Πέμπτη 11 Ιανουαρίου 2018

Ιανουάριος

Ο Ιανουάριος είναι ο πρώτος μήνας του πολιτικού έτους κατά το Γρηγοριανό Hμερολόγιο.
                                                             Τσαρούχης
Ονομασίες
Στο λαϊκό καλεντάρι ο Ιανουάριος ονομάζεται:
Γενάρης και Γεννολοητής, παρετυμολογικά, επειδή γεννοβολούν τα κοπάδια.
Γατόμηνας, επειδή σ’ αυτόν ζευγαρώνουν οι γάτες.
Μεσοχείμωνος, επειδή είναι ο μεσαίος μήνας του χειμώνα.
Κρυαρίτης, λόγω του τσουχτερού κρύου.
Καλαντάρης ή Κελεντέρης για τα Κάλαντα της Πρωτοχρονιάς.
Μεγαλομηνάς, γιατί είναι ο πρώτος μήνας του έτους με 31 μέρες.

Ιστορικά
Στο αρχαίο Αττικό ημερολόγιο ο Ιανουάριος αντιστοιχούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Ποσειδεώνα και το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Γαμηλιώνα. Το διάστημα αυτό στην Αθήνα γιορτάζονταν τα:
Αλώα, προς τιμή της Δήμητρας.
Κατ’ Αγρούς Διονύσια, προς τιμή του Διονύσου, με φαλληφορίες, παίγνια και μασκαράτες.
Λήναια, προς τιμή του Διονύσου, όπου κυριαρχούσαν οι δραματικοί αγώνες.
Κατά τη διάρκεια των γιορτών αυτών πρωτοπαρουσιάστηκαν οι κωμωδίες του Αριστοφάνη: Βάτραχοι, Λυσιστράτη, Σφήκες, Ιππείς και Αχαρνείς.
Για τους αρχαίους Έλληνες η πρώτη του έτους ήταν η  21η Ιουνίου.

Είναι ο πέμπτος μήνας του χριστιανικού έτους, του καλούμενου ενιαυτού, και άλλοτε ο ενδέκατος του ρωμαϊκού ημερολογίου, περιλαμβάνοντας 31 ημέρες (εικοσιτετράωρα) έχοντας κατά μέσον όρο χρόνο ημέρας 10 ώρες, και χρόνο νύκτας 14 ώρες.
Αντιστοιχεί  επίσης με τον Σαββάθ των 
Εβραίων και τον Τωβί των Αιγυπτίων.
Η πρώτη μέρα του μήνα και πρώτη ημέρα του χρόνου, είναι γνωστή ως 
Πρωτοχρονιά.

Ο Ιανουάριος οφείλει το όνομά του στον διπρόσωπο θεό των Ρωμαίων Ιανό, τον «θεό των Θεών». Ο Ιανός ήταν ο θεός της κάθε αρχής, της έναρξης των πολεμικών επιχειρήσεων και των μεγάλων έργων. Γιορταζόταν στις καλένδες του Ιανουαρίου (1η Ιανουαρίου), ενώ την ίδια μέρα αναδεικνύονταν οι Ρωμαίοι αξιωματούχοι, όπως οι Πραίτορες και οι Ύπατοι. Ίσως, γι’ αυτό το λόγο ο Ιανουάριος έγινε ο πρώτος μήνας του Ρωμαϊκού Ημερολογίου.
Όπως αναφέρει σχετικά και ο Ηλίας Αναγνωστάκης:
…ο Ιανός ήταν θεός δίμορφος, που παριστάνεται πότε με κλειδιά ή με τριακόσιες ψήφους στο δεξί του χέρι και εξήντα πέντε στο αριστερό, όσες οι μέρες του ενιαυτού. Εκαλείτο δε και «Αιωνάριος» αντί Ιανουάριος, επειδή τον θεωρούσαν του αιώνος πατέρα. Είχαν μάλιστα οριστεί δώδεκα πρυτάνεις να τον υμνούν και υπήρχε δωδεκάβωμον στο ναό του, όσοι και οι μήνες του έτους.

