ΑΝΟΙΑ

Είναι παράξενο το μυαλό του ανθρώπου. Εκεί που είναι κοφτερό και λειτουργεί σωστά, εκεί που όλα πάνε καλά, παρά τα χρόνια που έχουν περάσει, μπαααμ! Σε ελάχιστο διάστημα χάνεται σε άλλους κόσμους,  γυρίζει όσο πίσω γίνεται και ζει ημέρες ακαταλαβίστικες!

Τα πάθη του παρελθόντος, οι φοβίες, οι έχθρητες και όλα τα απωθημένα εμφανίζονται σε μια διαδοχή περίεργη, σε μια σύγχυση άνευ προηγουμένου, σε μια κατάσταση που  δεν βρίσκεις «άκρη και πάτο»!

Κάποιες σταθερές που υπάρχουν είναι ανεξήγητες για εμάς τους κοινούς θνητούς, ίσως ακόμη και για τους επιστήμονες. 

Φυσικά δεν αναφέρομαι στο γεγονός του ότι δεν γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα. Αυτό είναι δεδομένο. Έχει μια αίσθηση σεβασμού για κάποια πρόσωπα, χωρίς να μπορεί να προσδιορίσει τι ρόλο παίζουν στη ζωή του. Απλώς τα αποδέχεται ευκολότερα!

Ας κάνουμε κατάλογο λοιπόν με τις σταθερές:

1).  Έχθρα προς τον ή τη σύντροφο δεκαετιών. Γινάτι και πείσμα, άρνηση στα πάντα που τον ή την αφορούν, απόσταση!

2). Πεισματική επίδειξη ιδιοκτησίας για τα πάντα. Από το σπίτι μέχρι τις σελίδες του ημερολογίου!

3). Καταχώνιασμα των πάντων. Από ένα απλό χαρτάκι μέχρι εργαλεία και άλλα αντικείμενα!

4). Μανία καταδίωξης. Αίσθηση πως οι πάντες καιροφυλακτούν για να κλέψουν την πραμάτεια του (της). Πάντα υπάρχει ένας κλέφτης έτοιμος να εισβάλει στο σπίτι, αν δεν είναι κιόλας μέσα και κρύβεται!

5).  Άρνηση στο φαγητό, αίσθηση ότι μόλις έχει φάει και έχει σκάσει!

6). Μανία φυγής. Κι αν ακόμη δεν τα καταφέρει λόγω κλειδωμένης πόρτας, διηγείται την απόδραση και περιγράφει τη βόλτα και τα πρόσωπα που συνάντησε! Πρόσωπα του παρελθόντος φυσικά τα περισσότερα των οποίων έχουν αφήσει το μάταιο τούτο κόσμο! Φυσικά η προσπάθεια απόδρασης είναι δεδομένη και τα παράθυρα (ή και τα μπαλκόνια) είναι μέσον διαφυγής!

7). Δυσκολία αίσθησης του χώρου. Η τουαλέτα βρίσκεται στα πιο απίθανα μέρη. Από το μπαλκόνι μέχρι πίσω από ένα έπιπλο! Κάποιες μηχανικές κινήσεις καθαριότητας παραμένουν μα … ο Θεός και η μοίρα τους!

8). Η φορά πολλά ρούχα μαζί ή κυκλοφορεί γυμνός (η) στο σπίτι!

9). Η τακτοποίηση των πραγμάτων του σπιτιού. Μια βίδα μπορεί να έχει θέση πάνω στην τηλεόραση και ένα βάζο στην πιατοθήκη! Ένα χαλάκι μπορεί να στολίζει το τραπέζι και ένα ποτήρι να πάρει τη θέση ενός βιβλίου στη βιβλιοθήκη! Τόσο καλά…

10). Ύπνος οπουδήποτε  στο πάτωμα.

11).  Ξαφνική υπερευαισθησία με κλάμα άνευ λόγου και αιτίας!

12). Ασυνάρτητες αφηγήσεις για χρόνους απροσδιόριστους. Το πολύ μακρινό παρελθόν με το πρόσφατο πλέκουν ιστορίες χωρίς δομή. Οι γονείς και η αρχική οικογένεια έχουν ρόλο στις περισσότερες των περιπτώσεων!

