Δευτέρα 20 Νοεμβρίου 2017

Μελάνθιον το ήμερον (Nigella sativa)

Το Μελάνθιον το ήμερον ή η Νιγέλα η εδώδιμος (Nigella sativa) ή απλά η Νιγέλα ή Νιγκέλλα (Nigella) είναι ένα ετήσιο ανθοφόρο φυτό της οικογένειας των Βατραχιίδων ή Ρανουγκουλίδων (Ranunculaceae), προέρχεται από τη Νότια Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική, τη Νότια και τη νοτιοδυτική Ασία και είναι το είδος που απαντάται συχνότερα στη Δύση.

Περιγραφή
Φτάνει σε ύψος τα 20-30 εκατοστά, με λεπτά διαιρεμένα, γραμμικά (αλλά όχι νηματοειδή) φύλλα. Τα λουλούδια της είναι λεπτά και συνήθως έχουν χρώμα απαλό γαλάζιο και λευκό, με πέντε έως δέκα πέταλα. Ο καρπός της είναι μια μεγάλη και φουσκωμένη κάψα που αποτελείται από τρία έως επτά ενωμένα ωοθυλάκια και που το καθένα περιέχει πολλούς σπόρους που χρησιμοποιούνται ως μπαχαρικό και ορισμένες φορές, ως αντικατάσταση του αρχικού (γνήσιου) μαύρου κύμινου (Βούνιον το βολβοκάστανον (Bunium bulbocastanum)).
Οι σπόροι από το Μελάνθιον το ήμερον ή τη Νιγέλα την εδώδιμο (Nigella sativa), είναι τραχείς στο άγγιγμα, γωνιώδεις, γενικά μικρού μεγέθους, βάρους 1–5 mg και σκούρου γκρι ή μαύρου χρώματος εξωτερικά, αλλά λευκοί και ελαιώδεις εσωτερικά.

Ετυμολογία
Το επιστημονικό του όνομα (Nigella sativa), είναι ένα παράγωγο του Λατινικού  niger  (μαύρο).

Κοινά ονόματα
Στα Ελληνικά ονομάζεται κύμινον το Αιθιοπικόν. οι δε σπόροι του  μαυροκούκιμαυρόσποροςμαυροσούσαμο ή και μαυροσήσομο. Στην Κύπρο οι σπόροι του φυτού είναι γνωστοί ως μαυρόκοκκος.
Το λάδι του Μαύρου Κύμινου ονομάζεται «λάδι των Φαραώ», διότι βρέθηκε σε τάφο του Tutankhamen και άλλων αιγυπτίων Φαραώ.
Η ονομασία 
μαύρο κύμινο που μερικές φορές χρησιμοποιείται για τη Νιγέλα, είναι παραπλανητική και το μόνο που προκαλεί είναι σύγχυση. Παρ' όλα αυτά, δεν είναι λίγοι εκείνοι που χρησιμοποιούν αυτή την ονομασία, όταν αναφέρονται στους σπόρους και τα παράγωγά του.