Ο Ιανουάριος, ωστόσο, δεν ήταν ανέκαθεν ο πρώτος μήνας του έτους για τους Ρωμαίους. Στα πρώτα χρόνια της ιστορίας τους, πρώτος μήνας ήταν ο Μάρτιος, λόγω εαρινής ισημερίας, από το όνομα του πολεμικού θεού τους Mars-Martis (δηλαδή του Άρη των Ελλήνων). Πρωτοχρονιά ήταν τότε η πρώτη Μαρτίου, η οποία εξακολούθησε να γιορτάζεται και στα κατοπινά χρόνια. Και επειδή θυμούνταν πως αυτή ήταν η αρχική τους πρωτοχρονιά, την έλεγαν πάτριον. Ο Ιανουάριος έγινε πρώτος μήνας αργότερα, όταν ο μυθικός βασιλιάς των Ρωμαίων Νούμας Πομπίλιος οργάνωσε το ημερολόγιο με βάση τον ήλιο.

Λαογραφία
Ο Ιανουάριος είναι γνωστός και ως καλαντάρης  από  τα κάλαντα της                                 
Πρωτοχρονιάς και τα δώρα των Καλενδών του Ιανουαρίου. Τα δώρα αυτά είναι το πάλαι ποτέ «δώρο των Χριστουγέννων», ο 13ος μισθός, ο οποίος στη Βυζαντινή εποχή ήταν πράγματι δώρο κι όχι μισθός. Όπως αναφέρει ο Σπύρος Τραϊανός τα δώρα αυτά είχαν την εξής προέλευση:
            Με την αρχή του χρόνου άρχιζε η θητεία των υπάτων, οι οποίοι σε σχετική πομπή στους δρόμους σκορπούσαν νομίσματα, που αρχικώς ήσαν χρυσά, αλλά αργότερα, επί Ιουστινιανού, περιορίστηκαν σε αργυρά. Μικρά νομίσματα συνέλεγαν όμως και τα παιδιά, που περιέρχονταν τα σπίτια συγγενών και φίλων για να ευχηθούν. Έτσι γεννήθηκαν τα «Κάλαντα», που φθάνουν μέχρι τις μέρες μας, αλλά αφετηρία τους υπήρξαν οι Καλένδες του Ιανουαρίου, άσχετα αν σταδιακά επεκτάθηκαν από τα παιδιά σε όλες τις εορταστικές ημέρες του Δωδεκαήμερου.
                                      Σατουρνάλια

Οι ρίζες άλλωστε πολλών από τα έθιμα του Δωδεκαήμερου ανάγονται στους χρόνους που γιορτάζονταν η «Χειμερινή τροπή» του Ήλιου που σημάδευε την αρχή της εποχής του χειμώνα. Οι γιορτές αυτές έπαιρναν πανηγυρικό χαρακτήρα και είχαν κατακτήσει ολόκληρο τον ελληνορωμαϊκό κόσμο. Άρχιζαν με τα Βρουμάλια από τις 24 Νοεμβρίου έως τις 17 Δεκεμβρίου και ακολουθούσαν τα Σατουρνάλια (στην Ελλάδα τα Κρόνια) από τις 18 έως τις 24 Δεκεμβρίου και ήταν η αρχαιότερη γιορτή των Ρωμαίων την οποία απέδιδαν στον Ρωμύλο ή στους Πελασγούς. Ξεχώρισε όμως από τις άλλες αγροτικές γιορτές τους το 217 π.Χ. Κατά την κεντρική ημέρα της γιορτής του «αηττήτου ηλίου», στις 25 Δεκεμβρίου, εορταζόταν το γεγονός της τροπής του Ήλιου, που άρχιζε και πάλι να ανεβαίνει στον ουρανό, να μεγαλώνουν οι ημέρες, και μαζί τους οι ζωογόνες ακτίνες του Ήλιου ξανάκαναν τη Γη να καρποφορήσει. Την 1η Ιανουαρίου γιορτάζονταν οι Καλένδες, στις 3 τα Βότα, στις 4 τα Λορεντάλια και στις 7 Ιανουαρίου τελείωνε η περίοδος αυτή των εορτών.
 Όπως αναφέρει ο Γεώργιος Ν. Αικατερινίδης:
`Η τοποθέτηση στις μέρες των πανηγυρισμών αυτών, της Γέννησης, της Περιτομής και της Βάφτισης του Χριστού δεν έσβησε αρχέγονες λατρευτικές αναμνήσεις και μακροχρόνιες συνήθειες. Έτσι, στο Δωδεκαήμερο συναντούμε έθιμα χριστιανικά μαζί και παγανιστικά να συμπορεύονται αρμονικά σε μια καμπή του χρόνου κρίσιμη για την ευετηρία, την καλοχρονιά, στην ευρύτερη διάσταση της πλούσιας παραγωγής και της καλής υγείας… Χαρακτηριστικό του πνεύματος της Πρωτοχρονιάς είναι το γνωστό ποδαρικό, που σε αρκετά μέρη παίρνει μορφή πραγματικής μαγικοδεισιδαιμονικής τελετουργίας…. Άλλο σύμβολο της μέρας είναι η βασιλόπιτα, που, με πολλές μορφές και διάφορους τρόπους παρασκευής, είναι παρούσα σε όλα τα σπίτια, σε χωριά και πόλεις…. Πέρα όμως από κάθε άλλο έθιμο λιγότερο ή περισσότερο γνωστό, το πνεύμα του Δωδεκαημέρου χαρακτηρίζει το δρώμενο των μεταμφιέσεων… που έδωσαν το ενδόσιμο στη φαντασία του λαού να πλάσει τους καλικαντζάρους… όντα δαιμονικά, για τα οποία υπήρχε τόσο πλούσια παράδοση, όση για κανένα άλλο δημιούργημα της νεοελληνικής μυθοπλασίας.


