Προστασία παράκτιων οικοσυστημάτων

Καλοκαίρι μπαίνει και οι παραλίες μας θα γεμίσουν πάλι κόσμο! Οι πολύπαθες παραλίες μας που έχουν γίνει έρμαιο των διαθέσεων των κατά τόπους «εμπόρων»! Ο «κανιβαλισμός» πάνω τους, με ευθύνη των κατά καιρούς Αρχών, που είτε δεν ήθελαν είτε δεν μπόρεσαν να τις προστατεύσουν, είναι τόσο ορατός που «βγάζει μάτια»!

Η έννοια «Δημόσια περιουσία» και οι λέξεις αιγιαλός και παραλία στην περίπτωσή μας μόνο στα λεξικά υπάρχει! Δυστυχώς …

Βρήκα στο διαδίκτυο ένα Κώδικα κανόνων για την προστασία των παράκτιων οικοσυστημάτων και σας τον παρουσιάζω χωρίς άλλα περιττά λόγια. Διαβάστε τον, σκεφτείτε πως έχουν καταντήσει οι ακτές μας και βγάλτε τα συμπεράσματά σας, για τις διαχρονικές ευθύνες των τοπικών μας αρχόντων και όχι μόνο.

Οι υπογραμμίσεις είναι δικές μου.

Κώδιξ κανόνων προστασίας των παρακτίων οικοσυστημάτων, συναγομένων εκ της Agenda ’21, του άρθρου 24 του Συντάγματος, της νομολογίας του Ε’ Τμήματος του ΣτΕ (1990-2000) και των Γνωμοδοτήσεων του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος.

1. Τα παράκτια οικοσυστήματα, οριοθετούμενα υποχρεωτικώς, τελούν υπό το ειδικό καθεστώς ηυξημένης προστασίας των ευπαθών οικοσυστημάτων, ήτοι παραμένουν κατ’ αρχήν άθικτα, τυγχάνουν της προσηκούσης επιμελείας και επιτηρήσεως και εξυπηρετούν πρωταρχικώς την επαφή του ανθρώπου με τη θάλασσα.

2.  Απαγορεύεται οιαδήποτε - και ελάσσων έτι - τροποποίηση της φυσικής ακτογραμμής, διότι αυτή επηρεάζει την υδροδυναμική του συστήματος (ακτοδυναμική) και το προστατευτέον αισθητικό κάλλος της, το οποίον προστατεύεται επίσης ευθέως υπό του Συντάγματος ως το πρωταρχικό στοιχείο του περιβάλλοντος.

3. Τα παράκτια οικοσυστήματα είναι δεκτικά μόνον ηπίας διαχειρίσεως, η οποία περιλαμβάνει κατά βάσιν την συντήρηση και επιμέλειαν αυτών και μόνο χρήσεις συμβατές προς την εν παραγράφω 1 βασικήν αποστολή των.

4. Τα παράκτια οικοσυστήματα, ως δημοσία κτήσις, αποτελούν εθνοκτησίαν υπαγομένη εις το διαχειριστικόν καθεστώς της δημοσίας κτήσεως.  Δεν επιτρέπεται η παραχώρηση αποκλειστικών ιδιωτικών δικαιωμάτων επί των παρακτίων οικοσυστημάτων.  Νόμος ορίζων το αντίθετο, αντίκειται εις την κατά την παρ. 1 αποστολή και είναι αντισυνταγματικός.

5. Τεχνικά έργα επί των παρακτίων οικοσυστημάτων επιτρέπονται μόνον εφ’ όσον εμπίπτουν εις την έννοιαν της ηπίας διαχειρίσεως και εξυπηρετούν δημόσιο συμφέρον, άλλως απαγορεύονται έστω και εάν προβλέπονται διά νόμου.  Τοιαύται είναι, λ.χ., οι περιπτώσεις των αυθαιρέτων βιομηχανικών ζωνών, βαρείας βιομηχανίας, παρακτίων δρόμων, αυθαιρέτων λιμενικών έργων πάσης φύσεως κ.λπ.

6. Τεχνικά έργα εξυπηρετούντα την θαλασσίαν επικοινωνία, γενικώς αποτελούν δευτερεύουσα λειτουργία των παρακτίων οικοσυστημάτων, ταύτα δε χωρούν όλως κατ’ εξαίρεσιν με μεγίστην φειδώ, μόνον χάριν του δημοσίου συμφέροντος και υπό αυστηράς προϋποθέσεις σχεδιασμού και προγραμματισμού.

