισμού ορίζεται ότι «για την κατασκευή ή ανακατασκευή καθώς και για την εκσκαφή των πεζοδρομίων απαιτείται άδεια του οικείου Δήμου ή της Κοινότητας, στην οποία αναφέρονται οι αντίστοιχες προδιαγραφές ή αν δεν υπάρχουν οι σχετικές οδηγίες», ενώ στη διάταξη της παρ. 3 του αρ. 47 του ΚΟΚ προβλέπεται ότι «οποιαδήποτε τομή ή εκσκαφή οδοστρώματος, ερείσματος, πεζόδρομου ή πεζοδρομίου εθνικής, επαρχιακής, δημοτικής ή κοινοτικής οδού, η οποία είναι απαραίτητη για την κατασκευή έργου, που εκτελείται από επιχείρηση κοινής ωφέλειας, οργανισμό, νομικό ή φυσικό πρόσωπο, επιτρέπεται να γίνει μόνο ύστερα από άδεια της αρμόδιας για τη συντήρηση της οδού υπηρεσίας, η οποία θεωρείται πριν από την έναρξη των εργασιών από την αρμόδια Αστυνομική Αρχή…».

Από τις προμνημονευθείσες διατάξεις σε συνδυασμό με τις παραπάνω γενικές παρατηρήσεις, συνάγεται ότι στις αρμοδιότητες των Δήμων και Κοινοτήτων ανήκει η λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων, που θα εξασφαλίζουν κατ’ αρχάς ότι οι χώροι, οι οποίοι καθορίσθηκαν ως πεζοδρόμια ή πεζόδρομοι θα διατίθενται αποκλειστικά για τις προβλεπόμενες νόμιμες χρήσεις τους και ότι δεν θα χρησιμοποιούνται για αλλότριους σκοπούς που αναιρούν τον κοινόχρηστο χαρακτήρα τους.
Οι όποιες δε διευθετήσεις ή προσωρινές παραχωρήσεις πεζοδρομίων και πεζοδρόμων, οι οποίες είναι επιτρεπτές, κατ΄ εξαίρεση του γενικού κανόνα της απαγόρευσης της κατάληψης της επιφάνειάς τους, θα πρέπει, αφενός μεν, να μην υπερβαίνουν, κατ΄ εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας, το απολύτως αναγκαίο για την υλοποίηση του εξυπηρετούμενου σκοπού μέτρο και αφετέρου, να είναι τέτοιας μορφής, ώστε να μην δυσχεραίνουν την κατά προορισμό χρήση τους.
4/8/2008 Για την αντιγραφή
Μάρκος Νικητάκης

Παρασκευή 1 Αυγούστου 2008

ΤΑ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΣΥΛΟ !

Καυτά ερωτήματα

Έλαβα, από κάτοικο του Ιστορικού Κέντρου, μια επιστολή – καταπέλτη για την κατάληψη των πεζοδρομίων της πόλης και ιδιαιτέρως της παραλιακής οδού Σικελιανού. Συνημμένα μου απεστάλη και μια επιστολή – διαμαρτυρία (την 23/5/2007) κατοίκων του Ιστορικού Κέντρου προς τον Νομάρχη και τον Δήμαρχο Λευκάδας. Φωνές βοώντων…
Τον ευχαριστώ για την επιστολή και για τα καλά του λόγια. Δημοσιεύω επιλεγμένα αποσπάσματά της, γιατί είναι σαφές ότι σε ένα δημοσίευμα δεν μπορώ, αν δεν το ψάξω, να «ζωγραφίσω» ανθρώπους, όπως, δικαιωματικά, κάνει ο επιστολογράφος μου.


