ΜΑΙΝΤΑΝΟΣ, ΜΑΚΑ, ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΑ

Μαϊντανός

O μαϊντανός είναι διετές, ιθαγενές φυτό που ανήκει στο γένος Πετροσέλινον (Petroselinum) της οικογένειας των Σελινοειδών (Apiaceae) (συν. Σκιαδοφόρων (Umbelliferae)). Καλλιεργείται στις εύκρατες περιοχές για τα φύλλα του που χρησιμοποιούνται στη μαγειρική και σε διάφορες σαλάτες.

Ήταν γνωστός στους αρχαίους Έλληνες που τον χρησιμοποιούσαν ως αρωματικό βότανο αλλά και ως φάρμακο σε διάφορες παθήσεις.

Τα φύλλα του μαϊντανού είναι πλούσια σε βιταμίνη C, ενώ περιέχουν και αιθέρια έλαια. Εκτός από φρέσκα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και αποξηραμένα.

Ο μαϊντανός είναι ο γαστρονομικός δορυφόρος κάθε τροφής καθώς «πάει» με όλα.
Η παράδοση αναφέρει ότι ήταν ένα από τα συστατικά του κώνειου που ήπιε ο Σωκράτης. Η δυναμωτική όμως δράση του πρωτοαναφέρεται στα ρωμαϊκά χρόνια, όπου αποτελούσε αναπόσπαστο συστατικό χυμών που έπιναν Ρωμαίοι μονομάχοι.

Η θρεπτική του αξία συνίσταται στην περιεκτικότητά σε αντιοξειδωτικά συστατικά και κυρίως των φλαβονοειδών apigenin και luteolin καθώς και των βιταμινών Α και C. Έρευνες σε ζώα έδειξαν ότι μειώνει την πίεση περισσότερο από 40%, ενώ στους ανθρώπους έχει δειχθεί ότι αυξάνει τη διούρηση.

Επίσης φαίνεται να ευνοεί την πέψη των τροφών, καθώς αυξάνει την κινητικότητα του εντέρου χάρη σε ένα από τα κύρια αιθέρια έλαιά του που ονομάζεται myristicin. Σε αυτό οφείλεται και η ελαφρά παραισθησιογόνος δράση που του αποδίδεται.

Η myristicin έχει όμοια δομή με αυτή των αμφεταμινών και πιθανολογείται ότι σε αυτό οφείλονται κάποιες από τις ιδιότητές της. Ένα άλλο έλαιο που ονομάζεται apiole ευθύνεται για την αυξημένη κινητικότητα της μήτρας και πιθανολογείται ότι σχετίζεται με διαταραχές του κύκλου στη γυναίκα, σε μεγάλες δόσεις.

Για το λόγο αυτό απαγορεύονται οι υπερβολές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού.

Έχει εξαιρετικές αντισηπτικές ιδιότητες, δυναμώνει γενικά το ανοσοποιητικό σύστημα και ενισχύει τη νεφρική λειτουργία με μία ήπια διουρητική δράση, "καθαρίζοντας" το αίμα.

Χρήση: Ο νωπός χυμός του μαϊντανού κάνει καλό στον πυρετό, το βήχα, τη γρίπη καθώς και σε όλες τις πνευμονικές παθήσεις.

Το αφέψημά του έχει αντίστοιχες ιδιότητες και παράλληλα βοηθάει την καλή κυκλοφορία του αίματος και ρυθμίζει την πίεση.

Μακα (lepidium meyenii)