Ιστορία
Οι σπόροι από τη Νιγέλα την εδώδιμο (Nigella sativa) είναι ένα από τα πιο τιμώμενα φάρμακα στην ιστορία. Σύμφωνα με τους Zohary και Hopf, τα αρχαιολογικά στοιχεία για την πρώτη καλλιέργεια της Νιγέλας της εδωδίμου (Nigella sativa) «εξακολουθεί να είναι πενιχρά», αλλά αναφέρουν ότι υποτιθέμενοι σπόροι της, από την αρχαία Αίγυπτο, έχουν βρεθεί σε διάφορες τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένου και του τάφου του Τουταγχαμών. Είναι γνωστό ότι τα στοιχεία που ενταφιάζονταν μαζί με ένα Φαραώ, επιλέγονταν πολύ προσεκτικά, προκειμένου να τον βοηθήσουν στη μετά θάνατον ζωή.
Σπόροι νιγέλας βρέθηκαν επίσης και σε μια φιάλη των Χετταίων στην Τουρκία, που χρονολογείται από τη δεύτερη χιλιετία π.Χ..
Είναι γνωστό ότι είχε χρησιμοποιηθεί από την Κλεοπάτρα για τις ιδιότητες του στην υγεία και την ομορφιά.
Η πρώτη γραπτή αναφορά στη Νιγέλα την εδώδιμο, πιστεύεται ότι είναι στην Παλαιά Διαθήκη, στο βιβλίο του Ησαΐα, όπου αντιπαραβάλλεται η αποκόμιση της νιγέλας και του σιταριού (Ησαΐας 28: 25, 27). Το Βιβλικό Λεξικό του Easton, δηλώνει ότι η Εβραϊκή λέξη ketsah αναφέρεται χωρίς αμφιβολία, στο Nigella sativa (αν και δεν συμφωνούν σε αυτό, όλες οι μεταφράσεις). Σύμφωνα με τους Zohary και Hopf, το Nigella sativa ήταν άλλο ένα παραδοσιακό καρύκευμα του Παλαιού Κόσμου κατά τους κλασικούς χρόνους και οι μαύροι σπόροι του, χρησιμοποιήθηκαν εκτενώς για τον εμπλουτισμό της γεύσης των τροφίμων.
 Εκτός από τη Βίβλο, αναφέρονται επίσης και από τον προφήτη Μωάμεθ, του οποίου τα λόγια, δεν είχαν ερευνηθεί προσεκτικά μέχρι πριν από περίπου σαράντα χρόνια, όπου έλεγε ότι η νιγέλα μπορεί να θεραπεύσει τα πάντα, εκτός από τον θάνατο. Ο λόγος, θα μπορούσε να βρεθεί στη σύνθετη χημική δομή των σπόρων του.
Ο έλληνας γιατρός Διοσκουρίδης το χρησιμοποιούσε για τους πονοκεφάλους, την ρινικήσυμφόρηση, τον πονόδοντο και τα εντερικά παράσιτα. Ο Ιπποκράτης, ο παππούς της σημερινής επιστημονικής ιατρικής το θεωρεί πολύτιμο στις ηπατικές και πεπτικές διαταραχές.

Χημεία
Το λάδι Nigella sativa περιέχει συζευγμένο λινολεϊκό οξύ (18:2),  θυμοκινόνη  (thymoquinone), νιγελλόνη (nigellone), διθυμοκινόνη (dithymoquinone),  μελανθίνη (melanthin), νιγιλλίνη (nigilline), δαμασκινίνη (damascenine) και τρανς-ανηθόλη (trans-anethole).
Το 2010, η Nestle κατέθεσε αίτηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας για τη χρήση εξαγωγής της θυμοκινόνης (thymoquinone) από την Nigella sativa, ως θεραπεία στις τροφικές αλλεργίες. Η Nestle δηλώνει ότι το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, θα καλύπτει «το συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίο η θυμοκινόνη (thymoquinone) - μια ένωση που δύναται να εξαχθεί από τον σπόρο των λουλουδιών του μάραθου - αλληλεπιδρά με τους υποδοχείς των οπιοειδών (opioid receptors) του σώματος και βοηθά στη μείωση των αλλεργικών αντιδράσεων στα τρόφιμα».