Γράφει, μεταξύ άλλων, ο επιστολογράφος μου: (οι υπογραμμίσεις δικές μου).
===

« 1. Οι Αποφάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων πρέπει να είναι νόμιμες, να στηρίζονται σε Νόμους, Προεδρικά Διατάγματα και λοιπές Διατάξεις της Ελληνικής Πολιτείας και φυσικά δεν αποτελούν Νόμο του Κράτους.
2. Κατά τη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, όταν λαμβάνονται Αποφάσεις που αφορούν την αναβάθμιση ποιότητας ζωής των κατοίκων κ.λ.π, πρέπει να παρίσταται πάντοτε Τεχνικός και Νομικός Σύμβουλος, όπως γίνεται σε δήμους όμορων νομών.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση …, η παραβίαση των άρθρων του Νόμου «Περί Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας» είναι εμφανέστατη.
Εάν στη συνεδρίαση είχε κληθεί ο Προϊστάμενος του Γραφείου Τροχαίας Λευκάδας και Νομικός Σύμβουλος, θα έλεγαν ότι δεν επιτρέπεται η καθολική κατάληψη πεζοδρομίου. Πότε επιτρέπεται, αναφέρεται στον Κ.Ο.Κ., με τρόπο σαφή και κατηγορηματικό. Φυσικά ουδέποτε επιτρέπεται η κατάληψη του οδοστρώματος.
3. Τα πεζοδρόμια ανήκουν δικαιωματικά στους πεζούς και δεν επιτρέπεται να παραχωρούνται, καθ ‘ όλο το πλάτος και μήκος, σε επιχειρηματίες προς εκμετάλλευση.
4. Με την Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου να δοθούν τα πεζοδρόμια στους επιχειρηματίες της οδού Σικελιανού (παίζοντας με εκατοστά του μέτρου, λες και θα έχουν οι πεζοί την μεζούρα μαζί τους για να ελέγχουν αν παραβιάζονται τα 44 ή 24 εκατοστά του μέτρου) νομιμοποιούνται κατά κάποιο τρόπο οι αυθαιρετούντες επιχειρηματίες και απαλλάσσονται κάθε ποινικής και αστικής ευθύνης. Σε περίπτωση θανατηφόρου ατυχήματος, που δεν εύχομαι να γίνει, οι αξιώσεις των συγγενών του θανόντος θα στραφούν κατά της Δημοτικής Αρχής και το επιδικασμένο χρηματικό ποσό της αγωγής στην ουσία θα το πληρώσουν οι δημότες.
5. Με ποιο δικαίωμα ο Δήμαρχος και το Δημοτικό Συμβούλιο στέρησε σε μένα και στα παιδιά μου το αναφαίρετο δικαίωμά μου, συνταγματικά κατοχυρωμένο, να χρησιμοποιώ τον κοινόχρηστο χώρο – πεζοδρόμιο, καθ ‘ όλη τη διάρκεια της ημέρας, χωρίς να φοβάμαι να μην παρασυρθώ από οποιοδήποτε όχημα που κινείται στο οδόστρωμα και να μεταβαίνω ασφαλής στην οποιαδήποτε εργασία μου;
6. Η αύξηση των εισπράξεων (οικονομικό όφελος) των καφετεριών – μπαρ, τίθεται υπεράνω της ασφάλειας – προστασίας και σωματικής ακεραιότητας των δημοτών; Γιατί μου στερούν το δικαίωμα να κυκλοφορώ ελεύθερα χωρίς άγχος και φόβο; …
7. Γιατί, μετά την απαγόρευση της κυκλοφορίας οχημάτων, δεν δίδεται από το Λιμενικό Ταμείο ο δρόμος προς χρήση στους περιπατητές, αλλά απαλλοτριώνεται από τους επιχειρηματίες οι οποίοι δημιουργούν παράνομα νέα καταστήματα, του στυλ open – bar, σε όλο σχεδόν το πλάτος του οδοστρώματος; …
8. …
9. Η οδός η οποία διασχίζει την Ανατολική και Δυτική παραλία είναι προέκταση επαρχιακής οδού και αποτελεί την περιφερειακή λεωφόρο της πόλης και δεν επιτρέπεται η «ανακήρυξη» τμήματος αυτής παράτυπα σε πεζόδρομο και μάλιστα χωρίς την ύπαρξη κυκλοφοριακής μελέτης, αποφάσεων Τοπικών Αυτοδιοικήσεων και αρμοδίου Υπουργείου.