                                  Το Καλαντάρι του Ιανουαρίου από το Très riches heures du duc de Berry.jpg

Παροιμίες

Μία από τις ωραιότερες δημώδεις ελληνικές παροιμίες για τον Γενάρη είναι:
Να ΄μουν το Μάη γάιδαρος
και τον Απλίλ΄ κριάρι (ή σκύλος τον Αλωνάρη)
ούλο το χρόνο κόκορας
και γάτος τον Γενάρη.
Ενώ σε μια άλλη παραλλαγή αναφέρεται:
Να ΄μουν το Μάη γάιδαρος
τον Αύγουστο κριάρι
όλο το χρόνο κόκορας
και γάτος τον Γενάρη.

Άλλες παροιμίες
               
Αρχιμηνιά, καλή χρονιά, με σύγκρυα και παγωνιά
Άσπρος Γενάρης, νηστικός ο μεροκαματιάρης.
Βαρύ το καλοκαίρι βαρύς και ο Γεναροχειμώνας
Βροχερός Γενάρης, Αύγουστος νοικοκύρης
Γενάρη γέννα το παιδί, Φλεβάρη, φλέβισέ το».
Γενάρη διαβολόμηνα ποτέ σου μην ξανάρθεις».
Γενάρη και Φλεβάρη καταβολάδα και ξινάρι».
Γενάρη καλαντάρη τα κορίτσια σου που τα ‘χεις στα θολόστακτα κρυμμένα».
Γενάρη μήνα κλάδευε και λίσγο μη γυρεύεις».
Γενάρη μήνα κλάδευε και το φεγγάρι χέστο».
Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μην κοιτάζεις».
Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μην ξετάζεις».
Γενάρη πίνουν το κρασί, το Θεριστή το ξύδι».
Γενάρη, μήνα του Χριστού κι αρχιμηνιά του κόσμου».
Γενάρης με τα κρούσταλα, Φλεβάρης με τα χιόνια.»
Γενάρης μήνας του Χριστού κι αρχιμηνιά του κόσμου».
Γενάρης στεγνός κι ο κόπος σου διπλός».
Γενάρης στεγνός, νοικοκύρης πλούσιος».
Γενάρης χωρίς χιόνι, κακό μαντάτο».
Γεναριάτικο πουλί Αυγουστιάτικο αυγό».
Γεναριάτικο φεγγάρι με τα’ Αϊ Γιαννιού τη χάρη».
Γεναριάτικο φεγγάρι, ήλιος ημέρας μοιάζει».
Δέκα μέρες του Γεναράκη, ίσον μικρό καλοκαιράκι».
Εγέλασεν ο Γενάρης».
Εκαμε κι ο Γενάρης ήλιο».
Η καλή αμυγδαλιά ανθίζει το Γενάρη και βαστάει τα αμύγδαλα όλο τον Αλωνάρη
Κάλλιο να ’δω σκυλί λυσσασμένο παρά ζεστό ήλιο τον Γενάρη».
Κλάδεμα του Γενάρη κάθε μάτι και βλαστάρι».
Κότα πίτα το Γενάρη, κόκορα τον Αλωνάρη».
Κότα τον Γενάρη, κέφαλο τον Αλωνάρη».
Κότα, χήνα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη».
Κόψε, κλάδεψε Γενάρη, να γεμίσει το κελάρι..
Κόψε ξύλα τον Γενάρη μην κάψεις τα παλούκια».
Κόψε ξύλο τον Γενάρη και μην καρτερείς φεγγάρι».