Θεραπευτικές ιδιότητες
Οι ελαιούχοι σπόροι από τη Νιγέλα την εδώδιμο (Nigella sativa), έχουν αποδειχθεί ότι είναι αντικαρκινικοί, αντιδιαβητικοί, αντιοξειδωτικοί, ανοσοδιαμορφωτικοί, αναλγητικοί, αντιμικροβιακοί, αντι-φλεγμονώδεις, σπασμολυτικοί, βρογχοδιασταλτικοί, ηπατοπροστατευτικοί, αντιυπερτασικοί και νεφροπροστατευτικοί.
Οι σπόροι από τη Νιγέλα την εδώδιμο έχουν πολύ λίγο άρωμα, αλλά διαλύουν τα αέρια, που σημαίνει ότι έχουν την τάση να βοηθούν στην πέψη και να ανακουφίζουν από τα αέρια στο στομάχι και στα έντερα. Βοηθούν επίσης, στον περισταλτισμό και στην αφόδευση. Το αιθέριο έλαιο της νιγέλα, είναι αντιμικροβιακό και αποτελεσματικό ως παρασιτοκτόνο, ανθελμινθικό και αποτοξινωτικό του εντέρου.
Η νιγέλλα θεωρείται από πολλούς ως πανάκεια ενώ από άλλους, δεν μπορεί να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι αυτοί οι ταπεινοί σπόροι έχουν βρεθεί ανώτεροι από σχεδόν κάθε άλλη φυσική θεραπεία, ειδικά όταν χρησιμοποιούνται για αυτοάνοσες διαταραχές.
Η νιγέλα, ειδικά όταν συνδυάζεται με σκόρδο, θεωρείται ως ένας εναρμονιστής (ή εξισορροπιστής) της ανισορροπίας, που επιτρέπει στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να καταστρέφουν τα υγιή κύτταρα. Η τεχνική ορολογία για να περιγραφεί αυτή την ιδιότητα λέγεται «ανοσοτροποποιητική δράση»  (immunomodulatory action). Η διαφορά μεταξύ της νιγέλα και της ιντερφερόνης είναι ότι δεν υπάρχουν γνωστές παρενέργειες με τη νιγέλα, όταν αυτή χορηγείται σε κανονικές δόσεις.
Άλλωστε το λέει και ο λαός ότι:
«Η ομορφιά της νιγέλα είναι η ικανότητά της να επαναφέρει την αρμονία». 

Το εκχύλισμα της θυμοκινόνης (thymoquinone) από τους ελαιούχους σπόρους, το Nigella sativa είναι υπό έρευνα για την ικανότητά του να επηρεάσει τις ανθρώπινες ασθένειες, όπως τον καρκίνο ή το μεταβολικό σύνδρομο.
Η πρώτη μεγάλη μελέτη για τη Νιγέλα την εδώδιμο (Nigella sativa), στην πρόληψη και τη θεραπεία του καρκίνου, διεξήχθη από επιστήμονες του Εργαστηρίου Καρκίνο ανοσο-Βιολογίας (Cancer Immuno-Biology Laboratory), στο Χίλτον Χεντ Άιλαντ (Hilton Head Island), Νότια Καρολίνα. Κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα, θα εντοπίσει και θα καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα προτού ο καρκίνος θέσει σε κίνδυνο τον ασθενή.  