Η Μάκα (lepidium meyenii) είναι ρίζωμα που ευδοκιμεί σε μεγάλα υψόμετρα (4.100- 4.500m.) και σε συνθήκες (φτωχό έδαφος, ψυχρό κλίμα) στις οποίες τα περισσότερα φυτά δεν μπορούν να αναπτυχθούν. Η Μάκα προέρχεται από τις Άνδεις και για 2.000 χρόνια αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα βοτανα στο τόπο καταγωγής της.
Χρησιμοποιείται κυρίως ως τονωτικό του οργανισμού και για την αντιμετώπιση προβλημάτων στυτικής δυσλειτουργίας. Η Μάκα ανήκει στη κατηγορία των Superfoods καθώς είναι μία πραγματική «φαρμακαποθήκη» της φύσης. Η τονωτική δράση της οφείλεται στη πληθώρα βιταμινών, οξέων και μεταλλικών στοιχείων που περιέχει. Χρησιμοποιείται από αθλητές για αύξηση της αντοχής και βελτίωση των επιδόσεων. Ως «αφροδισιακό», η Μακα αποκαλείται από πολλούς και «Viagra της φύσης». Η κατανάλωση Μακας θεωρείται πως αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τη στυτική δυσλειτουργία, αυξάνει τη Libido (σε άνδρες και γυναίκες) και βελτιώνει τη ποσότητα και ποιότητα του σπέρματος (οι ιδιότητες αυτές επιβεβαιώνονται από κλινικές έρευνες μικρού δείγματος). Η Μακα αναφέρεται πως αυξάνει τη γονιμότητα - χωρίς να υπάρχουν κλινικές έρευνες που να το επιβεβαιώνουν.
Η Μακα περιέχει πληθώρα ενεργών συστατικών όπως βιταμίνες Β1, Β2 και C, πρωτεϊνες (μέχρι 11%), φυτικές ίνες (cellulose και lignin), τανίνες, μεταλλικά στοιχεία (Κάλλιο, Βισμούθιο, Χαλκό, Σίδηρο, Φώσφορο, Μαγνήσιο, Μαγγάνιο κτλ.), φρουκτόζη, γλυκόζη, αμινοξέα (Αργινίνη, Αλανίνη κτλ.), στερόλες, καροτένη και νιασίνη.

Ρόφημα: Προσθέστε 1 κουταλάκι της ρίζας σε σκόνη σε μία κούπα λ.χ. καφέ ή χυμού (ή και στο γιαούρτι σας). Η μέγιστη δοσολογία για τη Μακα ορίζεται στα 5,0gr ημερησίως. Ξεκινήστε με χαμηλή δόση (1-2,0gr για 2 τουλάχιστον εβδομάδες) και να την αυξήσετε σταδιακά (μέχρι 4,0gr την τέταρτη εβδομάδα).

Μαντζουράνα

Ορίγανον το μάρον - Origanum Majorana

Φυτό ποώδες με πολλές παραφυάδες, με φύλλα μικρά και μυρωδάτα, συγγενικό της ρίγανης. Στην Ελλάδα υπάρχει σαν αυτοφυές ωστόσο συνηθίζεται να καλλιεργείται από την αρχαιότητα. Το χρησιμοποιούσαν για τις θεραπευτικές του ιδιότητες οι Έλληνες, οι Αιγύπτιοι και οι Άραβες. Ο Θεόφραστος αναφέρει την μαντζουράνα ως «αμάρακον» ενώ οι Πλίνιος, Διοσκουρίδης και Κάτουλλος το αναφέρουν ως «σάμψυχον». Οι αρχαίοι έλληνες που έμεναν στη σημερινή Συρία έφτιαχναν από την μαντζουράνα, ένα πολύ δυνατό άρωμα που ονόμαζαν «αμαρακίνον» ή «σαμψύχινον».Το προμηθευόντουσαν οι γυναίκες της Αθήνας και όπως αναφέρεται ήταν τόσο ευώδες και δυνατό ώστε προκαλούσε πονοκέφαλο. Ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε σαν αντισηπτικό.

Περιέχει πτητικά έλαια όπως (σαβινένιο, καρβακρόλη(πολύ ισχυρό αντιοξειδωτικό), λιναλοόλη), φλαβονοειδή, τριτερπενοειδή.

Αποτελεί εξαιρετική πηγή, σιδήρου, φωσφόρου, καλίου, ασβεστίου, σιδήρου, ψευδαργύρου, μαγγανίου, βιταμίνης C, νιασίνης, βιταμίνης Β6, βιταμίνης Α, φολικού οξέως, βιταμίνης Κ και β – καροτίνης.

Σε ποσοστό 40% αποτελείται από φυτικές ίνες. Οι περιεκτικότητες ιδίως στα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την περιοχή που αναπτύχθηκε το φυτό.

Συμπερασματικά η μαντζουράνα είναι πολύ καλή πηγή οξειδωτικών, ιχνοστοιχείων, μετάλλων και βιταμινών. Δρα ως ένα γενικό τονωτικό αλλά και καταπραϋντικό του νευρικού συστήματος.