Μωρή ξανθιά αμυγδαλιά π’ ανοίγεις τον Γενάρη δεν καρτερείς την Άνοιξη ν’ ανοίξουμ’ όλοι αντάμα».
Να ’μουν γάτος τον Γενάρη κι ας μην είχα άλλη χάρη.
Ο Γενάρης δε γεννά μήτε αυγά μήτε πουλιά, μόνο κρύο και νερά».
Ο Γενάρης και αν γεννά του καλοκαιριού μηνά».
Ο Γενάρης κι αν γεννάται του καλοκαιριού θυμάται». (Αλκυονίδες ημέρες)
Ο λαγός και το περδίκι κι ο κακός ο νοικοκύρης το Γενάρη χαίρονται».
Οι γεναριότικες νύχτες, για να περάσουν θέλουν συντροφιά και κουβέντα».
Όποιος θε να βαμπακώσει, τον Γενάρη θε ν' 
οργώσει».
Οποιος 
σπέρνει το Γενάρη, παίρνει την ανεμοζάλη».
Όρνιθα το Γενάρη, κέφαλος τον Αλωνάρη».
Σ' όσους μήνες έχουν «ρο», μπάνιο με ζεστό νερό».
Στις δεκαεφτά του Γεναριού, είναι κερά του Αγ’ Αντωνιού. Τότε κερά μαντόνα είναι η φούρια του χειμώνα.
Τ' Αλωναριού τα μεσημέρια , και του Γεναριού οι νύχτες».
Τ’ Αυγούστου και του Γεναριού, τα δυο χρυσά φεγγάρια»
Το Γενάρη το ζευγάρι διάβολος θε να το πάρει».
Το Γεναριάτικο φεγγάρι είναι για κλάδο».
Το χιόνι του Γενάρη κοπριά, του Μάρτη φωτιά».
Τον Γενάρη κι αν δεν βρέξει, δεν ξινίζουν τα τυριά.
Τον Γενάρη κλάδευε και τον Φλεβάρη απόσκαφτε».
Τον κακό Γενάρη το κασόνι έχει τη χάρη».
Του Αυγούστου και του Γεναριού το φεγγάρι φωτάει σαν ημέρα».
Του Γενάρη οι ξαστεριές του Αυγούστου οι συννεφιές το ίδιο πράμα είναι».
Του Γενάρη το φεγγάρι ήλιος της ημέρας μοιάζει».
Του Γενάρη το φεγγάρι λάμπει σαν μαργαριτάρι».
Του Γενάρη το φεγγάρι παρά λίγο μέρας μοιάζει».
Του Γενάρη το φεγγάρι παρά ώρα να ‘ναι μέρα».
Του Γενάρη το φεγγάρι την ημέρα σιγοντάρει».
Του Γενάρη το φεγγάρι, πάρα λίγο να ’ναι μέρα».
Του Γεναριού το φεγγάρι είναι σαν του Αλωνάρη».
Του Γεναριού η καλοκαιριά, ούλα τα δέντρα τα γελά.
Τυρί μαλλί τον Αύγουστο κι αγγούρια τον Γενάρη».
Τώρα το μεσοχείμωνο ζητάει κι η γριά ξυλάγγουρα».
Φάε βετούλι τον Γενάρη και γίδα τον Αλωνάρη».
Χαρά στα Φώτα τα στεγνά και τη Λαμπρή βρεμένη».
Χιόνι πέφτει το Γενάρη, χαρές θα 'ν' τον Αλωνάρη».
Χιονίζει ο Γενάρης, ξεψυχάει ο γαϊδουριάρης».
Χιόνισ’ έβρεξε ο Γενάρης, όλοι οι 
μύλοι μας θ’ αλέθουν
Χορεύει σαν Γεναριάτικος διάβολος και σαν Αυγουστιάτικος τρίβολος»
Ως του Αϊ-Γιαννιού, τρυγόνα, είναι η φούρια του χειμώνα.








