Ο Φράνσις Φουκουγιάμα (Francis Fukuyama) σε άρθρο του στο «American Interest», αντικρίζοντας το θλιβερό θέαμα της αμερικανικής πολιτικής και της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής ψευδο – «παγκοσμιοποίησης», έφθασε να ομολογήσει ότι διέπραξε σφάλμα όταν, τo 1992, έγραφε το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Το τέλος της Ιστορίας».
Ο κόσμος έλεγε στο βιβλίο του , «το τέλος της ιστορίας και ο τελευταίος άνθρωπος», συνέκλινε στο δυτικό μοντέλο του φιλελεύθερου καπιταλισμού. Αναφερόταν στη σύγκρουση μεταξύ ιδεολογιών, έχοντας στο μυαλό του τη σύγκρουση μεταξύ φιλελευθερισμού - μαρξισμού και τον «ψυχρό πόλεμο».
Αν ο προφήτης του «μονόδρομου» καταλήγει σήμερα σε ένα τέτοιο δραματικό αυτομαστίγωμα, κάτι δεν πάει καθόλου καλά στο κυρίαρχο παγκόσμιο σύστημα.
«Σοκαρισμένος», δήλωσε ο πρώην επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ Άλαν Γκρίνσπαν, για την κατάσταση που επικρατεί στις αγορές και για το εύρος που έχει λάβει το φαινόμενο της κρίσης, την οποία αποκάλεσε «τσουνάμι του χρηματοπιστωτικού συστήματος» που συμβαίνει μια φορά στα εκατό χρόνια.
Ο κ. Γκρίνσπαν δήλωσε, στην κοινοβουλευτική Επιτροπή, ότι ήταν «εν μέρει κακή απόφαση να θεωρήσει ότι το ενδιαφέρον των τραπεζών για την δική τους ευημερία θα ήταν αρκετό για να τις κάνει να προστατεύσουν τους καταθέτες και την αξία των μετοχών τους».
Το τραγικό είναι πως ο κ. Γκρίνσπαν είναι συγκλονισμένος από την κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Δεν είναι συγκλονισμένος από τη φτώχεια, την πείνα, την ανεργία , τη θνησιμότητα στον πλανήτη. Ο κ. Γκρίνσπαν δεν είναι συγκλονισμένος που 9.600.000 οικογένειες ( ποσοστό 28% ) στις ΗΠΑ ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας!!!
Η κρίση είναι πολιτική
Ως συνήθως οι "μονόδρομοι" καταλήγουν σε αδιέξοδα. Οι παλιές "καλές μέρες" του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού ανήκουν στο παρελθόν και μάλλον οριστικά.
Είναι παταγώδης η αποτυχία της νεοφιλελεύθερης πολιτικής και των επιστημονικοθεωρητικών παραδοχών της.
Ο «μεταλλαγμένος» λόγος που αρθρώνουν τα μέλη των νεοφιλελεύθερων κυβερνήσεων έχουν σαν αποκλειστικό στόχο να αθωώσουν την πολιτική και οικονομική ολιγαρχία.
Αυτοί που αποφάσιζαν την αυτό - ρύθμιση των αγορών, δηλαδή η πολιτική τάξη, αντί να αναλάβει τις ευθύνες της, προσπαθεί να τις φορτώσει αλλού, να ενοχοποιήσει κάποιους «κακούς διαχειριστές».
Η δράση όμως των όποιων διαχειριστών καθορίστηκε με πολιτικές αποφάσεις.
Οι πολιτικοί, με τη βοήθεια της οικονομικής ολιγαρχίας, δημιούργησαν ένα κανονιστικό πλαίσιο, χωρίς κανόνες και χωρίς καμία δικλίδα ασφαλείας για τη λειτουργία του συστήματος !
Η αυτό -ρύθμιση των αγορών δημιούργησε ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας της πολιτικής με τη διαπλοκή, το παρασκήνιο και τη διαφθορά.
Υπόλογοι στους πολίτες είναι οι πολιτικοί και όχι οι διαχειριστές και τα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών.
Το πρόβλημα είναι κατεξοχήν πολιτικό και ως τέτοιο χρειάζεται πολιτική αντιμετώπιση.