Το ανοσοποιητικό σύστημα το κάνει αυτό με την υποστήριξη αυξημένης παραγωγής κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος, τα κύτταρα του μυελού των οστών και τα Β-κύτταρα που παράγουν τα αντισώματα. Η νιγέλα διεγείρει τη δραστηριότητα των ουδετερόφιλων, αυτά είναι τα βραχύβια ανοσοκύτταρα που βρίσκονται κανονικά στο μυελό των οστών, αλλά που κινητοποιούνται και δρουν όταν υπάρξει μια βακτηριακή λοίμωξη
Εκχυλίσματα από τη νιγέλα, έχουν επίσης αποδειχθεί, ότι ρυθμίζουν την παραγωγή των ιντερλευκίνων, μια ιδιότητα που μοιράζεται με κάποια άλλα πολύ σεβαστά βότανα όπως: το  τζινσένγκ  (ginseng),  τον αστράγαλο (astragalus), το γκι (mistletoe), το σκόρδο και το νύχι της γάτας (cat's claw - Uncaria rhynchophylla)..
Στις μελέτες με ζώα, ενώ κανένα από τα υποκείμενα στην ομάδα ελέγχου δεν επέζησε, τα δύο τρίτα των ποντικών που τους είχε δοθεί έλαιο από σπόρους νιγέλα, ήταν ακόμη ζωντανά, 30 ημέρες μετά από τις σκόπιμες προσπάθειες, για την πρόκληση καρκίνου στις υποκείμενες ομάδες. Η νιγέλα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στους επιθετικούς καρκίνους των οποίων η ανάπτυξη εξαρτάται από την αγγειογένεση.
In vitro μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στην Ιορδανία και στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν διαπιστώσει ότι το πτητικό έλαιο είναι αντι-λευχαιμικό. Μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στην Ισπανία καθώς και στην Αγγλία, διαπίστωσαν ότι το σταθερό έλαιο είναι χρήσιμο στην θεραπεία ρευματισμών και άλλων φλεγμονωδών νόσων. Αυτή η ιδιότητα οφείλεται στην θυμοκινόνη (thymoquinone), που φτάνει το ύψος του 25% στους Αιγυπτιακούς σπόρους και που απουσιάζει εντελώς από μερικούς σπόρους..
Το 2013, πραγματοποιήθηκε μία ανασκόπηση όλων των επιστημονικών ερευνών για το μαύρο κύμινο με τίτλο «Μία ανασκόπηση για το ιαματικό δυναμικό του Nigella sativa: Ένα θαυματουργό βότανο». Ο πρωτότυπος τίτλος είναι «A review on therapeutic potential of Nigella sativa: A miracle herb».
Η συγκεκριμένη ανασκόπηση έχει 117 παραπομπές, σε in vitro, in vivo αλλά και ανθρώπινες επιστημονικές μελέτες. Οι ανθρώπινες μελέτες για το μαύρο κύμινο έγιναν σε ανθρώπους με:
- άσθμα,
- αλλεργική ρινίτιδα,
- διαβήτη
- δερματικές διαταραχές κ.ά.

