ΚΑΛΑΜΟΣ – ΚΑΣΤΟΣ: Εγκατάλειψη

Δυο νησιά στην εσχατιά της Λευκάδας. Δυο νησιά που μέχρι πρότινος δεν τα συμπεριελάμβαναν ούτε στο χάρτη του νομού της Λευκάδας.
Δυο νησιά ξεχασμένα από την εξουσία του νομού, που τα θυμάται μόνο, όπως και τα περισσότερα χωριά της Λευκάδας, κάθε εκλογές. Τότε περισσεύουν τα λόγια και οι υποσχέσεις…
Με τις νέες ρυθμίσεις του Καλλικράτη, τα δυο νησιά συμπεριελήφθησαν στο νέο δήμο Λευκάδας. Εδώ βεβαίως υπάρχει ένας … παραλογισμός.
Ο Κάλαμος, των άνω των τετρακοσίων κατοίκων, δεν αποτελεί δημοτική κοινότητα και εκλέγει τριμελές τοπικό συμβούλιο.
Ο Καστός, των πενήντα κατοίκων, αποτελεί δημοτική κοινότητα και εκλέγει πενταμελές συμβούλιο, ίσως και αντιδήμαρχο… Είπατε κάτι;


ΚΑΣΤΟΣ



Βρέθηκα στον Κάλαμο και στον Καστό τούτο το μήνα, όχι για διακοπές, πολύ θα το ήθελα. Σε κάθε περίπτωση, έστω και για μια ημέρα κάθε φορά, το ταξίδι άξιζε τον κόπο.
Ο Καστός είναι ένα πολύ όμορφο νησί και, σε ότι αφορά στις παραλίες του, πλούσιος. Ο μοναδικός οικισμός φιλοξενεί περίπου 40 μόνιμους κατοίκους, αλλά το καλοκαίρι, τα σπίτια γεμίζουν κόσμο.
Το νησί αποτελεί ένα μοναδικό μέρος να ηρεμήσει κανείς, μια ευκαιρία να αδειάσει το μυαλό από τον θόρυβο της πόλης και να ξεχαστεί ακούγοντας μόνο τα πουλιά, τα τζιτζίκια και το κύμα.
Δεκάδες ορμίσκοι με κατακάθαρα νερά και όμορφες ακτές, δημιουργούν ιδανικά καταφύγια στον παραθεριστή. Ιδανικός πάει να πει για θαλάσσιο τουρισμό και κατασκηνωτές.
Είναι ένα μακρόστενο νησί (11- 12 χιλιόμετρα μήκος) κατάσπαρτο από ελιές. Ο ελαιώνας εδώ είναι ένα μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς. Δέντρα πανέμορφα, αιωνόβια και γόνιμα, παρά την ηλικία τους. Κορμοί τεράστιοι, σμιλεμένοι από τον χρόνο που συναγωνίζονται σε ηλικία τις ξερολιθιές.
Μου έκανε μεγάλη εντύπωση η «υγεία» των δέντρων. Είναι «ζωντανά» και καταπράσινα με πλούσιο και εμφανώς υγιές φύλλωμα. Δεν ξέρω αν είναι το είδος της ελιάς ή το νησί που κάνουν τη διαφορά, σε κάθε περίπτωση όμως είναι κάτι που δεν μένει απαρατήρητο.