Το οικονομικό πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο όταν τεθεί το πολιτικό και οικονομικό σύστημα υπό τον έλεγχο της κοινωνίας. Ο πολίτης πρέπει να έχει θεσμικό ρόλο και δικαίωμα να ελέγχει τους φορείς της εξουσίας. Να τους ελέγχει και για την ορθότητα της πολιτικής τους και για το σύννομο των πράξεών τους. Η θεσμική αναγνώριση του πολίτη ως εντολέα θα αλλάξει δραματικά τη σχέση της κοινωνίας με την πολιτική και την οικονομία.
Ο «θάνατος του εμποράκου»
Η Ελληνική διάσταση της κρίσης έχει τη βάση της στην εξάντληση της δυναμικής ενός μοντέλου ανάπτυξης που στηρίχθηκε στις ιδιωτικοποιήσεις και την απορρύθμιση των αγορών, στον υπερδανεισμό, την άνιση κατανομή των εισοδημάτων, την οικονομική μεγέθυνση σε βάρος του περιβάλλοντος. Έχουμε μπει έτσι, σε ένα νέο ιστορικό πολιτικό κύκλο που χαρακτηρίζεται από την απονομιμοποίηση του νεοφιλελευθερισμού, την ηθική και πολιτική απαξίωση του δικομματισμού, τον κίνδυνο μακροχρόνιας υποχώρησης των ρυθμών ανάπτυξης, αύξησης της ανεργίας και του πληθωρισμού, παρατεταμένης έντασης της εσωτερικής και της διεθνούς αστάθειας και αβεβαιότητας.
Το εμπόριο θα είναι ένα από τα πρώτα θύματα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Όλες οι ενδείξεις και οι εκτιμήσεις των ανθρώπων των αγορών συνηγορούν στο ότι έρχονται απολύσεις και «λουκέτα». Αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για τη στήριξη της πραγματικής οικονομίας, τότε στις μικρές επιχειρήσεις με τέσσερις εργαζόμενους, οι δύο είναι υπό απόλυση!
Ο λόγος είναι ότι οι μικρές εμπορικές επιχειρήσεις, που αποτελούν και τη συντριπτική πλειονότητα, μετά τον έντονο ανταγωνισμό που δέχονταν από τις μεγάλες πολυεθνικές αλυσίδες, μετά την αύξηση του λειτουργικού κόστους (καύσιμα, τιμολόγια ΔΕΚΟ κ.λ.π.), τώρα έχουν να αντιμετωπίσουν τη μείωση της ζήτησης και την κλειστή πόρτα των τραπεζών. Οι τράπεζες, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κλείνουν την πόρτα στις μικρές επιχειρήσεις.
Στην Ελλάδα το εμπόριο ( χονδρικό και λιανικό ) κατέχει μερίδιο 14,3% του συνόλου της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας παραγωγής, ενώ στο λιανεμπόριο απασχολείται περίπου το 17% του συνόλου των εργαζομένων της χώρας με ένα μεγάλο ποσοστό αυτών να πρόκειται για αυτοπασχολούμενους.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο, καθώς και στους κλάδους επισκευής οχημάτων και οικιακών συσκευών, οι απασχολούμενοι ανέρχονταν το 2007 συνολικά σε 800.622 άτομα. Από αυτά οι 95.555 είναι εργοδότες, οι 221.215 αυτοπασχολούμενοι, οι 419.594 μισθωτοί και οι 64.257 βοηθοί (άτομα που εργάζονται από την οικογένεια του εργοδότη). Αν αναλογισθεί κανείς ότι μία στις τέσσερις επιχειρήσεις στην Ελλάδα ιδρύεται από ανάγκη λόγω έλλειψης δυνατοτήτων άλλης ικανοποιητικής απασχόλησης, τότε ένα μεγάλο ποσοστό απασχολουμένων στο εμπόριο κινδυνεύει να αντιμετωπίσει το φάσμα της ανεργίας για δεύτερη και ίσως και για τρίτη φορά στη ζωή του.
60.000 άνεργοι
Το μέγεθος της κρίσης που θα εμφανιστεί τους πρώτους μήνες του 2009 θα εξαρτηθεί από το ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ:
Αν ο ρυθμός ανάπτυξης περιοριστεί στο 2% η αύξηση της ανεργίας θα αντιστοιχεί σε 40.000 θέσεις εργασίας. Αν πέσει στο 1% η απώλεια θέσεων εργασίας θα φθάσει τις 80.000 θέσεις, ενώ μια μέση και ήπια πρόβλεψη κάνει λόγο για τουλάχιστον 50.000 - 60.000 θέσεις εργασίας.