13). Αδυναμία αναγνώρισης της χρήσης κάποιων πραγμάτων! Το κατσαβίδι π. χ είναι ένα εργαλείο που βιδώνει βίδες, το πρόβλημα είναι ποιο είναι κατσαβίδι! Αυτό τον ρόλο μπορεί να τον παίξει μέχρι και ένα … θερμόμετρο!

Τι είναι η άνοια

Σύμφωνα με τους ειδικούς η άνοια δεν είναι νόσος αλλά σύνδρομο. Είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα συμπτώματα μιας μεγάλης ομάδας ασθενειών που προκαλούν σταδιακή παρακμή στη λειτουργία ενός ατόμου. Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για να περιγράψει την απώλεια της μνήμης, διανοητικότητας, λογικότητα, κοινωνικότητας και αυτών που θεωρούνται φυσιολογικές συναισθηματικές αντιδράσεις.

Η άνοια παρουσιάζεται κυρίως σε άτομα τρίτης ηλικίας. Περίπου 20% των ατόμων άνω των 80 ετών πάσχουν από άνοια. Λόγω της αυξανόμενης γήρανσης του πληθυσμού, το πρόβλημα της άνοιας έχει πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις.
Τα περισσότερα άτομα με άνοια είναι προχωρημένης ηλικίας, αλλά είναι σημαντικό να θυμάστε ότι τα περισσότερα ηλικιωμένα άτομα δεν παθαίνουν άνοια. Δεν αποτελεί μια φυσιολογική εξέλιξη των γηρατειών. Άνοια μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε άτομο, αλλά το συνηθέστερο μετά την ηλικία των 65χρόνων. Άτομα στα σαράντα και στα πενήντα τους μπορεί επίσης να πάσχουν από άνοια.

 

Τι προκαλεί την άνοια;

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές άνοιας και η καθεμία έχει τις δικές της αιτίες. Μερικές από τις συνηθέστερες μορφές άνοιας είναι:

Nόσος Αλτσχάιμερ, Αγγειακή Άνοια, Νόσος Πάρκινσον, Άνοια με Λιούη σώματα (προκαλείται από τον εκφυλισμό και καταστροφή νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου.

Εκφυλισμός πρόσθιου εγκεφαλικού λοβού, Νόσος Χάντιγκτον, Άνοια που σχετίζεται με το αλκοόλ, Νοσος Κροϋτσφελτ-Τζάκομπ

Από το σύνολο των περιπτώσεων άνοιας το 10-15 % αφορά την πολυεμφρακτική άνοια. Σε αυτή την περίπτωση, τα νευρικά κύτταρα πάσχουν από έλλειψη οξυγόνου λόγω της αγγειακής σκλήρυνσης του εγκεφάλου. Δεν είναι πάντα εύκολο να διακρίνει κανείς αυτόν τον τύπο άνοιας από τη νόσο Alzheimer και συχνά τα δύο σύνδρομα εμφανίζονται ταυτόχρονα. Η άνοια που οφείλεται σε πολλαπλά μικρά εγκεφαλικά εμφράγματα προχωρά λιγότερο σταδιακά - η επιδείνωση εμφανίζεται ξαφνικά και εναλλάσσεται με περιόδους κάποιας βελτίωσης και ξαφνικής επιδείνωσης.

Δεν είναι όλα … άνοια!

Η έλλειψη μνήμης είναι το συνηθέστερο σημάδι της άνοιας. Πολλοί άνθρωποι φοβούνται ότι επειδή ξεχνούν έχουν άνοια! Λάθος!

Η έλλειψη μνήμης μπορεί να είναι και ένα σημάδι γήρανσης χωρίς να σχετίζεται απαραίτητα με την άνοια, ενώ ορισμένα άτομα μπορεί να μην είχαν πολύ καλή μνήμη εξ' αρχής. Η άνοια περιλαμβάνει πολλά περισσότερα προβλήματα εκτός από την έλλειψη μνήμης. Επιπλέον, η άνοια συνεπάγεται τόσο σοβαρή μορφή έλλειψης μνήμης που ο ασθενής δεν είναι πλέον σε θέση να λειτουργήσει ανεξάρτητα. Επίσης, ένα άτομο που βρίσκεται ξαφνικά σε σύγχυση, δεν πάσχει απαραίτητα από άνοια.