Η μαντζουράνα χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, την μαγειρική, την ζαχαροπλαστική και σαν θεραπευτικό υλικό.

Καταπολεμά το άγχος, πονοκεφάλους, κρυολόγημα, αμυγδαλές, αϋπνίες. Βοηθάει τον οργανισμό να διώξει τις τοξίνες, τα πρηξίματα, δυσπεψία και πονόκοιλο.

Η μαντζουράνα με τις πτητικές, στυπτικές και πικρές ουσίες που περιέχει βοηθά και επιταχύνει την πέψη, διεγείροντας την έκκριση των στομαχικών υγρών. Εξαλείφει τον λόξυγκα, ενώ όπως έγραψε ο Κούλπεπερ στο δημοφιλέστερο βιβλίο βοτανολογίας το 1653 «σπάνια μπορεί να βρεθεί βότανο που να θεραπεύει καλύτερα τις ξινίλες του στομάχου». Έχει διουρητικές και εφιδρωτικές ιδιότητες. Σημαντική είναι η ηρεμιστική και αντισπασμωδική του δράση και συνδυάζεται άριστα με το μελισσοβότανο σε ένα θαυμάσιο ρόφημα για την αντιμετώπιση της αϋπνίας.
Συνδυασμός μαντζουράνας, χαμομηλιού και δυόσμου έχουν καλά αποτελέσματα σε φλεγμονές των ούλων και της γλώσσας.
Για την κατάθλιψη και το άγχος συνδυάζεται καλά με το μποράγκο και το μελισσοβότανο. Στο κρυολόγημα έχει παρόμοια θεραπευτική δράση με την ρίγανη. Σε υψηλές δόσεις η μαντζουράνα μπορεί να προκαλέσει ζαλάδες και παραισθήσεις. Κατά συνέπεια τα πολλά ροφήματα δεν ωφελούν.

Η χρήση του ροφήματος της μαντζουράνας είναι εσωτερική και εξωτερική.

Εσωτερική χρήση

Το ρόφημα καταπραΰνει τους πονοκεφάλους, ιλίγγους, βοηθά στις νευρικές παθήσεις, καταπραΰνει το βήχα και τον πόνο των δοντιών, βοηθά σε πόνους ρευματισμών, σε εντερικές διαταραχές και πόνους της κοιλιάς.

Τρόπος παρασκευής ροφήματος

Αφέψημα: Βράζουμε λίγα λεπτά ένα κουταλάκι του γλυκού μαντζουράνα σε ένα μπρίκι νερό. Το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό με μέλι.
Εγχυμα: Βάζουμε ένα κουταλάκι του γλυκού μαντζουράνα σε ένα μπρίκι με καυτό νερό. Το αφήνουμε 10 λεπτά, το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό με μέλι.

Εξωτερική χρήση

Το κατάπλασμα των φύλλων της και οι επαλείψεις με το αιθέριο έ­λαιο της ανακουφίζουν από τους ρευματικούς και αρθριτικούς πόνους, ενώ το όμορφο άρωμα της απομακρύνει την κακή διάθεση, την κατά­θλιψη και το στρες.

Βοηθά στην αντισηψία των τραυμάτων.

Τα φύλλα, τοπο­θετημένα πάνω σε μώλωπες ή σε σημεία όπου έχουν τσιμπή­σει τα έντομα, είναι πολύ μα­λακτικά. Ο χυμός τους, μαζί με οινόπνευμα, χρησιμοποιείται για εντριβές σε άτομα που υποφέρουν από νευραλ­γίες. Τα φύλλα ωμά κά­νουν πολύ καλό στο συ­κώτι και ευνο­ούν τη σωστή κυκλοφορία του αίματος.

Αιθέριο έλαιο: 3-4 σταγόνες σε μία κουταλιά μέλι, 2-3 φορές την ημέρα. Το έλαιο του φυτού χρησιμοποιείται για επαλείψεις στις πονεμένες αρθρώσεις και στους ρευματισμούς. Χρησιμοποιείται επίσης στην παρασκευή σαπουνιών, μύρων και οδοντόκρεμας.