Οι σπόροι της νιγέλας, όταν αναμιχθούν με μέλι και σκόρδο γίνονται εξαιρετικά τονωτικοί στα άτομα με άσθμα ή βήχα, καθώς και εκείνα που θέλουν να ενισχύσουν την ανοσία τους κατά τη διάρκεια της εποχής της γρίπης και του κρυολογήματος ή όταν αρχίζει μια λοίμωξη.

Χρήσεις

Στη μαγειρική
Οι σπόροι από το Μελάνθιον το ήμερον ή τη Νιγέλα την εδώδιμο (Nigella sativa) εξετάζονται επειδή τα συστατικά τους έχουν μοναδικές χημικές ιδιότητες και μπορούν να αυξήσουν την προσφορά τους στη διατροφή μας. Τα ακατέργαστα ή τα αιθέρια έλαιά της, έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως στις παραδοσιακές διατροφικές και ιατρικές εφαρμογές. Κατά συνέπεια, η νιγέλα έχει μελετηθεί εκτενώς για τη θρεπτική της αξία και τις βιολογικές της ιδιότητες. Έως και σήμερα, έχουν γίνει αρκετές μελέτες.
Οι σπόροι από τη Νιγέλα την εδώδιμο, χρησιμοποιούνται ως καρύκευμα στις κουζίνες της Ινδίας και της Μέσης Ανατολής. Οι μαύροι σπόροι που έχουν μια τραγανή υφή, είναι λίγο πικάντικοι και έχουν μια έντονη πικρή γεύση και οσμή, σαν ένα συνδυασμό από κρεμμύδιμαύρο πιπέρι και ρίγανη.
 Αυτοί οι μικροί σπόροι έχουν πάνω από εκατό διαφορετικά χημικά συστατικά, συμπεριλαμβανομένων άφθονων πηγών από όλα τα απαραίτητα λιπαρά οξέα. Αν και είναι το έλαιο που χρησιμοποιείται πιο συχνά, για θεραπευτικούς λόγους, χρησιμοποιούνται συχνά ολόκληροι στο μαγείρεμα γλυκών και στην παρασκευή ορισμένων μεσογειακών τυριών. Οι ξεροψημένοι σπόροι νιγέλα νοστιμίζουν κάρυ, λαχανικά και όσπρια. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν «πιπέρι», σε συνταγές με λοβό φρούτα, λαχανικά, σαλάτες και πουλερικά.
Χρησιμοποιούνται επίσης, ως μέρος του μείγματος μπαχαρικών phoron panch και από μόνη της σε πολλές συνταγές στη Βεγγαλική κουζίνα, με πιο αναγνωρίσιμο το ψωμί naan. Η νιγέλα χρησιμοποιείται και στα Αρμένικα «κορδονάτα» τυριά στη Μέση Ανατολή με την ονομασία majdouleh ή majdouli.
Οι σπόροι από τη Νιγέλα την εδώδιμο ή τη νιγέλα, μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ως συστατικό του μπαχαράτ αλλά και του ρας ελ χανούτ.
Οι σπόροι της νιγέλας είναι μικροί. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή τσαγιού, απλά ρίχνοντας ζεστό νερό πάνω από τους σπόρους και αφήνοντάς τους για 10 λεπτά, ένα περίπου κουταλάκι από σπόρους κάνει ένα ωραίο φλιτζάνι τσάι, αλλά είναι προτιμότερο να καλύπτεται το φλιτζάνι, προκειμένου να αποτραπεί η διαφυγή του αρώματός του. 
Οι σπόροι μπορούν επίσης να προστεθούν σε μαγειρεμένα φαγητά, σε ψωμιά, στη χρήση της κονσερβοποίησης, στην παρασκευή κρασιού ή ξυδιού. Μερικοί άνθρωποι αλέθουν τους σπόρους και τους ανακατεύουν με μέλι ή τους πασπαλίζουν στις σαλάτες. Γίνονται μια νόστιμη προσθήκη σε ντρέσινγκ για σαλάτες και ακόμη ανακατεύονται στα τηγανητά πιάτα, ειδικά όταν συνδυάζονται με λεμόνικόλιανδρο  και ταχίνι.

Στην ομορφιά
Οι περισσότεροι άνθρωποι που ψάχνουν τα οφέλη της νιγέλας, λαμβάνουν το έλαιο υπό μορφή κάψουλας. Μετά από ένα χρονικό διάστημα, συνήθως μερικών μηνών, τα μαλλιά και τα νύχια ενισχύονται και έχουν περισσότερη λάμψη.
Πολλοί συνδυάζουν το ξύδι και το λάδι. Σε αυτή την περίπτωση, αναμιγνύουν ένα φλιτζάνι από σπόρους νιγέλα μέσα σε οργανικό μηλόξιδο και το αφήνουν να καθίσει για λίγες ημέρες έως δύο εβδομάδες. Στη συνέχεια, το στέλεχος του μίγματος, σουρώνεται, πρώτα μέσω ενός συμβατικού σουρωτηριού και κατόπιν μέσω ενός λεπτότερου φίλτρου, όπως ένα τουλπάνι ή ενός χωρίς χημικά, φίλτρου του καφέ ή μιας σακούλας του τσαγιού. Ζεσταίνεται για λίγα λεπτά και στη συνέχεια το τοποθετείται σε ένα βάζο και τοποθετείται στο ψυγείο. Αυτό το μείγμα, εφαρμόζεται στις περιοχές όπου υπάρχουν δερματικές παθήσεις όπως ψωρίασηέκζεμαακμή ή λαμβάνεται μια κουταλιά της σούπας πριν από τα γεύματα, για το μετεωρισμό και τα πεπτικά προβλήματα.

http://www.healthawhw.com/
http://therapeftis.blogspot.gr
www.bachari.gr/