Είναι κληρονομική η άνοια;
Σε γενικές γραμμές, η πιθανότητα να εμφανιστεί άνοια είναι ελαφρώς μεγαλύτερη εάν έπασχε από τη νόσο ένας από τους γονείς. Προς το παρόν λίγα είναι γνωστά σχετικά με τον τρόπο που μπορεί να είναι κληρονομική η νόσος. Σε ένα μικρό αριθμό οικογενειών η άνοια εμφανίζεται σε νεώτερη ηλικία. Στις οικογένειες αυτές βρέθηκε απόκλιση γενετικού υλικού που ευθύνεται για την προέλευση της νόσου.

 Πρόληψη της άνοιας

Ο φόβος για την άνοια είναι ένας απόλυτα δικαιολογημένος φόβος όταν κανείς σκέφτεται πόσο γρήγορα μπορεί να χάσει την αξιοπρέπειά του.

Η  άνοια προκαλεί μια κάθετη πτώση, τόσο της απόδοσης όσο και της κοινωνικής παρουσίας.

Αυτός που δεν είναι σε θέση να επικοινωνήσει και να έχει σωστές σκέψεις επίσης και κοινωνικό διάλογο με το περίγυρο του και συνεχώς βομβαρδίζεται από τη έλλειψη των διανοητικών του δυνατοτήτων, χάνοντας κυρίως και τη γλώσσα και την επαφή, βρίσκεται όλο και περισσότερο στο στάδιο της απομόνωσης, νιώθοντας στην αρχή και χάνοντας μετά και την αίσθηση της ύπαρξη του, φτάνοντας μέχρι και τον μαρασμό.

Υπάρχει θεραπεία;
Σήμερα υπάρχει διαθέσιμη φαρμακευτική αγωγή για τα συμπτώματα της άνοιας - και συγκεκριμένα της νόσου Alzheimer. Η αγωγή αυτή εξασφαλίζει ότι οι ουσίες που εμπλέκονται στην επικοινωνία μεταξύ νευρικών κυττάρων διατηρούνται στα ίδια επίπεδα. Με αυτό τον τρόπο επιβραδύνεται ο εκφυλισμός. Οι νευρολόγοι ανά τον κόσμο διενεργούν έρευνες προκειμένου να ανακαλύψουν τα αίτια της νόσου Alzheimer καθώς και αποτελεσματικούς τρόπους για την αναχαίτιση και την πρόληψη της νόσου.
Στην περίπτωση της άνοιας οφειλόμενης σε πολλαπλά εγκεφαλικά εμφράγματα ένα σημαντικό μέρος της θεραπείας είναι η πρόληψη νέων εγκεφαλικών επεισοδίων. Υπάρχουν επίσης τρόποι με τους οποίους μπορεί να γίνει προσπάθεια θεραπείας των διαφόρων συμπτωμάτων της νόσου, χωριστά.
Πότε πρέπει να ανησυχούμε

Μια κατάσταση σε ένα άτομο που μπορεί να περιλαμβάνει λίγα ή περισσότερα από τα πιο κάτω σημεία, είναι καλό να εξετάζεται από το γιατρό.

