Ιατρικοί Μύθοι

Έψαχνα κάτι στο διαδίκτυο και βρέθηκα στο my- greece.blogspot.com. Το blog επιμελείται ένας γιατρός, δεν ξέρω το όνομά του, παρουσιάζει όμως ενδιαφέρον. Έτσι, αν και άλλο θέμα είχα στο μυαλό μου και για αυτό έψαχνα, θα σας παρουσιάσω κάποιους ιατρικούς «μύθους», που βρήκα σε αυτό το Blog, γιατί μου φαίνονται λογικοί και τεκμηριωμένοι.
Κάποια κομμάτια είναι πιστά αντίγραφα, κάποια άλλα έχουν παρεμβάσεις (λεκτικές δεδομένου ότι ο γιατρός είναι, διακιολογημένα, «αθυρόστομος») και κάποια είναι «κοπτοραπτική». Σε κάθε περίπτωση, δεν είμαι σε θέση να αποδείξω την αλήθεια τους γι’ αυτό, πριν τα υιοθετήσετε «πίστευε και ερεύνα». Ρωτήστε το γιατρό σας πάει να πει…

Μαγεία

Η ιστορία μας είναι γεμάτη με μύθους και από αυτήν δε θα μπορούσαν σε καμία περίπτωση να έλειπαν οι μάγισσες. Ως γνωστόν γιατροί στην αρχαιότητα ήταν οι «μάγοι» ή έτσι αποκαλούσαν τους πρακτικούς θεραπευτές. Στον ελλαδικό χώρο, ωστόσο, το στοιχείο αυτό δεν ήταν ιδιαιτέρως έντονο. Η προσπάθεια κατανόησης της φύσης (μας) ήταν αυτή που έκανε τον πολιτισμό μας να ξεπεράσει τις δοξασίες και να προχωρήσει μέσα από την παρατήρηση και την εμπειρία στην Ιατρική και στις άλλες επιστήμες. Μια λαμπρή εξαίρεση των παραπάνω ήταν η μάγισσα Κίρκη. Μπορεί οι αρχαίοι Έλληνες να σνόμπαραν τους μάγους, αλλά η έλλειψη γνώσεων πολλές φορές τους οδηγούσε στη σπηλιά του μάγου.
Η Κίρκη, η πιο διάσημη Ελληνίδα μάγισσα, είχε θεϊκή καταγωγή, μιας και ήταν κόρη του Ήλιου και της Πέρσας, ενώ αδέρφια της ήταν ο βασιλιάς της μυθικής Κολχίδας, Αιήτης, ο βασιλιάς Πέρσης και η Πασιφάη, η μάνα του Μινώταυρου. Το ενδιαφέρον στην όλη ιστορία είναι ότι η Κίρκη είχε φτωχό ρεπερτόριο από μάγια και το πιο εντυπωσιακό της εφφέ ήταν να μεταμορφώνει, όποιον την πρόσβαλε ή απειλούσε, σε ζώο. Ο Ερμής, για να προφυλάξει τον Οδυσσέα από τη γουρουνοποίησή του (όπως έπαθαν οι υπόλοιποι σύντροφοί του) του έδωσε... σκόρδα!
Κι εδώ ξεκινάει να αποκτά ζουμί η υπόθεση. Γιατί; Εκτός του ότι η παράδοση θέλει το σκόρδο να ξορκίζει το Σατανά, και το κακό εν γένει, το σκόρδο είναι το πλέον αντιοξειδωτικό σκεύασμα ακόμα και σήμερα. Τι σημαίνει αυτό; Το σκόρδο έχει τη μεγαλύτερη συγκέντρωση σε βιταμίνη Ε, την κατ' εξοχήν αντιοξειδωτική ουσία - μακράν πιο ισχυρή από τη βιταμίνη C - που ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, την άμυνα του οργανισμού μας! Κάτι ήξεραν οι πρόγονοί μας λοιπόν...