Απομόνωση

Αν θελήσεις να ζήσεις μόνιμα στο νησί, τόσο κοντινό μα συνάμα και τόσο μακρινό, πρέπει να προϋπολογίσεις κάτι έως αρκετά παραπάνω στα έξοδά σου.
Δεν ισχυρίζομαι ότι ο Καστός είναι ένα νησί με ακριβές τιμές στο φαγητό ή στην παροχή υπηρεσίας. Θα έλεγα μάλιστα ότι είναι φτηνότερος από τα περισσότερα τουριστικά μέρη της Λευκάδας. Στο κάτω της γραφής ο επισκέπτης δεν θα πάθει δα και κάτι αν πληρώσει ελάχιστα παραπάνω στον ύπνο ή στο φαί του π.χ. (νοστιμότατο και «σπιτικό» παρεμπιπτόντως).
Όμως:
► Παραμονή Δεκαπενταύγουστου πήγαμε στον Καστό. Πάει να πει την πλέον τουριστική ημέρα της χρονιάς. Και όμως. Για να γυρίσουμε έπρεπε να πάρουμε θαλάσσιο ταξί ή να αγγαρέψουμε κάποιο φίλο να μας πάει με το σκάφος του, ίσαμε τον Κάλαμο, για το απογευματινό δρομολόγιο προς Μύτικα, όπερ και εγένετο.
Το μοναδικό δρομολόγιο από και προς Μύτικα δεν εξυπηρετεί ημερήσιους επισκέπτες. Αυτό διότι το καΐκι φεύγει από το Μύτικα το μεσημέρι (11 περίπου) προς Καστό και επιστρέφει το … πρωί (6: 40) από Καστό προς Μύτικα !!!
Επιδοτούμενο δρομολόγιο βεβαίως μα σε κάθε περίπτωση ελάχιστα εξυπηρετικό.
(Στο site της Νομαρχιακής αυτοδιοίκησης, στις «θαλάσσιες συγκοινωνίες» εμφανίζεται μια ιδανική εικόνα δρομολογίων, η οποία απέχει παρασάγγας από την πραγματικότητα)!
Βεβαίως υπάρχει και η εξυπηρέτηση ενός θαλάσσιου ταξί μα θαρρώ πως κάθε μέρος είναι προσιτό αν έχεις χρήματα για χάλασμα. Δεν είναι αυτό το ζητούμενο έτσι δεν είναι; Για τους κατοίκους μιλώ και για τους μη πλούσιους επίδοξους επισκέπτες.
► Ο μόνιμος κάτοικος που είναι υποχρεωμένος να κάνει ταξίδι στο Μύτικα για τα ψώνια του, ελάχιστα πράγματα μπορεί να προμηθευτεί από το χωριό, χάνει και χρόνο και χρήμα. Το καλοκαίρι αυτό μπορεί να είναι και ευχάριστο. Το χειμώνα όμως; Είναι φορές που οι άνθρωποι αποκλείονται για ημέρες από τους ανέμους.
► Ο επίδοξος κατασκευαστής ενός σπιτιού πρέπει να υπολογίσει μεγαλύτερο κόστος γιατί μόνο η μεταφορά μιας μπετονιέρας π.χ (κάτι δύσκολο μα παράδειγμα φέρνω) κοστίζει …700 περίπου ευρώ. Το ίδιο και η μεταφορά υλικών που δεν έρχονται βεβαίως με το δρομολόγιο, βάλτε να έχετε…
► Τα δημόσια έργα δύσκολα βρίσκουν εργολάβους που δέχονται να πάνε στο νησί και οι προϋπολογισμοί των έργων είναι αρκετά μεγαλύτεροι. Άρα με τα ίδια χρήματα το έργο που τελικά γίνεται, είναι το μισό στον Καστό από ότι στη Λευκάδα…
► Σε θέματα αστυνόμευσης και υγείας τα προβλήματα είναι τεράστια και δυσεπίλυτα.
► Σε θέματα καθαριότητας επίσης, παρά τις προσπάθειες των κατοίκων, υπάρχουν δυσκολίες. Τα σκουπίδια περισυλλέγονται, όσα περισυλλέγονται, και καίγονται, δυστυχώς, σε τακτά χρονικά διαστήματα, με ότι αυτό συνεπάγεται για το οικοσύστημα.

Μια διαπίστωση που μπορείς να κάνεις αμέσως στο νησί είναι η αντιπαράθεση μεταξύ των κατοίκων. «Κακό χωριό τα λίγα σπίτια», σύμφωνοι, όμως καλό θα είναι δέκα ψυχές που ζουν εκεί να φιλιώσουν, για το καλό το δικό τους πάνω από όλα. Τώρα πια οι «εξουσίες» μεταφέρονται αλλού, άλλοι θα αποφασίζουν για αυτούς, ίσως χωρίς αυτούς, άρα… Άρα, φιλιώστε αδέλφια γιατί ο «εχθρός» ετοιμάζεται να κάνει απόβαση !!!


ΚΑΛΑΜΟΣ


Ο Κάλαμος είναι ένα νησί με πολλές ιδιαιτερότητες. Είναι μικρό σε έκταση με ένα βουνό που φτάνει τα 780 μέτρα, έχει ένα πυκνό και μεγάλο δάσος και πολλές μικρές και απομονωμένες παραλίες για μπάνιο. Είναι κατάλληλο για απομόνωση, περπάτημα και ηρεμία.
Τα χωριά του νησιού, πνιγμένα στο πράσινο, και ο Κάλαμος, το μεγαλύτερο, από το οποίο πήρε το όνομά του το νησί, δεν αποτελεί εξαίρεση. Ακόμα και στο λιμάνι υπάρχουν πλατάνια.
Στο λιμάνι εντοπίζεται το επίκεντρο της νυχτερινής ζωής του νησιού, αφού εκεί στήθηκαν τα μαγαζιά για διασκέδαση και φαγητό.
Η πιο κοντινή παραλία στο χωριό Κάλαμος είναι η Αγραπιδιά που έχει άσπρο βότσαλο και βαθιά, γαλάζια νερά. Βρίσκεται σε απόσταση δέκα λεπτών με τα πόδια από το λιμάνι και την προτιμούν οι περισσότεροι κάτοικοι του Καλάμου, ενώ υπάρχει και μια ταβέρνα για τους πεινασμένους.