1. Δυσκολίες στην απόκτηση, συγκράτηση νέων πληροφοριών και γνώσεων. Οι δυσκολίες της μάθησης μπορεί να εκφράζονται με το γεγονός ότι ο ασθενής ξεχνά λόγω προβλήματος στη βραχυπρόθεσμη μνήμη. Για παράδειγμα δεν θυμάται πρόσφατα γεγονότα ή συνομιλίες, ξεχνά τα ραντεβού του, δεν θυμάται που έβαλε τα κλειδιά του ή τοποθετεί σε λανθασμένους τόπους αντικείμενα

2. Δυσκολίες στη σκέψη. Όταν υπάρχει ένα πρόβλημα στο σπίτι ή στην εργασία του, ο ασθενής δυσκολεύεται να συλλογιστεί και να προτείνει ένα λογικό σχέδιο αντιμετώπισης του προβλήματος. Ανάλογες δυσκολίες εκδηλώνονται όταν ο ασθενής πρέπει να διεκπεραιώνει συνήθεις αλλά σχετικά πολύπλοκες και σύνθετες εργασίες όπως για παράδειγμα η ετοιμασία φαγητού

3. Δυσκολίες στον προσανατολισμό. Ο ασθενής δυσκολεύεται να βρει χώρους που είναι γνωστοί σε αυτόν. Χάνεται εύκολα. Δυσκολεύεται στην οδήγηση
4. Δυσκολίες γλώσσας. Δεν βρίσκει τις κατάλληλες λέξεις για να εκφράζεται σωστά και δεν μπορεί να αρχίσει ή να παρακολουθήσει μια συνομιλία, ενώ πρωτύτερα αυτά δεν αποτελούσαν πρόβλημα
Οι αλλαγές στη συμπεριφορά περιλαμβάνουν ασυνήθιστες για το συγκεκριμένο άτομο ερεθιστικότητα, επιθετικότητα και απάθεια για το τι συμβαίνει στο περιβάλλον του

Πως θα αποφύγουμε την άνοια

1. Η Σωματική άσκηση βελτιώνει τη ροή αίματος, και την παροχή οξυγόνου στον εγκέφαλο. Στις περιοχές εκείνες που σχετίζονται με την μνήμη, γίνεται καλύτερη αιμάτωση του εγκεφάλου, οδηγώντας στην ενίσχυση της νοητικής λειτουργίας, και επομένως βελτίωση της μνήμης. Για τον λόγο αυτό η άσκηση, αποτελεί ένα σημαντικό μέσο παρέμβασης στην αντιμετώπιση  της νόσου.

2. Δραστική ελάττωση της κατανάλωσης της ζάχαρης και των συναφών γλυκαντικών και τελικά όλων των επεξεργασμένων υδατανθράκων. Έχετε υπόψη ότι και ο διαβήτης είναι ισχυρός προδιαθεσικός παράγοντας. Ο διαβήτης αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, επειδή η αυξημένη γλυκόζη (σάκχαρο) προκαλεί βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία

3. Μείωση των επιπέδων της ινσουλίνης. Ο επιθετικός έλεγχος του σακχάρου που έχει ως αποτέλεσμα τα χαμηλά επίπεδα ώστε να είναι αναγκαία η επίσκεψη στο νοσοκομείο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο άνοιας στους ηλικιωμένους με διαβήτη τύπου ΙΙ

4. Κόψιμο του καπνίσματος που συνδέεται άμεσα με τη μείωση της οξυγόνωσης του εγκεφάλου. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει πολυάριθμες τοξικές ουσίες οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν τη  λειτουργικότητα και ακεραιότητα των νευρώνων (πχ. το μονοξείδιο του άνθρακα και κάποια είδη αντιδρώντος  οξυγόνου, και αυτό μπορεί να επηρεάσει μακροπρόθεσμα την επιβίωση των νευρώνων. Το κάπνισμα έχει σαν  άμεσο αποτέλεσμα αύξηση στη ροή του αίματος και στο μεταβολισμό στην παρεγκεφαλίδα, στους μετωπιαίους και στους βρεγματικο-ινιακούς λοβούς των ενήλικων ατόμων. Το χρόνιο κάπνισμα έχει συνδεθεί με τη μειωμένη σφαιρική εγκεφαλική ροή αίματος και κατά τη διάρκεια των επεισοδίων οξείας κατανάλωσης, με  μειωμένο μεταβολισμό γλυκόζης στην παρεγκεφαλίδα, το θάλαμο, και τον κροταφικό φλοιό άμφω. Οι ηλικιωμένοι με Ήπια Νοητική Διαταραχή ή Άνοια, παρουσιάζουν εκφύλιση σε πολλές από αυτές τις περιοχές του εγκεφάλου, όπως έδειξαν μελέτες με FDG PET σε μεγάλους αριθμούς ασθενών με νόσο Alzheimer.