Ιατρική

Η Ιατρική είναι μια επιστήμη που εξελίχθηκε μαζί με την κοινωνία. Ξεκίνησε ως «μαγεία», αλλά ουσιαστικά εφάρμοζε στην πράξη τις διάφορες πρακτικές που δοκιμάστηκαν ανά τους αιώνες και φάνηκε πως μπορούσαν να είχαν μια ευεργετική επίδραση στην υγεία. Το κινίνο δε φτιάχτηκε μέσα σε κανένα εργαστήριο. Ούτε η κρανιοανάτρηση ή η λοβοτομή είναι πρόσφατες ανακαλύψεις (οι αρχαίοι Αιγύπτιοι τις έκαναν με τη σέσουλα). Οπότε γίνεται φανερό ότι η Ιατρική γεννήθηκε μέσα στις κοινωνίες από παρατηρήσεις που γίνονταν. Όταν κάτι φαινόταν να κάνει καλό, το κρατούσαν. Ό,τι δεν έκανε καλό, αντίθετα, το απαγόρευαν. Όλα αυτά, λοιπόν, μας πέρασαν σαν γνώσεις και έμειναν, χωρίς να υπάρχει κάποια επιστημονική βάση από πίσω.
Τι γίνεται, όμως, με τις περιπτώσεις που η λαϊκή σοφία έκανε λάθος;
Κάποια πράγματα αποτυπώθηκαν σε εμάς, στα χρόνια που πέρασαν, λάθος και έτσι τα διαχειριζόμαστε.
Αλλάζουμε την ονομασία μερών του σώματος, μυθοποιούμε κάποια σκευάσματα, ως έχοντα ιατρικές ιδιότητες, ή θεωρούμε δεδομένα κάποια θεραπευτικά αποτελέσματα χωρίς να υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση για αυτά. Έτσι κολλάει το μυαλό μας και λέμε πολλές φορές ασυναρτησίες.

Ας δούμε μερικές τέτοιες περιπτώσεις, ξεκινώντας από τις πιο χαρακτηριστικές.

► Χέρι λέγεται μόνο το άκρο αυτού που αποκαλείς χέρι. Από τον ώμο μέχρι τον αγκώνα λέγεται βραχίονας και από τον αγκώνα ως τον καρπό λέγεται αντιβράχιο ή πήχυς. Χέρι είναι ό,τι περισσεύει από τον καρπό και κάτω (δάχτυλα, παλάμη, ραχιαία επιφάνεια χεριού).
Αντίστοιχα, πόδι είναι μόνο το τελευταίο κομμάτι αυτουνού που ονομάζεις πόδι. Από τη λεκάνη (ισχίο) ως το γόνατο λέγεται μηρός και κνήμη από εκεί και κάτω, μέχρι το πόδι.

► Αστράγαλος λέγεται το κόκαλο που βρίσκεται στην εσωτερική επιφάνεια της περιοχής που ονομάζεις αστράγαλο. Η περιοχή κανονικά ονομάζεται ποδοκνημική και η έξω πλευρά λέγεται έξω σφυρό. Γι' αυτό πρόσεχε όταν λες ότι χτύπησες στον αστράγαλο.

► Δε μπορεί κάποιος να σε απειλεί ότι θα σου κόψει την καρωτίδα. Οι καρωτίδες είναι 6. Τρεις από κάθε πλευρά, η κοινή που γίνεται έξω και έσω. Αυτή που κόβουν στις ταινίες είναι η ΕΞΩ καρωτίδα. Για να κόψεις όλη την καρωτίδα, θα πρέπει να αποκεφαλίσεις τον άλλον.

► Δε δουλεύει μόνο το ένα σου εγκεφαλικό ημισφαίριο. Αν είσαι δεξιόχειρας, δε δουλεύει μόνο το αριστερό σου ημισφαίριο, αλλά και τα δύο. Επίσης, ο μύθος ότι χρησιμοποιούμε το μυαλό μας κατά 10% δεν έχει αποδειχτεί ποτέ.

► H Coca-Cola δε βοηθάει το στομάχι. Τα αναψυκτικά με λίγο ανθρακικό φαίνεται πως μπορούν να βοηθήσουν το στομάχι και το έντερο να ηρεμήσουν (σε εμετούς ή διάρροια), αλλά η κόλα δεν είναι το ενδεδειγμένο προϊόν. Αν θες κάτι που βοηθάει- πέρα από φάρμακο- πάρε λίγο τζίντζερ.

► Η οδοντόπαστα δε βοηθάει στο έγκαυμα. Η πάστα μπορεί να έχει ασβέστιο, αλλά είναι αφελές να πιστεύεις ότι μπαίνει από την πάστα μέσα σου. Το να καλύπτεις την καμένη περιοχή, δεν τη βοηθά να επουλωθεί. Προτίμησε να βάλεις το κάψιμο κάτω από χλιαρό νερό, μέχρι να περάσει ο πολύς ο πόνος. Αυτό μόνο.