Ένα εντυπωσιακό πευκόδασος



Ο Κάλαμος είναι ο παράδεισος του πεζοπόρου και η ενδεικνυόμενη διαδρομή είναι φυσικά ο δρόμος που ενώνει τον Κάλαμο με τον έτερο κατοικήσιμο χωριό του νησιού, την Επισκοπή, που τον χειμώνα φιλοξενεί ελάχιστους ανθρώπους.
Ανάμεσα στα δύο αυτά χωριά υπάρχει ένα εντυπωσιακό πευκοδάσος, που ο επισκέπτης διασχίζει εύκολα με τα πόδια. Η διαδρομή από το ένα χωριό στο άλλο είναι μόνο μιάμιση ώρα. Η περιοχή γύρω από την Επισκοπή έχει πολλή υγρασία οπότε η βλάστηση εδώ είναι οργιώδης.
Περπατώντας σε αυτή τη διαδρομή φτάνεις στο Κάστρο.
Το Κάστρο είναι ένας οικισμός που ζει μόνο το καλοκαίρι και έχει πάρει το όνομά του από το πανέμορφο και παρατημένο κάστρο που υπάρχει εκεί. Πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα καστρομονάστηρα, με μεγάλη και δυστυχώς άγνωστη ιστορία. Περιμένει υπομονετικά την αξιοποίησή του, όπως τόσα και τόσα άλλα στον τόπο μας!
Δίπλα ακριβώς βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου που χτίστηκε το 1854, είναι πεντακάθαρο και περιποιημένο.

Διαπιστώσεις

► Η κατάσταση σε ότι αφορά στην καθαριότητα είναι απαράδεκτη. Έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Η πρώτη εντύπωση του επισκέπτη είναι ότι πρόκειται για ένα βρώμικο νησί. Όπου και να κοιτάξεις βλέπεις σκουπίδια. Καμιά πολιτική περισυλλογής δεν φαίνεται να υπάρχει. Φυσικά είναι αστείο να αναφερθώ καν σε αποχετεύσεις και βιολογικό καθαρισμό… Κρίμα!
► Δεν υπάρχει χωροταξικός σχεδιασμός. Όποιος θέλει χτίζει όπου θέλει και όπως θέλει. Το νησί όμως έχει προβλήματα κατολισθήσεων. Ποιος θα προστατεύσει τους κατοίκους;
► Ο Κάλαμος διαθέτει ένα σπάνιο πευκόδασος (δυο – τρία τέτοια υπάρχουν ή έχουν απομείνει στην Ελλάδα). Το δάσος αγκαλιάζει ένα μεγάλο μέρος του νησιού (αυτό που βλέπει προς την Αιτωλοακαρνανία) με τα δέντρα να φτάνουν ίσαμε τη θάλασσα.
Είναι πανέμορφο και … απροστάτευτο! Οι δεκάδες μικρές και πανέμορφες παραλίες, κάτω και δίπλα του, κατακλύζονται το καλοκαίρι από κατασκηνωτές. Η κατασκήνωση βεβαίως απαγορεύεται αλλά στην Ελλάδα ζούμε… Το νησί δηλαδή εξαρτάται από ένα σπίρτο ενός ασυνείδητου ή ενός προβοκάτορα! Γιατί σχεδιασμός και πρόγραμμα για δασοπροστασία δεν υπάρχουν στο νησί. Δυστυχώς δεν έχει ενταχθεί και στο πρόγραμμα NATURA 2000, να είχε μια ελπίδα. Θαρρώ πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να γίνει προσπάθεια ένταξης του. Για να έχει αποτέλεσμα η ένταξη στο σύστημα NATURA βεβαίως, απαιτείται η δημιουργία φορέα διαχείρισης, κάτι που παραμένει ζητούμενο χρόνια τώρα… Γιατί χωρίς τη δημιουργία φορέα διαχείρισης … NATURA να φύγουμε…
► Οι υποδομές στο νησί παραμένουν ακόμη ζητούμενο. Το αλιευτικό καταφύγιο π.χ. είναι ικανό για να φιλοξενήσει μεγάλο αριθμό τουριστικών σκαφών, δεν διαθέτει όμως καμιά υποδομή και αυτό αποτελεί έλλειμμα. Δεν είναι χαρακτηρισμένο λιμάνι, άρα δεν έχει ζώνη λιμένα, άρα δεν μπορεί να ελλιμενίζει σκάφη και να προσφέρει υπηρεσίες. ( Θα μου πείτε: εδώ δεν είναι λιμάνι η Βασιλική !)
Η θάλασσα δεν αστυνομεύεται επαρκώς, και πως θα γινόταν άλλωστε, και τα σκάφη αδειάζουν τα απόνερά τους μόλις ξεμπουκάρουν…
► Στο νησί και κυρίως στο χωριό Κάλαμος, κυκλοφορούν περίπου εκατό (ναι, καλά διαβάσατε, εκατό) αυτοκίνητα, και δεν ξέρω πόσα μηχανάκια!
Αδιανόητο κατά την άποψή μου για ένα τόσο μικρό χωριό. Αντιλαμβάνομαι ότι οι ανηφορικοί δρόμοι δεν είναι ότι καλύτερο για τους ηλικιωμένους, μα λύσεις υπάρχουν. Ένα Mini Βus θα διευκόλυνε την κατάσταση με κάποια δρομολόγια από και προς το λιμάνι, έτσι που να απαγορευτεί η κυκλοφορία των Ι.Χ.
► Αστυνομικό δεν βρίσκεις στο νησί ούτε τους καλοκαιρινούς μήνες. Υποτίθεται ότι είναι υπό την σκέπη του ΑΤ Μύτικα, όμως ότι και αν συμβεί είναι πιο γρήγορη η πρόσβαση από τη Λευκάδα, με τη βοήθεια του σκάφους του Λιμενικού, παρά από το Μύτικα, καθόσον δεν υπάρχει ταχύπλοο. Το ίδιο ισχύει και σε ότι αφορά στα θέματα υγείας.
► Δεν υπάρχει παιδική χαρά, γήπεδο ποδοσφαίρου (ένα που θεωρείται γήπεδο, είναι απαράδεκτο) και μπάσκετ.. Κι όμως. Το καλοκαίρι το χωριό Κάλαμος και το νησί γεμίζουν από παιδιά που πρέπει να έχουν μια διέξοδο.
Για πολιτισμό ας μη μιλήσω. Τόσα χρόνια Γιορτές Λόγου και Τέχνης στη Λευκάδα, τόσα χρόνια Φολκλόρ, μια εκδήλωση, ένα συγκρότημα έστω, δεν είδε το νησί!

Επιμύθιον



Είναι φανερό πως δεν έχω καλύψει τα θέματά μου σε ότι αφορά στα δυο νησιά. Ο χώρος είναι περιορισμένος και τα προβλήματα πολλά. Θέλω να τελειώσω με τούτο.
Είμαστε υποχρεωμένοι να ζήσουμε με τη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού, γιατί οι πολιτικές των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων εκεί μας έστρεψαν. Για να ζήσουμε με αυτό, πρέπει να προστατεύσουμε τον βαρύ οπλισμό μας, που είναι η φύση. Πρέπει να δημιουργήσουμε υποδομές ώστε να δεχόμαστε όλο και περισσότερους και όλο και καλύτερους επισκέπτες. Πρέπει να δώσουμε τη δυνατότητα στους επισκέπτες να μπαίνουν και να βγαίνουν απρόσκοπτα από τα νησιά και όχι να αισθάνονται αποκλεισμένοι. Άρα πρέπει τα δρομολόγια να γίνουν καλύτερα.
Φοβούμαι πως δεν το κάνουμε.
Ο «Καλλικράτης» βρίσκεται προ των πυλών. Οι κάτοικοι από τα μακρινά χωριά του νομού και τα ακόμη πιο μακρινά νησάκια, όπως ο Κάλαμος και ο Καστός, όσοι απόμειναν δηλαδή από τη «μανία» του «Καποδίστρια», διατηρούν κάποιες κρυφές ελπίδες ότι η εξουσία, επιτέλους, θα τους προσέξει.
Φοβούμαι πως, αν δεν στραφούν σε ικανούς ανθρώπους, που έχουν όραμα, συνέπεια και προοπτική, αν ανακυκλώνουν πεισματικά φθαρμένους και ασυνεπείς «ηγέτες», αν ψηφίζουν με κλειστά μάτια γιατί έτσι επιτάσσει το κόμμα τους, θα βγουν για άλλη μια φορά χαμένοι. Μόνο που τούτη η φορά θα είναι και το «κύκνειο άσμα» τους…

24/8/2010