7. Η κατασκευή λιμένος σημαίνει πράγματι καταστροφήν του οικείου παρακτίου οικοσυστήματος και ματαίωση της κυρίας αποστολής του.  Ως εκ τούτου, λιμένες κατασκευάζονται μόνο εις το πλαίσιον Εθνικού Δικτύου Λιμένων, με εξωτερικό και εσωτερικό σχεδιασμό.  Ασχέτως της ποικιλούσης ονομασία των (μαρίνες, αλιευτικά καταφύγια), οι λιμένες έχουν δυσμενή επίδραση επί των παρακτίων οικοσυστημάτων και πρέπει να εντάσσονται όλοι εις το Εθνικό Δίκτυο.  Τούτο σημαίνει ότι:

Αποφασίζονται με τα αυτά κριτήρια  φειδούς κ.λπ.

Αποφασίζονται από το ίδιο όργανο σχεδιασμού και προγραμματισμού.

Το όργανο τούτο έχει εθνικήν εμβέλειαν, είναι κρατικό, διασφαλίζει τη σύμφωνη γνώμη των επιστημόνων των παρακτίων οικοσυστημάτων

Το όργανον τούτο ουδέποτε είναι αρχή Τοπικής Αυτοδιοικήσεως οιουδήποτε βαθμού, αποκλειομένου και του Περιφερειακού ακόμη, εις ήν περίπτωση ήθελε συσταθεί Αυτοδιοίκηση Γ’ βαθμού.  Διότι η τύχη οιουδήποτε σημείου της εθνικής ακτογραμμής είναι εθνική και όχι τοπική υπόθεση.

8. Το νομίμως συνιστώμενον Εθνικό Δίκτυο Λιμένων πάσης φύσεως εξυπηρετεί αποκλειστικώς την επικοινωνία προσώπων και μεταφοράν αγαθών εντός της επικρατείας.  Η θυσία των αντιστοίχων παρακτίων οικοσυστημάτων νομιμοποιείται μόνο χάριν του δημοσίου συμφέροντος, οία είναι η λελογισμένη επικοινωνία των Ελλήνων μεταξύ των και με τον υπόλοιπον κόσμον, ως επίσης και η εμπορία των αγαθών που χρειάζονται ούτοι.

9. Ουδέποτε επιτρέπεται η λειτουργία διαμετακομιστικών λιμένων, ήτοι λιμένων εξυπηρετούντων αποκλειστικώς την ξένη εμπορία, διότι η θυσία του αντιστοίχου οικοσυστήματος δεν δικαιολογείται εξ αγοραίων συμφερόντων, δηλ. λ.χ. πλουτισμού ή εξωτερικού εμπορίου, ή άλλου ταμειακού συμφέροντος του κράτους. 

10. Η ηπία διαχείριση των παρακτίων οικοσυστημάτων, ανήκουσα κατ’ αρχήν εις το κράτος ως τον νόμιμον εκφραστή του δημοσίου συμφέροντος, δεν επιτρέπεται να ανατίθεται σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου.  Η ιδιωτική διοίκηση λιμένων είναι σαφώς αντισυνταγματική.  Η κατά την παρ. 1, όμως, εξυπηρέτηση της αποστολής των παρακτίων οικοσυστημάτων δύναται να αποτελεί την ευθύνη των οικείων παρακτίων δήμων.

11. Επίχωσις, μερική ή ολική, των παρακτίων οικοσυστημάτων εξ οιουδήποτε λόγου, αποτελεί καταστροφήν αυτών και απαγορεύεται, εκτός εάν εντάσσεται εις έργον κατασκευής επιτρεπομένου λιμένος. 

12. Επίχωσις παρακτίου οικοσυστήματος προωθούσα την ακτογραμμήν εντός της θαλάσσης αποτελεί καταστροφήν του οικείου οικοσυστήματος, το οποίον πρέπει να αποκαθίσταται, κατ’ εφαρμογήν του άρθ. 24 του Συντάγματος.  Η υποχρέωση αυτή υφίσταται και εις περιπτώσεις εκτεταμένων και παλαιών έργων επιχώσεως, οπότε η αποκατάσταση του οικοσυστήματος πρέπει να αποτελεί αντικείμενο μακροπροθέσμου στρατηγικής και προγραμματισμού, με την προοδευτική κατάργηση των χρήσεων που θεμελιώθησαν εκ της επιχωματώσεως (εξυγίανση ακτών).

13. Η προελθούσα εκ της επιχωματώσεως παρακτίου οικοσυστήματος χερσαία έκτασις δεν αποτελεί ιδιαιτέρα περιουσία του κράτους, είναι αντιθέτως κοινόχρηστος και ανήκει στην εθνική κοινοκτησία, μέχρις έως ότου αρθεί διά την αποκατάστασιν του παρακτίου οικοσυστήματος.  Κατ’ ακολουθίαν, δεν επιτρέπεται η εκποίηση ή η επ’ ανταλλάγματι παραχώρηση της χρήσεως αυτής. 

Εκωδικοποίησεν ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος Μιχαήλ Δεκλερής την 13.9.2007.