► Τα ωάρια δεν είναι άπειρα. Με την έναρξη της εφηβείας υπάρχουν περίπου 300.000 - 400.000 αρχέγονα ωοθυλάκια ικανά να προχωρήσουν σε ωοθυλακιορρηξία. Τελικά, μόνο τα 300 με 400 αναμένεται να ωριμάσουν πλήρως, πράγμα που σημαίνει ότι μια γυναίκα μπορεί να έχει περίοδο περίπου για 30 χρόνια.

► Το κοτόπουλο δε μεγαλώνει το στήθος. Πρόκειται για αστικό μύθο, προκειμένου να πειστεί η μέση νοικονυρά να μαγειρεύει κότα και όχι κόκκινο κρέας. Νομίζω πως όλες και όλοι το πιστεύουν ακόμη. Μέχρι και στο στρατό το κοτόπουλο με ρύζι το αποκαλούν «π…τη Κινέζο», ενώ το κοτόπουλο με πατάτες «π…τη γύφτο».

► Ο Αυνανισμός δεν προκαλεί τύφλωση. Αυτή είναι μια ανακάλυψη της ορθόδοξης εκκλησίας, για να αποτρέπει τα πιστά της παλικάρια από το να τη βρίσκουν μόνα τους.

► Ο χαμηλός φωτισμός δεν προκαλεί μυωπία. Μην ακούς ό,τι και να λένε. Το να διαβάζεις σε χαμηλό φωτισμό δεν έχει μόνιμα αποτελέσματα στην όρασή σου, παρά παροδικά. Η μυωπία έρχεται με συνεχή καταπόνηση των ματιών και κούραση (υπολογιστής, αϋπνία, συνεχής εστίαση σε ένα σημείο), όχι με το χαμηλό φως.

► Το να κουρεύεσαι κοντά ή να ξυρίζεσαι δεν κάνει τις τρίχες σου ούτε πυκνότερες, ούτε δυνατότερες, ούτε πιο άγριες, ούτε πιο σκουρόχρωμες. Αυτό είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ήδη από το 1928, αλλά κανείς μας δε λέει να το πιστέψει. Ακόμα και οι κομμωτές πιστεύουν ότι το κοντό μαλλί μπορεί να δυναμώσει τα μαλλιά σου. Μπαρούφες.

► Δε χρειάζεται να πίνεις 8 ποτήρια νερό τη μέρα. Αυτό με τα 2 λίτρα τη μέρα ή ακόμα και τα 6 ποτήρια είναι υπερβολή. Σαν ποσότητα μπορεί να ισχύει το «6 ποτήρια νερό», αλλά με αυτό εννοούμε και τον καφέ σου, την πορτοκαλάδα σου, τη σαλάτα σου. Αν κάνεις δίαιτα, τότε αλλάζει το πράγμα και ίσως τα 8 ποτήρια να σε βοηθήσουν να μεταβολίσεις γρηγορότερα (αν βέβαια δε μασαμπουκώνεις ταυτόχρονα). Το ίδιο ισχύει και αν μένεις στη Σαχάρα ή στην Αθήνα (καλοκαίρι). Γενικώς, να ξέρεις ότι το παραπανίσιο νερό στον οργανισμό σου δε σε βοηθάει, γιατί σε πρήζει και αραιώνει τα συστατικά του αίματός σου.

► Τα ζεστά ροφήματα δεν κάνουν καλό στη φαρυγγίτιδα. Αυτό κυκλοφορεί πολύ σα γιατροσόφι, αν δεν πάρεις κατευθείαν αντιβίωση με το που νοιώσεις ένα γρατζούνισμα στο λαιμό σου. Και τα δύο concepts είναι εσφαλμένα. Οι φαρυγγίτιδες προκαλούνται κατά κόρον από ιούς (που δεν τους πιάνουν οι αντιβιώσεις) και έχουν σα βάση τους την κούραση και τις πεσμένες άμυνες (γι' αυτό το τσιγάρο που κάπνιζες χρόνια αρχίζει να σε ενοχλεί ξαφνικά, όταν παθαίνεις φαρυγγίτιδα). Το ζεστό δεν είναι λύση, γιατί ουσιαστικά προσφέρεις στα μικρόβια θερμοκρασία περιβάλλοντος που τα ευνοεί να πολλαπλασιαστούν. Αυτό που θέλουμε είναι να ενυδατωθεί η περιοχή, να ξεπλυθούν και τα νεκρά / ασθενικά κύτταρα από το λαιμό, αλλά και να σταματήσει γρήγορα η ανάπτυξη των μικροβίων. Άρα, ναι μεν θα πιούμε περισσότερα υγρά, αλλά θα φροντίσουμε να είναι χλιαρά και πάνω από όλα θα πρέπει να ξεκουραστούμε και να κόψουμε για λίγο το κάπνισμα.