5. Έλεγχος σωματικού βάρους: η παχυσαρκία συνδέεται με την αύξηση των κρουσμάτων άνοιας και  Αλτσχάιμερ. Οι υπέρβαροι κινδυνεύουν περισσότερο με άνοια. Επιστημονική έρευνα καταδεικνύει ότι, οι υπέρβαροι στις δεκαετίες των 30, των 40 και των 50 ετών, έχουν 70% μεγαλύτερες πιθανότητες να προσβληθούν από γεροντική άνοια.

6. Έλεγχος της υπέρτασης Περίπου ένας στους τέσσερις ανθρώπους πάσχει από υπέρταση και σε πολλές περιπτώσεις η πάθηση είναι αδιάγνωστη ή δεν γίνεται θεραπεία. Ο ακριβής λόγος που η υπέρταση αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας δεν είναι πλήρης κατανοητός αν και πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι στερεί τον εγκέφαλο από την αιματική ροή και το οξυγόνο που μεταφέρει το αίμα. Οι πάσχοντες από υπέρταση υποφέρουν από περιορισμένη αιματική ροή και συχνά περιγράφονται ως πάσχοντες από «αγγειακή άνοια», αναλογώντας περίπου στο ένα τέταρτο των πασχόντων από άνοια. Άλλοι τύποι άνοιας, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, δεν έχουν εμφανή σχέση με την αιματική ροή, αλλά μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι η αρτηριακή πίεση μπορεί κατά κάποιο τρόπο να συνεισφέρει σε ορισμένες περιπτώσεις.

7. Λιγότερο κατανάλωση αλατιού.  Όπως αποκαλύπτει μελέτη, λίγο περισσότερο από ένα κουταλάκι του γλυκού αλάτι την ημέρα… «φέρνει πιο κοντά» τη νόσο του Alzheimer.

8. Λήψη επαρκών ωμέγα-3 λιπαρών από ζωικές πηγές. Για μας τους Έλληνες ιδανική πηγή είναι οι σαρδέλες! Η κατανάλωση ψαριών διεγείρει την ροή αίματος στον εγκέφαλο και έτσι μειώνει τις πιθανότητες να εκδηλώσουμε άνοια αργότερα στη ζωή μας, ανακάλυψαν Βρετανοί επιστήμονες. Μελετώντας νεαρούς εθελοντές ηλικίας 18 έως 35 ετών, διαπίστωσαν πως ένα είδος ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, το DHA, αυξάνει τη ροή αίματος στα τμήματα του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται όταν εκτελούμε δύσκολες νοητικές δραστηριότητες. Αυτό, γράφουν στην «Βρετανική Επιθεώρηση Διατροφής» (BJN), μπορεί να εξηγεί τα ευρήματα προγενέστερων μελετών που έχουν δείξει πως όσοι τρώνε πολλά ψάρια διατρέχουν μειωμένο κίνδυνο να παρουσιάσουν νοητική εκφύλιση και άνοια όταν γεράσουν.

9. Κατανάλωση άφθονων λαχανικών.

10.  Νέα μελέτη υποστηρίζει ότι τα άτομα που αντιμετωπίζουν κατάθλιψη είναι σημαντικά πιθανότερο να εμφανίσουν άνοια σε μελλοντικό στάδιο της ζωής τους.

Υ.Γ. Ζητώ συγνώμη που «μπαίνω σε ξένα χωράφια». Προσπαθώ απλώς να βοηθήσω σε ένα θέμα που αποτελεί μάστιγα και που , όσοι το βιώνουν, ξέρουν πόσο επώδυνο είναι σωματικά και ψυχολογικά κυρίως για το περιβάλλον του ασθενή, γιατί ό ίδιος δεν είμαι σίγουρος κατά πόσο έχει αντίληψη του προβλήματος.

!

Πηγές:
http://www.imlarisis.gr

http://www.medlabnews.gr