Τρίτη 2 Ιανουαρίου 2018

Ασκόλυμπρος ή Σκόλυμος (scolymus hispanicus)

Ο ασκόλυμπρος ή σκολιάμπρι ή σκόλιαντρος ή ασπράγκαθο ή σκόλυμος ο ισπανικός ή χριστάγκαθο ή σταυράγκαθο ανήκει στην οικογένεια των Συνθετών.
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Scolymus  hispanicus (Σκόλυμος ο Ισπανικός. Ανήκει στην οικογένεια των Αστερωδών (Συνθέτων).
  
Περιγραφή
Είναι πολυετές ανθεκτικό φυτό το οποίο μπορεί να φτάσει σε ύψος το ένα μέτρο. Έχει βαθιά, σαρκώδη ρίζα και χοντρό κεντρικό βλαστό που διακλαδίζεται και έχει κατά μήκος του αγκαθωτά πτερύγια. Η ρίζα του και το στέλεχος εκκρίνουν ένα γαλακτώδη χυμό, όταν κοπούν. Τα φύλλα του βγαίνουν από τη βάση, είναι μαλακά, λογχοειδή, έχουν μερικά αγκάθια και μακριούς μίσχους. Τα άνθη βγαίνουν από τις μασχάλες των φύλλων, σε κεφαλωτές ταξιανθίες, που αποτελούνται από πολλά ανθίδια. Τα πέταλά τους έχουν κίτρινο χρώμα. Τα βράκτεια φύλλα τους μπορεί να είναι τριχωτά. Ο κάθε καρπός περιέχει πολλούς επιμήκεις μικρούς σπόρους, με ένα σχηματισμό διαφανών ινών στην κορυφή τους για να διευκολύνεται έτσι η διασπορά τους με τον αέρα.

Στην Μεσόγειο υπάρχουν 3-4 είδη, τα πλέον γνωστά των οποίων είναι ο Σκόλυμος ο ισπανικός και ο Σκόλυμος ο στικτός. Στη χώρα μας  συναντούμε το βότανο με τις ονομασίες ασκόλυμπρος σκόλυμβρος ή σκολύμπρι (Κρήτη και Κύθνο), σκόλιαμπρος (Ζάκυνθο), σκόλια (Μάνη), σκολιάμπρι, ασκόλυμπρα, ασπράγκαθο, ρικόλι, σκόλυανδρος, σκόλυμος, σκόλυμος ο ισπανικός, σκόλυμπος.

Τον βρίσκουμε σχεδόν παντού, από τους λόφους μέχρι τη θάλασσα, σε καλλιεργημένα ή χέρσα χωράφια, όλο τον χειμώνα  μέχρι την άνοιξη.

Ιστορικά στοιχεία:
Χρησιμοποιήθηκε ως εδώδιμο λαχανικό από την αρχαιότητα.Τρώγονταν οι ρίζες, τα φύλλα και οι τρυφεροί βλαστοί του.
Παρά την ονομασία του «ισπανικός» είναι ένα κοινό αγκάθι γνωστό στην Ελλάδα για τις θεραπευτικές και άλλες χρήσεις, από αρχαιοτάτων ετών. Το αγκάθι αυτό αναφέρεται από τον Ησίοδο και το Θεόφραστο. Ο Ησίοδος , ο οποίος προσδιορίζει τις εποχές αναφέροντας ως ορόσημο για την αρχή του καλοκαιριού την άνθιση του, το αναφέρει ως σκόλυμο και ο Θεόφραστος το αναφέρει ως λειμωνία σκόλυμον.
Ο Διοσκουρίδης αναφέρει ότι ο σκόλυμος είναι «πόα αρτιφυής ούσα λαχανεύεται ώσπερ ασπάραγος». Δηλαδή αναφέρει ότι στα χρόνια του έτρωγαν το τρυφερό στέλεχος όταν φύτρωνε σαν σπαράγγι.
 Οι βυζαντινοί λεξικογράφοι χαρακτήρισαν το φυτό σαν λάχανο άγριο, και ακανθώδες.

Συστατικά
Τα φύλλα και οι βλαστοί του φυτού όταν βραστούν έχουν μια ελαφρά γεύση. Το βότανο περιέχει βιταμίνες, λίγες πρωτεΐνες και αρκετούς υδατάνθρακες. Περιέχει ακόμη φλαβονοειδή και χλωροφύλλη.
Ανθίζει από τον Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο.  Ο ασκόλυμπρος φυτρώνει τον χειμώνα και από τον Ιανουάριο οι ρίζες (και οι τρυφεροί βλαστοί) του είναι βρώσιμες. Κατάλληλη εποχή για τη συγκομιδή του είναι ο χειμώνας και η αρχή της άνοιξης (Ιανουάριος-Απρίλιος), πριν αρχίσει να αναπτύσσεται το στέλεχος του φυτού. Η ρίζα συλλέγεται το φθινόπωρο.

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:
Οι αρχαίοι υποστήριζαν (Διοσκουρίδης, Πλίνιος) ότι η ρίζα του σκόλυμου (ασκόλυμπρου) έχει αποσμητικές ιδιότητες. Συγκεκριμένα ο Πλίνιος αναφέρει ότι ο γλύπτης Ξενοκράτης πλενόταν με εκχύλισμα ασκόλυμπρου ανακατεμένο με κρασί, για να εξουδετερώσει την άσχημη μυρουδιά του ιδρώτα.

Η ρίζα του από την αρχαιότητα χρησιμοποιείτο ως φάρμακο για διάφορες παθήσεις. Οι περισσότεροι γιατροί της αρχαιότητας θεωρούσαν ότι την ρίζα του είχε διουρητική δράση. Για τον λόγο αυτό σε περιπτώσεις δυσουρίας έβραζαν την ρίζα σε κρασί και έδιναν να πιουν οι πάσχοντες.

Επίσης, το χρησιμοποίησαν και για την αντιμετώπιση της δυσοσμίας του σώματος που προκαλούσε ο ιδρώτας. 

 Η λαϊκή ιατρική χρησιμοποιεί σήμερα το σκόλυμο για πολλές και διάφορες χρήσεις όπως για παράδειγμα για γαστρεντερικά προβλήματα, δερματοπάθειες, νεφρολιθιάσεις και αρθρίτιδες. Ο ζωμός που παράγεται από το βράσιμο της ρίζας του σκολύμου θεωρείται ιδιαίτερα θεραπευτικός.

Στην Κρήτη ο ασκόλυμπρος είναι ένα από τα αγαπημένα φαγητά. Το γουλί της ρίζας το φτιάχνουνε σφουγκάτο ή με κρέας αυγολέμονο. Τον χυλό της ρίζας οι Κρητικοί τον χρησιμοποιούσαν εναντίον της νεφρολιθιάσεως «Είναι καλό να τονέ τρως, δεν σε πιάνουν κρυγιορέμματα και πόνοι στσι φίλιασες». Δηλαδή δεν σε πιάνουν ρευματισμοί και πόνοι των αρθρώσεων.

Σήμερα είναι γνωστό ότι οι αρχαίοι γιατροί είχαν δίκιο όσον αφορά τις αντιιδρωτικές ιδιότητες του φυτού. Το αφέψημα της ρίζας βοηθά στην μείωση του ιδρώτα σημαντικά.
Για να εξουδετερώσετε την άσχημη μυρωδιά του ιδρώτα να πλένεστε με εκχύλισμα ασκολύμπρου ανακατεμένο με κρασί. Αυτό είναι και το πρώτο αποσμητικό που παρασκευάστηκε.
Επίσης, μαζεύετε τις ρίζες των φυτών σε πλήρη ανάπτυξη πριν την ανθοφορία και τις βράζετε σε νερό καλά μέχρι να λιώσουν, τις στραγγίζετε και τις δουλεύετε με μέλι για να γίνουν πάστα και παίρνετε μια κουταλιά τη σούπας κάθε πρωί μέχρι να εξαφανιστεί η κακοσμία.
Το νερό στο οποίο έχουν βράσει οι ρίζες, σε δοσολογία 5 ποτήρια την ημέρα ρίχνει τις πέτρες στα νεφρά σε 5 ημέρες.

Προφυλάξεις:
Δεν έχουν αναφερθεί παρενέργειες. Συνεπώς προσέχουμε μόνο να είναι καλά βρασμένα τα φύλλα για να μην μας ενοχλούν τα αγκάθια και να τρώμε με μέτρο γιατί «ουκ εν τω πολλώ το ευ, αλλά εν τω ευ το πολύ».

Συνταγή
Αρνί ή κατσίκι γάλακτος με ασκολύμπρους

Υλικά:
1 κιλό ασκόλυμπροι καθαρισμένοι
1 κιλό αρνάκι ή κατσικάκι γάλακτος
3 φρέσκα κρεμμυδάκια
1 μέτριο ξερό κρεμμύδι
Μισή κούπα λάδι
2 αυγά
2 λεμόνια (το χυμό)
Αλάτι
Λίγα κλαδάκια άνηθο ή μάραθο (προαιρετικά)

Επί το έργον:
Καθαρίζουμε τους ασκολύμπρους και τους πλένουμε πάρα πολύ καλά.
Μαραίνουμε τα κρεμμυδάκια και το ξερό κρεμμύδι με το λάδι σε μια κατσαρόλα και προσθέτουμε το κρέας. Όταν αλλάξει χρώμα, το αλατίζουμε και προσθέτουμε νεράκι. Αφήνουμε να βράσει σε μεσαία θερμοκρασία ως ότου τρυπιέται με το πηρούνι. Προσθέτουμε τους ασκολύμπρους (και τον άνηθο ή μάραθο αν βάλουμε) και λίγο νεράκι ακόμη. Αφήνουμε να βράσουν μέχρι να μαλακώσουν καλά τα χορταράκια μας και ο φλοιός της ρίζας τους. Θέλουν περισσότερο χρόνο από τα μαρούλια, τα σπανάκια και γενικά τα ήμερα χόρτα που χρησιμοποιούμε στο φρικασέ.
Όταν είναι έτοιμα τα αυγοκόβουμε: χτυπάμε τα αυγά ως ότου γίνουν ένα ομοιογενές ρευστό, και προσθέτουμε το χυμό των λεμονιών λίγο λίγο, σαν κλωστή, χωρίς να σταματήσουμε το χτύπημα. Μετά προσθέτουμε με τον ίδιο τρόπο ζουμί από το φαγητό που εξακολουθεί να βράζει στο πιάτο, και όταν γεμίσει αποσύρουμε την κατσαρόλα από το μάτι και αδειάζουμε το αυγολέμονο πάνω από το φαγητό. Κουνάμε την κατσαρόλα να πάει παντού και την ξαναβάζουμε στο μάτι για ελάχιστη ώρα, μέχρι να φανούν μια - δυο  φουσκίτσες βρασμού! Την αποσύρουμε οριστικά από το μάτι και σερβίρουμε.

Παρατηρήσεις:
1) Πολλοί ζεματίζουν χωριστά τους ασκολύμπρους πριν τους προσθέσουν στο κρέας. Τότε βέβαια πρέπει να τους προσθέσουμε όταν είναι σχεδόν έτοιμο το κρεατάκι μας.
2) Μπορούμε να μην αυγοκόψουμε το φαγητό μας. Τότε θα προσέξουμε το νερό μας να μην είναι πολύ, ώστε όταν έχουν γίνει το κρέας και τα χόρτα μας να έχουν μείνει μόνο με το λαδάκι τους. Τα περιχύνουμε τότε με τον σκέτο χυμό λεμονιού.

https://www.cretangastronomy.gr/
http://www.herb.gr/
http://nefeli.lib.teicrete.gr/