► Σε τσίμπημα φιδιού ούτε κόβεις την περιοχή, ούτε ρουφάς το αίμα. Μέγιστη χαζομάρα, καθώς μπαίνουμε στο τριπάκι να πάθουμε κάτι κι εμείς οι ίδιοι. Το ορθό είναι να δέσουμε (όχι πολύ σφιχτά) κεντρικότερα (ανάμεσα στην πληγή και το σώμα ) του σημείου που δαγκώθηκε.. Μπορούμε επίσης να πιέσουμε στο σημείο του δαγκώματος και να βγει ίσως λίγο από το δηλητήριο. Τα υπόλοιπα θα τα κάνουν στο νοσοκομείο. Άλλωστε, σήμερα τα φίδια που μπορούν να σκοτώσουν μέσα σε 1-2 ώρες έχουν εξαφανιστεί από την πανίδα του κόσμου. Ας κάνουμε λίγη υπομονή μέχρι το νοσοκομείο και ας αφήσουμε τους ηρωισμούς.

► Δεν παχαίνεις από το άγχος. Θα πρέπει να ράψεις το στόμα σου. Τέτοιες δικαιολογίες είναι οικτρές. Το να είσαι αγχώδης τύπος σε κάνει να τρως βιαστικά και ό,τι βρεθεί μπορστά σου. Δε σημαίνει, όμως, πως το άγχος καθ’ εαυτό είναι που σε παχαίνει. Απλά σκέψου να μην τρως σαβούρες και άσε τις δικαιολογίες.
► Ο καφές δεν είναι κακός για την καρδιά σου. Το αντίθετο. Τελευταίες έρευνες έδειξαν πως κατανάλωση μέχρι και 4 φλιτζανιών καφέ τη μέρα σου μειώνουν θεαματικά (>50%) τον κίνδυνο για εγκεφαλικό. Γενικά, τον τελευταίο καιρό ο καφές ανεβαίνει πολύ στην υπόληψη των επιστημόνων και δε συστήνεται μόνο σε αυτούς που έχουν πίεση, που δεν κοντρολάρεται από τη φαρμακευτική αγωγή που ήδη παίρνουν.

► Το αλκοόλ δε σε ζεσταίνει. Η βλακεία του μύθου αυτού δεν περιγράφεται. Είναι δυνατόν το αλκοόλ να σε ζεσταίνει; Το ότι σου καίει το λαιμό και σε κάνει να νοιώθεις πιο ζεστός, δε σημαίνει ότι αυτό συμβαίνει στην πραγματικότητα. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι γίνεται περιφερική αγγειοδιαστολή με το οινόπνευμα. Για να στο κάνω λιανά, διευρύνονται οι φλέβες που βρίσκονται κάτω από το δέρμα σου και η στάση του αίματός σου εκεί σε ζεσταίνει. Τι σημαίνει, όμως, αυτό; Ότι στο υπόλοιπο σώμα (στα όργανά σου, πιο βαθιά) η θερμοκρασία πέφτει. Με λίγα λόγια είναι σα να βοηθάς το ζεστό σου αίμα να παγώσει ακόμα πιο γρήγορα. Χώρια του ότι το αλκοόλ απαιτεί ενέργεια, για να μεταβολιστεί, και προκαλεί και αφυδάτωση, οπότε υποβάλλεις τον οργανισμό σου σε διπλό μαρτύριο. Και του κατεβάζεις τη θερμοκρασία, αλλά και τον βάζεις να δουλέψει εντονότερα, για να κάψει το αλκοόλ. Και στις δυο περιπτώσεις, για να σιάξεις, χρειάζεσαι ενέργεια, εξαντλώντας έτσι γρηγορότερα τον εαυτό σου!

► Δεν υπάρχει θεραπεία για το hangover (το σύνδρομο της επόμενης ημέρας). Μπορεί να μη θεραπεύεται, παρά μόνο από τον καλύτερο γιατρό (το χρόνο), αλλά μπορείς να ακολουθήσεις τον αλγόριθμο ΜΕ ΛΕ–ΝΕ ΣΟ-ΦΑ, για να αναρρώσεις γρηγορότερα. Τα αρχικά αυτά σημαίνουν: μέλι - λεμόνι - νερό (μπόλικο) - σοκολάτα - φαγητό (γενικά).

Για την αντιγραφή
Μάρκος Νικητάκης 26/1/2010