Γιατί ο δημοτικός μας άρχοντας, δίδει το δικαίωμα σε γυναίκα επιχειρηματία …, να διαλαλεί ότι «εμείς βγάλαμε Δήμαρχο, εμείς κυβερνάμε, εμείς γαμα.. τώρα, και όποιος θέλει ησυχία να αγοράσει οικόπεδο στην οδό Αναπαύσεως να βλέπει τα ραδίκια ανάποδα και όποιος θέλει πεζοδρόμιο στο βουνό Σκάρο. Κανένας στρατηγός ή λοχίας δεν έχει τη δύναμη να μας βάλει χέρι …»…

Γιατί δεν επεμβαίνει η Δημοτική Αστυνομία και το Λιμεναρχείο, για το προκλητικότατο σκόπιμο κλείσιμο με μηχανές διαφόρου κυβισμού, μόνιμων πελατών των μπαρ της εισόδου της οδού Σικελιανού; …

Γιατί δεν επεμβαίνει ο αρμόδιος Αντιδήμαρχος, ενώ το γνωρίζει, ότι επαγγελματίας στη Δυτική Παραλία, έχει παράνομα και με τρόπο επικίνδυνο σε χρήση για την κουζίνα, μπουκάλες υγραερίου (ενίοτε και επιμήκεις μπουκάλες σιδηρές, μάλλον προπανίου), στο οδόστρωμα σε μέρος που παίζουν παιδάκια και κυκλοφορούν πεζή οικογένειες, πλάι σε ξύλινα σπίτια; Ένας σπινθήρας, ένα αναμμένο τσιγάρο, μια δολιοφθορά, μια κακή πράξη ή έστω η κακή ώρα, είναι ανυπολόγιστη η καταστροφή που θα επέλθει.

Γιατί η Δημοτική Αρχή δεν παρέπεμψε στον κ. Εισαγγελέα τους επιχειρηματίες των μπαρ της Σικελιανού που κατέστρεψαν τα ξύλινα επί του πεζοδρομίου παγκάκια και τα πέταξαν μέσα στο κανάλι, προκειμένου να αναπτύξουν επί πλέον τραπεζοκαθίσματα; …
===

Στα γραφόμενα του επιστολογράφου μου, τα περισσότερα των οποίων είναι αρκούντως σοβαρά, ειδικά για αυτά που αναρωτιέται, να προσθέσω και εγώ κάποια γενικά στοιχεία και… επιφυλάσσομαι.

Το πεζοδρόμιο είναι άσυλο – καταφύγιο

Το ελάχιστο λειτουργικό πλάτος ενός πεζοδρομίου είναι 1,50 μ., σύμφωνα με τις προδιαγραφές τού Σπουδαστηρίου Πολεοδομικών Ερευνών τού ΕΜΠ. Το πλάτος αυτό επιτρέπει την άνετη διασταύρωση δύο πεζών, ή το προσπέρασμα πεζού από πεζό και μπορεί να εξυπηρετήσει ένα συνολικό φόρτο κυκλοφορίας πεζών μέχρι 20 άτομα ανά λεπτό. Αν όμως υπάρχουν εμπόδια, όπως δέντρα, σήματα κυκλοφορίας, κολώνες κλπ, τότε απαιτούνται κατάλληλες προσαυξήσεις που προσδιορίζονται από την ίδιες προδιαγραφές.
Για πρωτεύοντες άξονες το ελάχιστο λειτουργικό πλάτος πεζοδρομίου είναι 2,50μ., που επιτρέπει την άνετη διασταύρωση σε δύο ζεύγη πεζών και φόρτο μέχρι 30 άτομα ανά λεπτό. Και εδώ ισχύουν προσαυξήσεις, εάν υπάρχουν μόνιμα εμπόδια στο πεζοδρόμιο. Πρέπει να τονιστεί ότι ένα αυξημένο πλάτος πεζοδρομίων όπου αυτό είναι εφικτό, δημιουργεί κοινωνικούς χώρους συναντήσεων, εξασφαλίζει αποστάσεις από τη ρύπανση και το θόρυβο των οχημάτων και γενικά εμπεδώνει ένα αίσθημα άνεσης και πολιτισμού.
Εξάλλου το πλάτος και η διαμόρφωση των πεζοδρομίων πρέπει να ικανοποιούν και τις ανάγκες χρήσης αναπηρικών και παιδικών αμαξιδίων και τροχοφόρων αποσκευών, ιδιαίτερα κοντά σε λιμάνια, σταθμούς λεωφορείων κλπ., καθώς επίσης και τις ανάγκες τυφλών ατόμων. Είναι αυτονόητο ότι μέσα στο λειτουργικό πλάτος τού πεζοδρομίου δεν πρέπει να υπάρχουν εμπόδια μόνιμα ή παροδικά, όπως παρκαρισμένα αυτοκίνητα ή μηχανές, ούτε απορροές νερού μπαλκονιών, ή ταρατσών, ή κλιματιστικών.
Γενικά τα πεζοδρόμια είναι και πρέπει να θεωρούνται άσυλο και καταφύγιο των πεζών, που δεν πρέπει να καταπατείται από κανένα.

Ν. 2696/1999 Κ.Ο.Κ (τροποποίηση με ν. 3542/2007 (ΦΕΚ 50/Α΄)
ΑΡΘΡΟ 38 : Κανόνες κυκλοφορίας πεζών


1. Οι πεζοί υποχρεούνται να χρησιμοποιούν τα πεζοδρόμια ή τα ειδικό γι' αυτούς ερείσματα. Κατ' εξαίρεση, μπορούν να χρησιμοποιούν το οδόστρωμα, αφού λάβουν τις αναγκαίες προφυλάξεις:
α) Πεζοί που ωθούν, σύρουν ή μεταφέρουν ογκώδη αντικείμενα, οι οποίοι αν βάδιζαν στο πεζοδρόμιο ή το έρεισμα, θα προκαλούσαν σοβαρή δυσχέρεια στην κίνηση των άλλων πεζών.
β) ομάδες πεζών, όταν οδηγούνται από ειδικό για το σκοπό αυτόν επιφορτισμένο πρόσωπο ή σχηματίζουν πομπή.
γ) 'Άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ), τα οποία κινούνται σε αναπηρικά καθίσματα.
2. Αν είναι αδύνατη η χρησιμοποίηση των πεζοδρομίων ή των ερεισμάτων, που προορίζονται για τους πεζούς, ή δεν υπάρχουν πεζοδρόμια ή ερείσματα οι πεζοί μπορούν να βαδίζουν στο οδόστρωμα, κατά τρόπον ώστε να μην παρεμποδίζουν την κυκλοφορία….

ΑΡΘΡΟ 48 : Κατάληψη τμήματος οδού και πεζόδρομου

1. Η προσωρινή ή διαρκής κατάληψη τμήματος του οδοστρώματος με εγκαταστάσεις ή εμπόδια απαγορεύεται, ιδιαίτερα αν με αυτά παρεμποδίζεται η κυκλοφορία, η επιτρεπόμενη στάση ή στάθμευση οχημάτων ή περιορίζεται η ορατότητα αυτών που χρησιμοποιούν τις οδούς.
2. Κατ' εξαίρεση της διάταξης της προηγούμενης παραγράφου, μπορεί να επιτραπεί σε έκτακτες περιπτώσεις ή ζώνες μικρής κυκλοφορίας εντός κατοικημένων περιοχών, αν υπάρχει αρκετός χώρος γι' αυτά, η κατάληψή τμήματος οδού με προσωρινές εγκαταστάσεις ή εμπόδια ύστερα από άδεια των Δημοτικών ή Κοινοτικών Αρχών μετά γνώμη των αρμόδιων Αστυνομικών Αρχών. …
… 5. Η κατάληψη επιφάνειας πεζόδρομου για οποιαδήποτε άλλη χρήση εκτός γι' αυτήν που έχει κατασκευαστεί, απαγορεύεται, εφόσον παρεμποδίζεται η κυκλοφορία των πεζών, ως και η είσοδος - έξοδος οχημάτων άμεσης ανάγκης ή εξυπηρέτησης των παροδίων...

28/7/2008