Η κυβερνητική επιτροπή αποφάσισε ότι θα χορηγήσει ψίχουλα σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Την ίδια στιγμή το υπουργείο Απασχόλησης, κάνει προσπάθεια να μεταφέρει τα επιδόματα ανεργίας στις επιχειρήσεις με αντάλλαγμα την προσωρινή απασχόληση ανέργων. Με άλλα λόγια η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να αντιμετωπίσει το κύμα απολύσεων που ήδη εξαγγέλλεται στην οικοδομή, το λιανικό εμπόριο, τον τουρισμό και αλλού ανακυκλώνοντας ουσιαστικά την ανεργία. Θα χρησιμοποιήσει δηλαδή τα ίδια εργαλεία για να μειώσει και πάλι, σε στατιστικό και μόνο επίπεδο, το ποσοστό της ανεργίας.
Πλειστηριασμοί
Οι ληστρικές πρακτικές των τραπεζών, η αύξηση των επιτοκίων και η καλπάζουσα ακρίβεια, έχουν διαμορφώσει τα τελευταία χρόνια ένα εφιαλτικό σκηνικό για χιλιάδες οικογένειες της χώρας, με τον αριθμό καθημερινά να αυξάνεται. Πολλοί είναι οι Έλληνες πολίτες που οδηγούνται καθημερινά στην απογοήτευση λόγω των πλειστηριασμών. Στην οδό Αρμοδίου στο κέντρο της πρωτεύουσας το φαινόμενο των πλειστηριασμών έχει πάρει πια τη μορφή επιδημίας με τις τράπεζες να μη διστάζουν να διεκδικούν την πρώτη κατοικία ανθρώπων για ασήμαντα χρέη.
Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Ομοσπονδίας Ενώσεων Προστασίας Πολιτών Καταναλωτών- Δανειοληπτών για το 1ο δίμηνο του 2008 μόνο στο Ειρηνοδικείο Αθηνών οι αιτήσεις πλειστηριασμών ξεπέρασαν τις 5.000, το 2007 έφτασαν τις 40.000 (πανελλαδικά 100.000), το 2006 πάνω από 30.000, το 2005 29.000 και το 2004 άγγιξαν τις 15.000.
Οι παραπάνω αριθμοί δείχνουν για ακόμη μία φορά πόσο αναγκαία είναι επιτέλους η ύπαρξη δημόσιας στεγαστικής τράπεζας και όχι η υπαγωγή του δικαιώματος στην κατοικία στην τραπεζική κερδοσκοπία.
Επιμύθιον
Η στενά αμυντική τακτική καθηλώνει τους εργαζόμενους σε μια λογική διαχείρισης του κόστους της κρίσης. Δεν έχουν ουσιαστική παρέμβαση στο σκέλος της αναδιάρθρωσης και στους αγώνες που αφορούν στη διαμόρφωση του μέλλοντος., Η διαπραγματευτική τους θέση είναι εξαιρετικά δύσκολη, σε περιόδους μεγάλων και παρατεταμένων κρίσεων.
Για να έχουν αποτέλεσμα οι κοινωνικές αντιστάσεις, πρέπει να στηρίζονται από ένα πολιτικό σχέδιο και να εντάσσονται σ' αυτό, ώστε να αποκτούν πολιτική δυναμική και προοπτική.
Η απάντηση στην κρίση πρέπει, συνεπώς, να είναι πολιτική. Μια πολιτική όμως που στηρίζει και στηρίζεται στη δύναμη των κινημάτων. Μια πολιτική που συνδέει τις άμεσες ανάγκες των εργαζομένων με βαθύτερους μετασχηματισμούς και τη σοσιαλιστική προοπτική.
Μια προοπτική που δεν είναι ούτε ένας παραλλαγμένος νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός, ούτε ένας κρατικός καπιταλισμός που με άλλα μέσα θα υπηρετεί τους ίδιους ταξικούς σκοπούς.
Μόνο ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης και αναδιανομής με κοινωνικό στόχο την πλήρη απασχόληση και την κοινωνική δικαιοσύνη, μπορεί να διώξει την ανασφάλεια και τον φόβο από τους ανθρώπους, και να ανοίξει τον δρόμο σε νέες αισιόδοξες προοπτικές.
4/11/2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου