Σάββατο 27 Μαρτίου 2010

ΠΩΣ ΜΑΣ ΒΛΕΠΟΥΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ

Πολύς λόγος γίνεται τελευταίως για την Ελλάδα, ανά τον κόσμο. Τα οικονομικά μας προβλήματα, τα οποία προέκυψαν από την ανικανότητα των κατά καιρούς αρχών του τόπου να κάνουν μια στοιχειώδη διαχείριση (ή μήπως εξελέγοντο για το αντίθετο;), μας έφεραν στο προσκήνιο. Ευκαιρία λοιπόν για τους λογής κοντυλοφόρους ανά τον κόσμο, να βγάλουν τη χολή τους εναντίον μας, λέγοντας βεβαίως και αρκετές αλήθειες.
Ένα άρθρο που συζητήθηκε πολύ είναι αυτό του περιοδικού Focus. Το βρήκα στο διαδίκτυο και σας το παρουσιάζω, χωρίς κανένα σχόλιο. Δεν δημοσιεύω ούτε τα σχόλια της δημοσιογράφου - μεταφράστριας του άρθρου. Ας το κρίνει ο αναγνώστης και ας αντιληφθεί μόνος μέχρι που υπάρχει η αλήθεια και μέχρι που οδηγεί η εμπάθεια.

Τίτλος: Πολιτισμικό σοκ της Ελλάδας
Αρθρογράφος: Κ. Boetig από το Focus on line.
(μετάφραση από τη δημοσιογράφο Παναγιώτα Γιαννοπούλου της εφημερίδας ΠΑΤΡΙΣ Ηρακλείου, p.gianopoulos@yahoo.gr)

« Η Ε.Ε. ζητάει από την Ελλάδα όχι μόνο μια σκληρή οικονομική πολιτική αλλά απαιτεί και αλλαγή της νοοτροπίας. Οι ρίζες όμως της διαφορετικότητας είναι βαθιές και δεν θα αλλάξει τίποτα πέραν μιας αισθητικής εξωτερικής επέμβασης.
Μπορούμε να καταλάβουμε τους Έλληνες;
Οι Έλληνες δεν γνωρίζουν προβλήματα προσαρμoγής. Έχουν κατακλείσει τον κόσμο ψήνοντας και τηγανίζοντας γύρω τους, και παίζοντας σε ρόλο κομπάρσου σε κάποια μικρά εργάκια. Σε αυτόν τον συμπαθητικό μικρό λαό που φαίνεται να χορεύει συνεχώς τον Ζορμπά και να γλεντάει, δεν εκπλήσσεται ο γνώστης των πραγμάτων καθόλου με όσα γίνονται.
Πώς και να εκπλήσσεται εξάλλου με έναν λαό που ανακατεύει ρετσίνι με κρασί, τυλίγει ρύζι με χορταρικά σε αμπελόφυλλα, παίρνει το ευρωπαϊκό κύπελλο σχεδόν χωρίς κανένα γκολ, αλλά γνώριζε πριν 2.500 χρόνια ότι η ύλη αποτελείται από άτομα και η γη περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο;
Οι Έλληνες ένιωθαν πάντα σαν τους γονείς του πολιτισμού και δεν δίσταζαν όμως να περνούν με τα λεφτά των παιδιών τους. Σήμερα αυτό το κράτος μπαίνει στο γηροκομείο και δέχεται κηδεμόνα να το επιβλέπει.
Αλλά φυσικά αυτό δεν απασχολεί καθόλου τον Έλληνα πολίτη. Αυτός πότε δεν περίμενε κάτι από τον υπουργό του, πέρα από την ανταλλαγή της ψήφου του με την άδεια να κτίσει το αυθαίρετο του.
Δεν βαριέσαι σου λέει το ελληνικό κράτος θα επιβιώσει και χωρίς δική του κυβέρνηση. Εξάλλου γιατί να αλλάξει κάποιος όταν είναι τόσο τέλειος όσο ο Έλληνας.;
Γλώσσα και γραφή
Οι Έλληνες είναι μοναδικοί! Μόνο αυτοί γράφουν ελληνικά. Το να ξεφορτωθούν επιτέλους την 2500 χρονών παλαιά γραφή ούτε που το σκέφτηκαν πότε. Εξάλλου το ελληνικό αλφάβητο ήταν υπεύθυνο για τη δημιουργία της λατινικής και κυριλλικής γραφής. Στο πέρασμα των χρόνων δεν άλλαξε ιδιαίτερα πάρα μόνο στην έννοια των λέξεων. Φυσικά στα σχολεία είναι κύριο μάθημα και διδάσκεται από την πρώτη Γυμνασίου. Είναι σαν να μαθαίναμε εμείς τα αρχαία γερμανικά ή τα γοτθικά.
Έχουν φροντίσει όμως να διευκολύνουν τους ξένους τουρίστες τους με πινακίδες που αναγράφουν τις τοποθεσίες με λατινικά γράμματα, αν και σε μια απόσταση μερικών μέτρων θα δεις την ίδια ονομασία με τρεις διαφορετικούς τρόπους γραμμένη. Agia, Aghia, Αyia.
Οι κανόνες υπάρχουν για να τους παραβιάζουν. Στα μικρά όσο και στα μεγάλα.
Εγωισμός και αίσθηση του «εμείς». Ο ένας εναντίον του άλλου, αλλά όλοι μαζί εναντίον του εχθρού.
Ο καθένας προσπαθεί στους δρόμους είτε με αυτοκίνητο είναι είτε με μηχανάκι, να κόψει την προτεραιότητα του αλλού. « Ο ένας εναντίον του άλλου και όλοι μαζί ενάντια στον πεζό φυσικά», είναι ο σκοπός.
Για να δοθεί μια λύση μπαίνει στη μέση ο τροχονόμος να ρυθμίσει την κίνηση. Και ξάφνου όλοι οι οδηγοί μαζί συμφωνούν και συνεργάζονται σε έναν εκκωφαντικό θόρυβο κορναρίσματος που τελικά οδηγεί τον τροχονόμο στη φυγή.
Με ελεύθερο το πεδίο λοιπόν πάλι οι οδηγοί επιδίδονται στο εγωιστικό τους έργο.

Μεταξύ τους βασικά οι Έλληνες μισούνται.
Δεν είναι τυχαίο που στον ελληνικό εμφύλιο του 1944-1949 σκοτώθηκαν περισσότεροι Έλληνες απ’ ότι στον δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο.
Τον εισβολέα όμως τον αντιμετωπίζουν όλοι μαζί. Είτε Αριστεροί είναι είτε Δεξιοί.
Η μεγαλύτερη φιλοφρόνηση που μπορείς να αποσπάσεις από Έλληνα είναι το «είσαι δικός μας».
Με την πλάτη γυρισμένη.

Υπάρχουν άνθρωποι και Έλληνες.

Μέχρι και πριν 30 χρόνια οι Έλληνες μετρούσαν έξι ηπείρους. Τις γνωστές πέντε που ξέρουμε όλοι και την …Ελλάδα. Για μερικούς μάλιστα υπήρχαν και τεσσάρων ειδών ζωντανά πλάσματα. Τα φυτά, τα ζώα, οι άνθρωποι και οι Έλληνες.
Την ΕΟΚ την περνούσαν κάποιοι για συνεργασία του διαόλου με τον Πάπα, που σκοπό είχαν να καταδυναστεύσουν και να μυήσουν τους χριστιανούς ορθόδοξους σε ρωμαϊκές αιρέσεις.
Έτσι μάλιστα δεν υποδουλώθηκαν ούτε στους Τούρκους. Η «Ισταμπούλ» ονομάζεται ακόμη επισήμως Κωνσταντινούπολη και η κιτρινόμαυρη σημαία της βυζαντινής αυτοκρατορίας κυματίζει ακόμη σε εκκλησίες και μοναστήρια.
Ακριβώς και πάντα δίπλα της έχει τη γαλανόλευκη ελληνική, του μόλις κατά το 1829 απελευθερωμένου ελληνικού κράτους.
Ωστόσο οι Έλληνες ως χριστιανοί δίνουν ονόματα αρχαιοελληνικά στα παιδιά τους χωρίς ενδοιασμούς. Έτσι έρχεται σε αντίθεση η μεγαλοπρέπεια της ελληνικής αρχαιότητας με τη σημερινή τους εικόνα.
Η παρέα μετράει. Όμως είναι παρέα της μιας στιγμής
Οι περισσότεροι Έλληνες είναι πολύ της παρέας. Δεν τους αρέσει να τρώνε μόνοι τους ή δυο - δυο. Θέλουν μεγάλες παρέες και ο ένας φέρνει και τον άλλο μαζί του.
Οπότε βλέπεις συχνά μεγάλες παρέες στα τραπέζια τους. Η πίστα στο χορό μονοπωλείται και θεωρούν αγένεια να μπεις μαζί τους στο συρτάκι ή στο χασάπικο.
Και το πουρμπουάρ στην ορχήστρα πάει για την ατομική του ευχαρίστηση σε δική του παραγγελία.
Τρώνε διαφορετικά, και τσακώνονται ψεύτικα για το λογαριασμό. Οι Έλληνες παραγγέλνουν όλοι μαζί στο τραπέζι και όχι ο καθένας το πιάτο του. Το κρασί ρέει άφθονο στα ποτήρια και πάντα πρέπει να φροντίζουν να υπάρχει ανεφοδιασμός.
Δεν αδειάζει κάνεις το πιάτο του, γιατί αυτό θα σήμαινε πως το φαγητό έπεσε λίγο και ίσως δεν θα χόρτασαν όλοι.
Όταν έρχεται ο λογαριασμός όλοι προθυμοποιούνται δήθεν να πληρώσουν ενώ ξέρουν πολύ καλά ποιανού η σειρά είναι. Όσο για το πουρμπουάρ, τους είναι πιο βολικό να αφήνουν τα ψιλά στο τραπέζι, αντί να στρογγυλοποιήσουν το ποσό λεκτικά στο σερβιτόρο.
Ο Θεός βοηθός: Καινούργιοι άγιοι για καινούρια προβλήματα
Το 97% των Ελλήνων είναι χριστιανοί ορθόδοξοι. Οι εικόνες των αγίων τους κρέμονται όπου μπορεί κανείς να φανταστεί.
Έχουν ρόλο υπουργού και γενικού γραμματέα του Θεού και κρέμονται, εκτός από τις εκκλησίες, και στις ταβέρνες στα σπίτια, στα σούπερ μάρκετ δίπλα στο ταμείο.
Όποιος έχει προβλήματα απευθύνεται σε αυτούς και μάλιστα κατευθείαν στους ειδικούς. Στον Άγιο Νικόλαο (οι ναυτικοί) ή στην Άγια Παρασκευή (όσοι έχουν προβλήματα οράσεως). Όταν βέβαια εμφανιστεί καμιά καινούρια ασθένεια, τότε βαφτίζουμε κάποιον καινούριο Άγιο όπως το 1959 τον Άγιο Ραφαήλ για τους καρκινοπαθείς.
Μόνο που για τους πολιτικούς τους δεν βρέθηκε ακόμη κανένας.
Χωρίς χρόνο και χώρο
Οι Έλληνες ζουν μέσα σε ανοιχτό όριο του αιωνίου χρόνου. Ο χρόνος δεν έχει αρχή και δεν έχει τέλος... Το «τώρα» σπάνια το συναντάς και η λέξη «αύριο» είναι πολύ συχνή. Όμως τα λεωφορεία και τα τρένα πρέπει να κρατήσουν ένα ωράριο και αυτό δεν είναι πάντα εύκολο.
Όσο για τους δρόμους που έχουν ονομασίες, αυτές τις γνωρίζει μόνο ο ταχυδρόμος γιατί σχεδόν πότε δεν βλέπεις τις πινακίδες στη θέση τους.
Μια προφορική κοινωνία
Ο Έλληνας πολύ εύκολα θα ρωτήσει να μάθει το δρόμο παρά θα χρησιμοποιήσει το χάρτη. Δεν ξέρει ούτε να τον διαβάζει και έτσι γέλασε πολύς κόσμος όταν ένας νταλικέρης ερχόμενος από τη Βενετία έκανε τον κύκλο της Ελβετίας για να φτάσει στη Νυρεμβέργη. Είχε σημειώσει στο χάρτη που αγόρασε για πρώτη φορά στη ζωή του τη διαδρομή που του φάνταζε πιο ωραία.
Συνάδελφοι του εξήγησαν ότι θα ερχόταν πολύ πιο σύντομα μέσα από τη σήραγγα του Brenner. Πέταξε το χάρτη του και από δω και στο εξής λέει θα ρωτάει.
Με τα τυπωμένα γράμματα φαίνεται δεν τα πηγαίνουν γενικώς καλά οι Έλληνες. Έτσι και τα ωράρια των μουσείων στις ηλεκτρονικές σελίδες του υπουργείου Πολιτισμού ποτέ δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Πνεύμα δημιουργικό: I have inspiration

Πολλοί Έλληνες είναι πνεύματα δημιουργικά και αυτό όχι μόνο στο να παραποιούν στατιστικά στοιχεία.
Έτσι και ο Κρητικός Γιώργος Πετράκης που έχει το δικό του μουσείο που μας ξεναγεί από την εποχή των πρώτων ανθρώπων έως την εφεύρεση του τροχού έως και την προσγείωση στη σελήνη.
Το ίδιο και ο Κώστας Κοτσανάς από το Κατάκωλο που λειτουργεί έκθεση με τίτλο την τεχνολογία από το πρώτο ρομπότ έως και το ξυπνητήρι.
Όσο για τη ζωγράφο στα νότια της Κρήτης, που διατηρεί και πλυντήριο ρούχων, αυτή έχει την έκθεσή της ανάμεσα στα πλυντήρια και συχνά μια ταμπελίτσα στην πόρτα που γράφει: «I have inspiration. Come back tomorrow»


Οι Έλληνες στις διακοπές τους

Οι Έλληνες προτιμούν να κάνουν διακοπές με παρέες και στην πατρίδα τους. Το καλοκαίρι στη θάλασσα και το χειμώνα στα βουνά.
Όπως επίσης και στα αρκετά χιονοδρομικά κέντρα που υπάρχουν.
Τα καταλύματα τους κάθε άλλο πάρα ταπεινά χαρακτηρίζονται και έχουν συνήθως το τζάκι τους και το τζακούζι τους.
Οι παραγγελίες στο φαγητό γίνονται προφορικά και τα γκαρσόνια γνωρίζουν πολύ καλά πως εδώ έχουν να κάνουν με ντόπιους και όχι με τουρίστες.
Βλέπετε οι Ελληνίδες μαμάδες μπορούν να κρίνουν το καλό φαγητό.
Πολλά από αυτά τα καταλύματα φτιάχτηκαν με χορηγήσεις της Ε.Ε. και έχουν πάρει τέτοια μορφή ώστε αργότερα να μπορούν να τροποποιηθούν σε κατοικίες για τα παιδιά τους».

22/3/2010
Για την αντιγραφή
Μάρκος Νικητάκης

Υ.Γ. Σήμερα που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι η Παγκόσμια ημέρα για το νερό. Ηθελημένα δεν έγραψα κάτι σχετικό, έχω δημοσιεύσει άλλωστε σχετικά άρθρα πριν λίγο καιρό, γιατί θα γίνω πολύ κακός με τις αρχές τούτου του τόπου που είναι ΑΝΙΚΑΝΕΣ να διαχειριστούν στοιχειωδώς ένα θέμα πρώτης προτεραιότητας, όπως αυτό της διαχείρισης των υδάτινων πόρων. Είναι αυτονόητο ότι, μετά τις τελευταίες διακοπές στην υδροδότηση, δεν ήθελαν να αγγίξουν το θέμα…Αιδώς Αργείοι!

Παρασκευή 19 Μαρτίου 2010

ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ

Σήμερα που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι η ημέρα που γεννήθηκε ο Άγγελος Σικελιανός πριν από 126 χρόνια. Χρέος μου είναι θαρρώ να του αφιερώσω τούτο το άρθρο σαν ελάχιστο φόρο τιμής, γιατί, πέρα του ότι είναι Λευκαδίτης, θεωρώ ότι είναι ο ορισμός του ποιητή! Ως μορφή, ως άποψη, ως ζωή, ως συμπεριφορά, ως «τρέλα», ως γέννηση ιδεών και προώθησή τους με όποιο κόστος, έτσι φανταζόμουν πάντα την έννοια του ποιητή.

Βιογραφικά

Γεννήθηκε στη Λευκάδα στις 15 Μαρτίου του 1884, όπου και πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Ο πατέρας του, Ιωάννης-Δημήτριος ήταν καθηγητής Γαλλικών και η μητέρα του, Χαρίκλεια Στεφανίτση καταγόταν από αστική οικογένεια. Ο ποιητής είχε 6 αδέρφια από τα οποία τα δύο απεβίωσαν σε νεαρή ηλικία. Ο ίδιος πήρε το όνομα του αδερφού του Άγγελου, ο οποίος πέθανε τη χρονιά που αυτός γεννήθηκε. Με την έλευση του νέου αιώνα, το 1900, αποφοίτησε από το Γυμνάσιο και εγγράφεται στη Νομική του πανεπιστημίου ΑΘηνών, σπουδές τις οποίες όμως δεν ολοκληρώνει ποτέ. Από νωρίς μελέτησε Όμηρο, Πίνδαρο, Ορφικούς και Πυθαγόρειους, λυρικούς ποιητές, προσωκρατικούς φιλοσόφους, Πλάτωνα, Αισχύλο, την Αγία Γραφή αλλά και τους ξένους λογοτέχνες. Ο νεαρός Άγγελος ταξιδεύει πολύ και στρέφεται από νωρίς στην ποίηση και το θέατρο.
Το 1907 παντρεύεται με την Αμερικανίδα Eva Palmer στην Αμερική και το επόμενο έτος μετακομίζουν στην Αθήνα. Η Palmer στο μέλλον θα στηρίξει τον ποιητή τόσο ψυχολογικά όσο και οικονομικά, βοηθώντας τον στην υλοποίηση της Δελφικής Ιδέας, η οποία είχε παγκόσμια απήχηση. Το ζευγάρι αγαπά τη φύση και την αρχαία ελληνική ιστορία και κατά καιρούς μένουν σε Λευκάδα, Συκιά Κορινθίας, Σαλαμίνα, Κηφισιά και Δελφούς.
O Σικελιανός το 1909 δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή Αλαφροΐσκιωτος, η οποία προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση στους φιλολογικούς κύκλους, αναγνωριζόμενη ως έργο σταθμός στην ιστορία των νεοελληνικών γραμμάτων. Τα επόμενα χρόνια προχωρά στην έκδοση των τεσσάρων τόμων της ποιητικής συλλογής Πρόλογος στη Ζωή: Η Συνείδηση της Γης μου (1915), Η Συνείδηση της Φυλής μου (1915), Η Συνείδηση της Γυναίκας (1916) και Η Συνείδηση της Πίστης (1917). Ακολουθούν ακόμα τα χαρακτηριστικά ποιήματα Το Πάσχα των Ελλήνων και Μήτηρ Θεού, της περιόδου 1917 - 1920 καθώς και διάφορες συνεργασίες του με λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής.
Ο Σικελιανός, στις 11/11/1914, γνωρίζεται με τον Νίκο Kαζαντζάκη και τα επόμενα χρόνια συχνά πυκνά περιπλανιόνται μαζί στην Ελλάδα. Η αρχαιοελληνική πνευματική ατμόσφαιρα απασχόλησε βαθιά τον ποιητή και συνέλαβε την ιδέα να δημιουργηθεί στους Δελφούς ένας παγκόσμιος πνευματικός πυρήνας ικανός να συνθέσει τις αντιθέσεις των λαών («Δελφική Ιδέα»). Για το σκοπό αυτό, ο Σικελιανός, με τη συμπαράσταση και οικονομική αρωγή της γυναίκας του, δίνει πλήθος διαλέξεων και δημοσιεύει μελέτες και άρθρα. Οι Πρώτες Δελφικές Εορτές πραγματοποιήθηκαν το 1927 και διήρκεσαν δύο ημέρες (περιελάμβαναν παράσταση του Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου, γυμνικούς αγώνες, λαϊκούς χορούς κι έκθεση λαϊκής τέχνης) – η απήχησή τους ήταν μεγάλη, σε παγκόσμιο επίπεδο και οι κριτικές που ασκήθηκαν ήταν ή ενθουσιώδεις ή εντελώς αρνητικές. Το 1930 έγιναν και Δεύτερες Δελφικές Εορτές. Το 1929, η Ακαδημία Αθηνών απένειμε στο Σικελιανό αργυρό μετάλλιο για τη γενναία προσπάθεια αναβίωσης των δελφικών αγώνων, αλλά η Δελφική ιδέα είχε ως αποτέλεσμα την οικονομική καταστροφή του ζεύγους Σικελιανού – το οποίο χωρίζει το 1934. Έξι χρόνια αργότερα, ο Σικελιανός ξαναπαντρεύεται με την Άννα Καμπανάρη-Καραμάνη.
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, ο Σικελιανός διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πνευματική αντίσταση του λαού, με κορυφαία εκδήλωση το ποίημα και το λόγο που εκφώνησε στην κηδεία του Παλαμά το 1943. Tο 1946 εξελέγη πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών ενώ το 1949 ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Νομπέλ. Ο Άγγελος Σικελιανός πέθανε στην Αθήνα στις 19 Ιουνίου του 1951, και ενταφιάστηκε στους Δελφούς, όπου τον ακολούθησε ένα χρόνο αργότερα η πρώτη του σύζυγος Eva Palmer. Ήταν ο πρώτος Έλληνας λογοτέχνης του 20ου αιώνα ο οποίος προτάθηκε για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας (1949).



Στ' Όσιου Λουκά το Mοναστήρι (1935)

Στ' Όσιου Λουκά το μοναστήρι, απ' όσες
γυναίκες του Στειριού συμμαζευτήκαν
τον Eπιτάφιο να στολίσουν, κι όσες
μοιρολογήτρες ώσμε του Mεγάλου
Σαββάτου το ξημέρωμα αγρυπνήσαν,
ποια να στοχάστη - έτσι γλυκά θρηνούσαν! -
πως, κάτου απ' τους ανθούς, τ' ολόαχνο σμάλτο
του πεθαμένου του Άδωνη ήταν σάρκα
που πόνεσε βαθιά;
Γιατί κι ο πόνος
στα ρόδα μέσα, κι ο Eπιτάφιος Θρήνος,
κ' οι αναπνοές της άνοιξης που μπαίναν
απ' του ναού τη θύρα, αναφτερώναν
το νου τους στης Aνάστασης το θάμα,
και του Xριστού οι πληγές σαν ανεμώνες
τους φάνταζαν στα χέρια και στα πόδια,
τι πολλά τον σκεπάζανε λουλούδια
που έτσι τρανά, έτσι βαθιά ευωδούσαν!

Aλλά το βράδυ το ίδιο του Σαββάτου,
την ώρα π' απ' την Άγια Πύλη το ένα
κερί επροσάναψε όλα τ' άλλα ως κάτου,
κι απ' τ' Άγιο Bήμα σάμπως κύμα απλώθη
το φως ώσμε την ξώπορτα, όλοι κι όλες
ανατριχιάξαν π' άκουσαν στη μέση
απ' τα "Xριστός Aνέστη" μιαν αιφνίδια
φωνή να σκούξει: "Γιώργαινα, ο Bαγγέλης!"

Kαι να• ο λεβέντης του χωριού, ο Bαγγέλης,
των κοριτσιών το λάμπασμα, ο Bαγγέλης,
που τον λογιάζαν όλοι για χαμένο
στον πόλεμο• και στέκονταν ολόρτος
στης εκκλησιάς τη θύρα, με ποδάρι
ξύλινο, και δε διάβαινε τη θύρα
της εκκλησιάς, τι τον κοιτάζαν όλοι
με τα κεριά στο χέρι, τον κοιτάζαν,
το χορευτή που τράνταζε τ' αλώνι
του Στειριού, μια στην όψη, μια στο πόδι,
που ως να το κάρφωσε ήταν στο κατώφλι
της θύρας, και δεν έμπαινε πιο μέσα!

Kαι τότε - μάρτυράς μου νά ' ναι ο στίχος,
ο απλός κι αληθινός ετούτος στίχος -
απ' το στασίδι πού 'μουνα στημένος
ξαντίκρισα τη μάνα, απ' το κεφάλι
πετώντας το μαντίλι, να χιμήξει
σκυφτή και ν' αγκαλιάσει το ποδάρι,
το ξύλινο ποδάρι του στρατιώτη,
- έτσι όπως το είδα ο στίχος μου το γράφει,
ο απλός κι αληθινός ετούτος στίχος -,
και να σύρει απ' τα βάθη της καρδιάς της
ένα σκούξιμο: "Mάτια μου… Bαγγέλη!"

Kι ακόμα, - μάρτυράς μου νά 'ναι ο στίχος,
ο απλός κι αληθινός ετούτος στίχος -,
ξοπίσωθέ της, όσες μαζευτήκαν
από το βράδυ της Mεγάλης Πέφτης,
νανουριστά, θαμπά για να θρηνήσουν
τον πεθαμένον Άδωνη, κρυμμένο
μες στα λουλούδια, τώρα να ξεσπάσουν
μαζί την αξεθύμαστη του τρόμου
κραυγή που, ως στο στασίδι μου κρατιόμουν,
ένας πέπλος μου σκέπασε τα μάτια!…

(από τον Λυρικό Bίο, E΄, Ίκαρος 1968)



Ραψωδίες του Iόνιου. Tο Διάβα του Ελαιώνα


Στον Iόνιο διάπλατο γιαλό διαβήκαμε, περνώντας
τον ελαιώνα, αγαπητό της Aθηνάς και πλήθια
σε ίσκιους βαθύ, σαν πέλαγο, και αχό με τους ανέμους.
Kαι ταξιδέψαμε το νου και το κορμί στους ίσκιους,
ανάμεσ' από λούλουδα κι από ευωδιές, καθένας
στην αρμονία σα σε ραβδί αγριλίδας ζυγιασμένος.
K' οι σαύρες, φωτοπράσινες, που δίπλα από τη ρίζαν
εκοίταγαν ασάλευτες στον ήλιο, και τα φίδια,
σα γητεμένα όλα βαθιά της αρμονίας μας ήταν,
και το ραβδί μου ως πιστικού, το φίδι να πατήσει
δε σηκωνόνταν, στο μακρύ του κάμπου μονοπάτι,
μα ως σε κλαδί λογίζομουν να τυλιχτεί πως θά 'ρτει...

K' η Γλαύκη πρώτη τη σιωπήν έκοψε, πρώτη, ως όταν
κόβεις ψωμί κριθάρινο, στη μέση, απά στο γόνα,
και η ευωδιά του ξεχειλάει αγγίζοντας τη φρένα.
Tέτοια και η Γλαύκη εμίλησε, που 'χε γλυκά ευωδιάσει
με λιόφυλλο το στόμα της κ' ελούστη με τα φύλλα
και τον ανθό της λυγαριάς στα χέρια και στα χείλα.
Kαι φούσκωνέ μας η σιωπή τα στήθη, ωσάν την πείνα.
Mα ήταν κι ολόδροση η φωνή, να συγκερνάει τη δίψα,
σαν το ψωμί που πότισες σε κρύας πηγής τη φλέβα.
Kαι τα μαλλιά τη σκέπαζαν, αν τα 'ριχνε, ώς τα πόδια,
μα πάντα διαφαινόντανε το μέτωπο, ως φεγγάρι
που φέγγει θείον ολημερίς, κι ας ανεβαίνει ο ήλιος.
Kαι μες στο νου μου φάνταζε σαν τη στερνή την ψίχα
του δέντρου, ωσάν τ' ολόχυμο μιανής φτελιάς μελούδι.

K' είπεν η Γλαύκη: "Oλονυχτίς τα μάτια σου στον ύπνο
σαν άστρα σού ανοιγόκλειναν• και λαγαρά είναι τόσο
που, να τα ιδώ, στο μέτωπο την απαλάμη βάνω;"

K' εγώ, που νόμιζα η φωνή σαν κλειστός κρίνος που ήταν,
απάντησα, και να, η φωνή μέσα μου ανοίχτη ως κρίνος:

"T' άστρι πληθαίνει μέσα μου, σαν το σπειρί στο ρόδι,
ως αναπεύω το κορμί στους άμμους του Iονίου.
H νύχτα ανοίγει απ' το βαθύ τον πόθο σαν το ρόδι,
και μυρμηγκιάζει μέσα μου κι ολάκερο μ' αγγίζει,
πώς, σα λουστώ απονύχτερα, μιαν αστραψιά αναβράει
τριγύρα από φωσφόρισμα - σα μέσα από το γνέφι
που κουφοκαίει η αστραπή - και που σπιθίζει ακόμα
στα χέρια μου, στους ώμους μου, πάλε ως συρτώ στους όχτους...
Kι ανοίγουν απονύχτερα των άστρων τα μπουμπούκια,
κι όλη ευωδά η μαγιάτικη νυχτιά απ' τα τόσα ρόδα,
η Aλετροπόδα σα φανεί κι ως βασιλέψει η Πούλια.
Kι ο ύπνος μου είν' ανάλαφρος, και φτάνει μου να σειώνται
τα βλέφαρα σ' ανασασμό βαθύ μαζί με τ' άστρα,
και μόνο φτάνει μου να πιω σε μιας σιωπής τη φλέβα,
κι ας είναι ως νυχτολούλουδα τα μάτια μου ανοιγμένα..."

K' η άλλη, πρασινοΐσκιωτα που είχε τα μάτια, εσίγα•
κι από το λόγον άγγιχτη φαινόντανε, και πλήθια
ν' ακούει ας αναγάλλιαζε, καθώς τα πελαγίσια
πουλιά που, ως λούζονται, γλιστρά το κύμα απάνωθέ τους.
Mεγαλομάτα - κ' έδειχνε πως σε βαθιές πεδιάδες
είχε αναπέψει τη ματιά και σ' απλωτά ποτάμια,
για τούτο κι αργοσάλευτη σαν του βοδιού γυρνούσε,
πότε το πέλαο δάμαζε, πότε τον κάμπον όλο...

Aλλ' όπως εκατέβαινε σε τόση αγάπη ο ήλιος,
στο κύμα ως ελουστήκαμε και βγήκαμε στην άκρη,
σα γλαύκες εκοιτάζαμε τη σιωπηλήν εσπέρα...

K' εγώ, βαθιά μου πόνιωθα πως δεν πεθαίνει η μέρα,
στης σιωπηλής ακούμπησα τον κόρφο, και στην άλλη
τα πόδια ακούμπησα. Bαθιά ελογίζομουν, σα να 'χα
στον ήλιο τα ποδάρια μου, στον ίσκιο το κεφάλι...

(από τον Λυρικό Bίο, A΄, Ίκαρος 1965)

15/3/2010

Δευτέρα 15 Μαρτίου 2010

Η ΛΑΤΕΡΝΑ

ΕΝΑ ΠΟΥΛΙ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟ

ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΖΟΥΜΕ




Στίχοι: Νίκος Γούναρης, Κουρνάζος
Μουσική: Νίκος Γούναρης, Κουρνάζος
Πρώτη εκτέλεση: Νίκος Γούναρης, Κουρνάζος


Λένε πως είναι οι γυναίκες πονηρές
τον κάθε άντρα που τον θέλουν πάντα θύμα.
Μα το 'χω πει και θα το πω χίλιες φορές
χωρίς γυναίκα στην ζωή δεν κάνω βήμα. (δις)

Για τις γυναίκες ζούμε όλοι βρε παιδιά
γι' αυτές δουλεύουμε γι' αυτές ιδροκοπάμε
κι αν είναι όλες, όπως λεν χωρίς καρδιά,
εμείς που έχουμε καρδιά τις αγαπάμε. (δις)

Χωρίς γυναίκες βρε δεν κάνουμε στιγμή
κι ας βγάζει μάτι το τρελό του το γινάτι,
αυτές γλυκαίνουν το πικρό μας το ψωμί
και το φτωχόσπιτο μας φαίνεται παλάτι. (δις)

ΚΛΑΨΤΕ ΟΥΡΑΝΟΙ ΚΙ ΑΣΤΕΡΙΑ



Κλάψτε ουρανοί κι αστέρια

Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
Ερμηνεία: Γρηγόρης Μπιθικώτσης


Κλάψτε ουρανοί κι αστέρια
κι ορφανά πουλιά της ερημιάς
χίλια χέρια με μαχαίρια
την καρδιά ξεσκίζουν της καρδιάς

Πόνε γίνε μαξιλάρι να κοιμηθώ
να 'ρθει η νύχτα να με πάρει
και να μην ξημερωθώ

Φωτιά θ' ανάψω να σε κάψω ουρανέ
στάχτη να γίνεις μες στα στήθια μου καημέ
φλόγα και φωτιά σωρό να κάψω τα φιλιά
να φουντώσει τ' όνομά σου και να καεί
κάθε αχνάρι απ' τη σκιά σου και να μην ξαναβρεθεί

Παρασκευή 12 Μαρτίου 2010

ΤΑ ΠΛΟΥΤΗ ΤΟΥΣ = Η ΦΤΩΧΕΙΑ ΜΑΣ

Ξεκίνησα να γράφω το άρθρο μου όταν διαπίστωσα ότι ο φίλος μου ο Δημήτρης δημοσίευσε ένα καταπληκτικό άρθρο στο facebook. Το είχα από παλιά εντοπίσει, το είχα αντιγράψει μα τώρα το ξαναθυμήθηκα και χωρίς δεύτερη σκέψη το δημοσιεύω αυτούσιο. Θαρρώ είναι φορές χρησιμότερο να δημοσιεύεις σημαντικά κείμενα άλλων, από το να επαναλαμβάνεσαι με τις όποιες, σωστές ή λάθος, απόψεις σου.
Ο τίτλος είναι «ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΠΕΡΓΗΣΩ;», έχω μια διαφωνία με το θέμα απεργία ή όχι, δεν έχει όμως και τόση σημασία αυτό. Σημασία έχουν τα στοιχεία που παραθέτει ο αρθρογράφος που είναι εξόχως διαφωτιστικά. Δικό σας! (Οι υπογραμμίσεις, δικές μου).


« ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΑΡΠΑΝΕ ΤΟ ΦΑΪ ΑΠ’ ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ

κηρύχνουν τη λιτότητα.

Αυτοί που παίρνουν όλα τα δοσίματα

ζητάν θυσίες.

Οι χορτάτοι μιλάν στους πεινασμένους

για τις μεγάλες εποχές που Θα’ ρθουν. »

Μπέρτολτ Μπρέχτ


Επιτέλους ! Αυτό αναφώνησε ο πρόεδρος του ΣΕΒ, Δημ. Δασκαλόπουλος, μετά το πρόσφατο διάγγελμα του πρωθυπουργού. Ενθουσιάστηκε από τη σκληρότητα των μέτρων που εξαγγέλθηκαν. Τώρα που μπήκαμε σε επιτήρηση θα πλέει σε πελάγη ευτυχίας. Τον περασμένο Οκτώβριο βρέθηκε σε μια έκθεση στο Λονδίνο κι αγόρασε ένα πίνακα 1,5 εκατ. $. Όσα θα βγάλει ένας εκπαιδευτικός δουλεύοντας 60 χρόνια ή ένας εμποροϋπάλληλος δουλεύοντας 80 χρόνια ! Είναι να μη χαίρεται με τη σκληρή λιτότητα (των εργαζομένων) και με την επιτήρηση;

Στην ελληνική κοινωνία υπάρχει συσσωρευμένος τεράστιος πλούτος κι εμείς πρέπει πάλι να πληρώσουμε, για χρέη που ποτέ δεν δημιουργήσαμε. Τα ταμεία είναι άδεια αλλά και οι τσέπες μας επίσης. Ποιοι έχουν τέλος πάντων τα λεφτά;

Ας δούμε ορισμένα παραδείγματα :

► Τα τελευταία 12 χρόνια το ΑΕΠ της χώρας αυξήθηκε κατά 60%. Αφού το δικό μας – των εργαζομένων – εισόδημα δεν αυξήθηκε καθόλου, ΠΟΥ ΠΗΓΕ ΟΛΟΣ ΑΥΤΟΣ Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ;
► 30.000 ελληνικές οικογένειες διαθέτουν στα τμήματα private banking των τραπεζών περίπου 50 δις € ενώ άλλα 40 δις έχουν καταθέσει Έλληνες πολίτες στο εξωτερικό. Μάλλον δημόσιοι υπάλληλοι θα ‘ναι.
► Μόνο οι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιρείες είχαν κέρδη: 11,8 δις € το 2009, 10 δις το 2008 και 11,3 δις το 2007. Η Εθνική Τράπεζα την τελευταία πενταετία είχε κέρδη 6,3 δις €. Το 2009 η ΔΕΗ πραγματοποίησε κέρδη 1,1 δις ενώ προέβλεπε ο προϋπολογισμός της 531 εκατ. €.
► Ελληνικές επιχειρήσεις (υπολογίζονται 4.000) έχουν επενδύσει σχεδόν 20 δις € στο εξωτερικό, από τα οποία τα 16 δις στα Βαλκάνια.
► Την τετραετία 2004 – 2008 χαρίστηκαν πάνω από 9 δις € σε περίπου 50.000 επιχειρήσεις ( τα 5,1 δις από τη μείωση του συντελεστή φορολόγησης των κερδών από 35% σε 25% και 3,5 δις από τις δυο ρυθμίσεις περαίωσης ανέλεγκτων χρήσεων.)
► Υπάρχουν 10.000 υπεράκτιες (offshore) εταιρείες ελληνικών συμφερόντων που διακινούν γύρω στα 500 δις € και το δημόσιο χάνει ετησίως από φόρους 6 δις.
► Κάθε χρόνο οι καταναλωτές πληρώνουν και οι επιχειρήσεις εισπράττουν αλλά δεν αποδίδουν περί τα 6 με 6,5 δις € από ΦΠΑ.
► Η εισφοροδιαφυγή φτάνει τα 8 δις € ετησίως.
Πάνω από 5.000 επιχειρήσεις οφείλουν 31 δις € στο δημόσιο.
► Οι Έλληνες εφοπλιστές αγόρασαν το 2009 -χρονιά κρίσης- 164 μεταχειρισμένα πλοία διαθέτοντας 3,16 δις $. Μικρό ποσό για τους εφοπλιστές. Ο ελληνικός εφοπλισμός ελέγχει σχεδόν το 20% του παγκόσμιου στόλου και το 40,9% της κοινοτικής ναυτιλίας. Αν και αποτελεί παγκόσμια δύναμη στηρίζεται σημαντικά από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Η Εθνική Τράπεζα τους έχει δανείσει 3,5 δις €, η Πειραιώς 2 δις € κι ακολουθούν οι υπόλοιπες. Με τις δικές μας, τις λαϊκές αποταμιεύσεις – καταθέσεις οι τράπεζες χρηματοδοτούν το «θαύμα» της ελληνικής ναυτιλίας.
Κι επειδή είμαστε παραδοσιακά ναυτική χώρα δεν θα μπορούσε να υστερούμε και σε κότερα, θαλαμηγούς κλπ. Ο Θοδ. και Γιάννα Αγγελοπούλου πούλησαν τη θαλαμηγό τους - που ήταν η καλύτερη στη χώρα - κι αγόρασαν ένα υπερσύγχρονο mega yacht μήκους 85,6 μέτρων κι αξίας 150 εκατομ. $. Ο εφοπλιστής Προκοπίου έχει παραγγείλει θαλαμηγό 106 μέτρων και αξίας πάνω από 100 εκατ.$. Ο Π. Δράγνης έχει κότερο 82 μέτρα. Έχει γραφτεί ότι η θαλαμηγός του Μελισσανίδη κοστίζει 65 εκ., του Κούστα 60 εκ., του Βαφειά το ίδιο κι ακολουθούν άλλοι με ακριβότερα κι άλλοι με φθηνότερα κότερα, όπως Κοπελούζος, Πατέρας, Τσάκος, Αλαφούζος, Δημ. Κωστόπουλος, Ρέστης, Βασιλάκης, Κοντομηνάς, Μαρινόπουλος κλπ. Ο Σπ. Λάτσης νοικιάζει την 117 μέτρων «Τurama», σε μη έχοντες κότερο επιχειρηματίες, αντί 90.000 € τη μέρα !
► Μη νομίσετε ότι υστερούμε και στον αέρα. Διακόσια είκοσι ιδιωτικά αεροπλάνα είναι καταγεγραμμένα στα ελληνικά νηολόγια (χώρια όσα είναι σε νηολόγια του εξωτερικού ). Η Μαρ. Λάτση έχει 3 ιδιωτικά τζετ (Boeing 757, Boeing 737 και Gulfstream IV), o Βγενόπουλος 2 (Cesna και Falcon 900), o M.Κυριακού ένα και καλό αξίας 50 εκ., ο Ρέστης ένα των 47 εκ., ο Κόκκαλης, ο Μελισσανίδης, ο Τσακίρης, ο Μαρινάκης, ο Θοδ. κι η Γ. Αγγελοπούλου και πολλοί άλλοι. Τα έξοδα συντήρησης ενός τέτοιου αεροσκάφους φτάνουν το χρόνο 1 με 1,5 εκατ. € !
► Ο Λ. Λαυρεντιάδης ξόδεψε το Δεκέμβρη 70 εκ. € κι αγόρασε το 31,3% της Proton Bank αφού πρωτύτερα είχε δώσει 36 εκ. για το 50% του γηπέδου Καραϊσκάκη και άλλα 86 εκ. για να επαναγοράσει τη «Νεοχημική», από την πολυεθνική Carlyle. Έδωσε και κάτι «ψιλά» για ν’ αποκτήσει μερτικό σε κάποια από τα μεγαλύτερα ΜΜΕ της χώρας (13,53% στον Πήγασο, που ελέγχει ΜEGA και Έθνος, 9,62% στην Ελευθεροτυπία, κι ελέγχει Flash 9.61, Espresso, City Press, Αthens News, Σφήνα, Ισοτιμία κλπ). Ο Β. Ρέστης αγόρασε το πιο αναγνωρίσιμο τουριστικό αξιοθέατο του Μαυροβουνίου, το νησάκι του Αγ. Στεφάνου, ξοδεύοντας 30 εκ. € και σχεδιάζει να επενδύσει 50 εκ. χτίζοντας βίλες σε αυτό.
► Έρευνα του Hotels.com (καλοκαίρι 2009) έδειξε πως η ακριβότερη σουϊτα στον κόσμο νοικιάζεται 50.000$ και είναι του Grand Resort στο Λαγονήσι Αττικής!
► Σύμφωνα με στοιχεία του ΕΟΤ, από το Μάρτη του 2005 ως τον Οκτώβρη του 2009, είχαν υπαχθεί στον αναπτυξιακό νόμο (Ν. 3290/04) 1790 επενδύσεις ξενοδόχων προϋπολογισμού 5,7 δις € και επιδοτήθηκαν με 2,5 δις €. Δηλαδή το 44% ήταν από δικά μας λεφτά. Τζάμπα επενδυτές μιας και τα υπόλοιπα είναι δανεικά από τις δικές μας καταθέσεις στις τράπεζες.
► Πάνω που πήγαν να μας πείσουν πως «δεν υπάρχει σάλιο» και λίγο μετά την ανακοίνωση της επιτήρησης, πληροφορηθήκαμε ότι αγοράζουμε 6 γαλλικές φρεγάτες κόστους 2,5 δις €, για να υπερασπίζουν τα «εθνικά μας δίκαια» ανοιχτά της Σομαλίας και στον Περσικό κόλπο.

Δεν αναφέρομαι καθόλου στις μίζες και στα σκάνδαλα (Siemens, Βατοπαίδι, δομημένα ομόλογα, διαγραφή προστίμου 5,5 δις € της «Ακρόπολης» κλπ) γιατί είναι γνωστά. Άλλωστε έχει επιληφθεί κι η ελληνική …«δικαιοσύνη».
Ούτε στα 28 δις € που τέθηκαν στη διάθεση των τραπεζών και τώρα τα χρησιμοποιούν για να δανείσουν το κράτος σαν κοινοί τοκογλύφοι.

Μπορεί να ζούμε όλοι στην ίδια χώρα αλλά είμαστε δυο διαφορετικές χώρες, δυο διαφορετικοί και αντίθετοι κόσμοι. Δυο κόσμοι μέσα στην ίδια χώρα.


Από τη μια ο κόσμος μας: ανεργία, απολύσεις, τρομοκρατία κι εξευτελισμοί στους χώρους δουλειάς, ανασφάλιστη εργασία, μερική απασχόληση, προσωρινή απασχόληση, συντάξεις των 400€ , μισθοί των 700 €, σύνταξη στα 67, δάνεια και κάρτες, τα φροντιστήρια των παιδιών, η βενζίνη στα 1,4 €, ο 14ος μισθός που κόβεται , η κατάργηση των συμβάσεων, ο φόβος κι η αγωνία για το αύριο.

Κι απ’ την άλλη ο κόσμος τους: τραπεζίτες, επενδυτές, golden boys, βιομήχανοι κι εφοπλιστές, πολυτελείς επαύλεις, ιδιωτικά τζετ, θαλαμηγοί, χειροποίητες Bentley και θηριώδη Hummer, διαμάντια και τσάντες Luis Vitton και Hermes, η Μύκονος, το Κολωνάκι και η Εκάλη, σαλέ και σούσι μπαρ, χαριτωμένοι μόδιστροι και «καλλιτεχνάδες διανοούμενοι λινάτσες», όπως λένε κι οι Active Member. Ένας κόσμος σπατάλης, χλιδής , σαπίλας και παρακμής.

Τελικά λεφτά υπάρχουν αλλά όχι για μας. Είναι δικά μας αλλά δεν είναι για μας. Εμείς τα «γεννήσαμε» αλλά δε μας ανήκουν. Φταίμε όμως κι εμείς γιατί όπως λέει κι η παροιμία «αν δεν εγονάτιζε η καμήλα δεν τηνε φορτώνανε». Η επίθεση που δεχόμαστε από ΠΑΣΟΚ – ΝΔ – ΕΕ και κεφαλαιοκράτες (διεθνείς και εθνικούς) δε θα σταματήσει ποτέ από μόνη της. Τώρα πρέπει να αναχαιτίσουμε την επίθεση, τώρα να διεκδικήσουμε αναδιανομή του πλούτου, έξοδο από τη ληστρική Ε.Ε. του κεφαλαίου. Για να επιστρέψει πάνω από την Ευρώπη το φάντασμα που κάποτε πλανιόταν, όπως έλεγε ο Μαρξ. Για ν’ αρχίσουν πάλι να τρέμουν οι ξεσαλωμένες, σήμερα, κυρίαρχες τάξεις.

Γιάννης Κυριακάκης
Οικονομολόγος, εκπαιδευτικός
Χανιά

9/3/2010

Για την αντιγραφή
Μάρκος Νικητάκης

Δευτέρα 8 Μαρτίου 2010

ΟΣΟ ΒΑΡΟΥΝ ΤΑ ΣΙΔΕΡΑ




Στίχοι: Παραδοσιακό
Μουσική: Στέλιος Φουσταλιέρης
Εκτελέσεις: Γιάννης Μπερνιδάκης - Μπαξεβάνης


Όσο βαρούν τα σίδερα αμάν αμάν
βαρούν τα μαύρα ρούχα
γιατί τα φόρεσα κι εγώ
αμάν αμάν
για μια αγάπη που ‘χα

Αμάν
είχα και υστερήθηκα
αμάν αμάν
θυμούμαι και εστενάζω
άνοιξε γης μέσα να μπω
αμάν αμάν
κόσμο να μην κοιτάζω
άνοιξε γης μέσα να μπω
το μωρό μου
κόσμο να μην κοιτάζω

Παρασκευή 5 Μαρτίου 2010

ΑΡΧΙΣΑΝ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ




Στίχοι: Αλέκος Σακελλάριος
Μουσική: Μιχάλης Σουγιούλ
Πρώτη εκτέλεση: Νίκος Γούναρης

Άρχισαν τα όργανα
σήκω απ' τη θέση σου
χόρεψε ζεϊμπέκικο
λύγισε τη μέση σου

Χτύπησε τα πόδια σου
πάνω στον ασήκικο σκοπό
έτσι μου γουστάρεις
έτσι σ' αγαπώ

Άρχισαν τα όργανα
το παλιό ντερβίσικο
να μη μου το χόρευες
θα 'τανε αφύσικο

Χόρεψε κορίτσι μου
παλαμάκια εγώ θα σου χτυπώ
έτσι μου γουστάρεις
έτσι σ' αγαπώ

Άρχισαν τα όργανα το
μπουζούκι εργάζεται
να το το κορίτσι μου
σιέται κι τινάζεται

Φτου σου κοπελάρα μου
ε ρε τι μου κάνεις πω πω πω
έτσι μου γουστάρεις
έτσι σ' αγαπώ

ΝΑ ΣΩΣΟΥΜΕ ΟΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΩΘΕΙ

Μου κοινοποιήθηκε μια επιστολή, κατοίκων του ιστορικού κέντρου της πόλης μας , προς τον δήμαρχο Λευκάδας, που αφορά στην ανακατασκευή και στη μελλοντική χρήση διατηρητέου κτιρίου στη Δυτική παραλία της πόλης.
Οι επιστολογράφοι διαμαρτύρονται για την προχειρότητα της αναπαλαίωσης, που έχει σαν αποτέλεσμα την μερική αλλοίωση της φυσιογνωμίας του κτιρίου. Διαμαρτύρονται επίσης για τη μελλοντική του χρήση, ύστερα από την εκμίσθωσή του (ντισκο-μπαρ) και, κυρίως, για την διαφαινόμενη κάλυψη της πρόσοψης του κτιρίου με τη γνωστή αντιαισθητική πέργκολα (σιδηροκατασκευή και υαλοπίνακες), που υπάρχει και στα άλλα καταστήματα του ίδιου δρόμου (προσωρινή τάχα, μόνιμη όμως…).
Σε ότι αφορά στη χρήση του κτιρίου, ιδιωτικό είναι, μια πηγή εσόδων για τον ή τους ιδιοκτήτες αποτελεί άρα αναφαίρετο δικαίωμά τους είναι να το χρησιμοποιήσουν όπως θέλουν. Ευχολόγια μόνο μπορεί να αναπτύξει κάποιος, για μια χρήση που ταιριάζει σε παραδοσιακά κτίρια. Τίποτα άλλο.
Σε ότι αφορά στη μορφή του όμως και, κατ’ επέκταση στη διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, υπάρχουν κανόνες και νόμοι που διέπουν κτίρια χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα.
Είναι φανερό πως χρέος της πολιτείας (με την όποια έκφραση της) είναι να συμβάλλει στην προστασία τους. Δυστυχώς στον τόπο μας πάντα βρίσκονται (για λίγους) ανοιχτά παράθυρα (οι νόμοι βοηθούν σε αυτό) και πρόθυμοι αρμόδιοι, να καταπατούνται οι νόμοι, με το όποιο κόστος για τους πολίτες…

Νομικό πλαίσιο

Είναι προφανές ότι δεν είμαι ο καταλληλότερος να αναφερθεί στο νομικό πλαίσιο σε ότι αφορά στα παραδοσιακά κτίρια. Έτσι κι αλλιώς υπάρχει ο ΓΟΚ που τα ρυθμίζει αυτά και αρμοδιότεροι από εμένα να τοποθετηθούν.
Έψαξα στο διαδίκτυο όμως και βρήκα μια ενδιαφέρουσα απόφαση του ΣτΕ που αναφέρεται στο θέμα (οι υπογραμμίσεις δικές μου)

ΣτΕ 3178/2009
[Ανακατασκευή κατεδαφισθέντος κτιρίου εντός παραδοσιακού οικισμού]


… Επειδή στο άρθρο 24 παρ. 1 και 6 του Συντάγματος ορίζονται τα εξής:
«1. Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του στο το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας αυτού ...
6. Τα μνημεία, οι παραδοσιακές περιοχές και τα παραδοσιακά στοιχεία προστατεύονται από το Κράτος. Νόμος θα ορίσει τα αναγκαία για την πραγματοποίηση της προστασίας αυτής περιοριστικά μέτρα της ιδιοκτησίας, καθώς και τον τρόπον και το είδος της αποζημίωσης των ιδιοκτητών».

Με τις διατάξεις αυτές του Συντάγματος καθιερώνεται αυξημένη προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος, δηλαδή των μνημείων και λοιπών στοιχείων που προέρχονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα και συνθέτουν την ιστορική, καλλιτεχνική και εν γένει πολιτιστική κληρονομιά της Χώρας. Η προστασία της κληρονομιάς αυτής που συνίσταται στη διατήρηση στο διηνεκές αναλλοίωτων τόσο των παραπάνω μνημείων όσο και του χώρου που τα περιβάλλει, προϋποθέτει τη δυνατότητα να επιβάλλονται τόσο τα αναγκαία μέτρα και περιορισμοί της ιδιοκτησίας, όσο και η υποχρέωση των ιδιοκτητών και νομέων των μνημείων και λοιπών στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς, να προβαίνουν στις αναγκαίες ενέργειες ώστε να διατηρούντα τα στοιχεία αυτά αναλλοίωτα, αλλά και να τα αποκαθιστούν στην αρχική τους μορφή, σε περίπτωση φθοράς τους από το χρόνο, ή από ανθρώπινες επεμβάσεις ή από οποιαδήποτε άλλα περιστατικά. Χωρίς τη δυνατότητα αυτή η κρατική προστασία των στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς, δεν θα ήταν πλήρης και αποτελεσματική, αφού η ενδεχομένη αδράνεια ή η αμέλεια του ιδιοκτήτη θα είχε σαν αποτέλεσμα να μην αντιμετωπίζεται έγκαιρα η φθορά των χαρακτηριστικών τους στοιχείων με συνέπεια την καταστροφή τους (βλ. ΣτΕ 1413/2003 και ΣτΕ 1097 και 1099/1987 Ολ.). Εξάλλου με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 32 του Ν. 1337/1983 για την "επέκταση των πολεοδομικών σχεδίων, οικιστική ανάπτυξη κ.λπ." (Α΄33), οι οποίες αποδίδονται με το άρθρο 269 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (Κ.Β.Π.Ν.) που κυρώθηκε με το άρθρο μόνο του από 14/27.7.1999 π. δ/τος (Δ΄580), ορίζεται ότι οι ιδιοκτήτες ή νομείς των κτιρίων που έχουν χαρακτηρισθεί ως διατηρητέα «οφείλουν να διατηρούν τα αρχιτεκτονικά, καλλιτεχνικά και στατικά στοιχεία αυτών και σε οποιαδήποτε περίπτωση καταστροφής τους να τα ανακατασκευάζουν σύμφωνα με τις υποδείξεις της αρμόδιας Επιτροπής Ενάσκησης Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, έστω και αν η καταστροφή οφείλεται σε ανώτερη βία. Αν οι ιδιοκτήτες ή νομείς παραλείπουν την υποχρέωσή τους αυτή μπορεί να επεμβαίνει το δημόσιο ή ο οικείος Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης και να εκτελεί τις εργασίες καταλογίζοντας τη σχετική δαπάνη σε βάρος των υπόχρεων. Αυτοί που με όποιο τρόπο κατέχουν τα ακίνητα έχουν την υποχρέωση να δέχονται τις πιο πάνω παρεμβάσεις. Μπορεί το σύνολο ή μέρος της δαπάνης επισκευών ή ανακατασκευών να αναληφθεί από το Δημόσιο ή τον οικείο Ο.Τ.Α., αν οι υπόχρεοι βρίσκονται σε αδυναμία να αντιμετωπίσουν τις δαπάνες αυτές σε σχέση με την απόδοση από την εκμετάλλευση του κτιρίου και αν ταυτόχρονα, η βλάβη δεν έγινε από σκόπιμη ενέργειά τους, σύμφωνα με όσα ορίζονται με Π. Δ/γμα που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος. Με όμοια Π. Διατάγματα μπορεί να ρυθμιστούν οι διαδικασίες για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής, τα αρμόδια για κάθε περίπτωση όργανα, οι διοικητικές κυρώσεις για πράξεις ή παραλείψεις που αντιβαίνουν στις πιο πάνω διατάξεις και κάθε σχετική ή συμπληρωματική λεπτομέρεια».
5. Επειδή, σε εκτέλεση των ως άνω διατάξεων του Συντάγματος και του ν. 1337/1983 εκδόθηκε το από 15/28.4.1988 Π. Δ/γμα για την "διατήρηση, επισκευή ή ανακατασκευή αρχιτεκτονικών, καλλιτεχνικών και στατικών στοιχείων διατηρητέων κτιρίων" (ΦΕΚ Δ' 317), του οποίου οι διατάξεις αποδίδονται στο άρθρο 270 του ΚΒΠΝ. Στο ως άνω άρθρο προβλέπονται τα εξής: «1. Σε περίπτωση καταστροφής ή αλλοίωσης των αρχιτεκτονικών και καλλιτεχνικών στοιχείων διατηρητέων κτιρίων της παραγρ. 2 του άρθρου 4 του ν. 1577/1985 καθώς και των κτιρίων που βρίσκονται σε παραδοσιακούς οικισμούς κατά την παράγραφο 1 του ίδιου άρθρου, η αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία ή ο δήμος ή η κοινότητα, εφόσον τα παραπάνω κτίρια δεν ανήκουν κατά πλήρη κυριότητα στο δημόσιο ή σε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, τάσσει εύλογη προθεσμία στον υπόχρεο για την έναρξη και λήξη των εργασιών για την ανακατασκευή τους. Σε περίπτωση καταστροφής των στατικών στοιχείων των παραπάνω κτιρίων, τα αρμόδια, σύμφωνα με τις διατάξεις περί επικινδύνων οικοδομών, όργανα τάσσουν εύλογη επίσης προθεσμία για την έναρξη και λήξη εργασιών υποστήλωσης και αντιστήριξης των κτιρίων ώστε να αρθεί ο κίνδυνος. 2. Κάθε εργασία για την ανακατασκευή των στοιχείων της προηγούμενης παραγράφου, γίνεται σύμφωνα με τις υποδείξεις της Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (Ε.Π.Α.Ε.), η οποία σε περίπτωση επικινδύνων οικοδομών αποφαίνεται μέσα σε πέντε εργάσιμες ημέρες. 3... 4 … 10. Οι κύριοι, νομείς ή επικαρπωτές των κτιρίων της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου επωμίζονται τις δα¬πάνες για την επισκευή ή ανακατασκευή των στατικών, αρχιτεκτονικών και καλλιτεχνικών στοιχείων τους και οφείλουν με ίδια μέσα, ύστερα από έγκριση της αρμόδιας αρχής μετά από γνώμη της ΕΠΑΕ εκδιδόμενης κατά τη νόμιμη διαδικασία, να προβαίνουν στις αναγκαίες επισκευές. 11. Αν οι πιο πάνω υπόχρεοι αδρανούν, κωλυσιεργούν, καθυστερούν ή αδυνατούν να προβούν στις σχετικές εργασίες, τις εργασίες αυτές μπορεί να τις εκτελέσει το Δη¬μόσιο ή ο οικείος ΟΤΑ υπό τις προϋποθέσεις των παρα¬γράφων 1 έως και 4 του παρόντος άρθρου, καταλογίζο¬ντας κατ' αρχήν τις σχετικές δαπάνες σε βάρος των υπόχρεων. 12….. 19. Σε περίπτωση που κατά παράβαση των διατάξεων του παρόντος άρθρου κατεδαφίζεται κτίριο από τα αναφερόμενα στην παρ. 1, επιβάλλονται στους υπόχρεους ε¬κτός των κυρώσεων της προηγουμένης παρ. 18 και η ολική ανακατασκευή του κτιρίου σύμφωνα με τις υποδείξεις της αρμόδιας ΕΠΑΕ και μετά από άδεια της οικείας πολεοδομικής υπηρεσίας. 20. Σε περίπτωση που χαρακτηρίζεται κτίριο ως διατηρητέο στο οποίο έχει γίνει επέμβαση (κατεδάφιση αλλοίωση κ.λπ.) σύμφωνα με νόμιμη άδεια η αποκατάστασή του γίνεται με δαπάνη του Δημοσίου, δήμου ή κοινότητας χωρίς να επιβάλλονται οι προβλεπόμενες από το άρθρο αυτό κυρώσεις στους υπόχρεους. 21. Τα πρόστιμα του παρόντος άρθρου βεβαιώνονται στο Δημόσιο Ταμείο, εισπράττονται ως δημόσιο έσοδο και αποδίδονται ολόκληρα στο ΕΤΕΡΠΣ…»…




Ανάσα

Το περιβάλλον μιας πόλης δεν χαρακτηρίζεται μόνο από τους ελεύθερους χώρους αλλά και από την ποιότητα των κτιρίων της, την ιστορία που «κουβαλούν». Δυστυχώς στον τόπο μας, με την ίδια αμετροέπεια που καταπατούμε τα δάση, καταστρέφουμε και τον αρχιτεκτονικό μας πλούτο. Συχνά, για να μην πω τις περισσότερες φορές, μάλιστα με την άδεια των αρμοδίων υπηρεσιών!
Tα παλιά κτίρια, τα νεοκλασικά και τα νεότερα αξιόλογα κτίρια δεν αποτελούν μόνο καταφύγια ενός άλλου πολιτισμού, που σέβεται το περιβάλλον και το πέρασμα του ανθρώπου από τούτο τον τόπο. Είναι και «ανάσες» στην μονοτονία του τσιμεντένιου τοπίου, αντιστάσεις στην ισοπέδωση, μακρόχρονη επιμονή στη δυνατότητα να ζήσουμε και αλλιώς, πιο κοντά στα ανθρώπινα μέτρα και στο περιβάλλον.
Σε χώρες με μακρόχρονη ανθρώπινη παρουσία όπως η Ελλάδα, το φυσικό περιβάλλον είναι στενά δεμένο με το αρχιτεκτονικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι τόσο στο ελληνικό Σύνταγμα, όσο και στις σχετικές διεθνείς συμβάσεις, οι έννοιες του φυσικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος αντιμετωπίζονται από κοινού.
Kι όμως. Στην Ελλάδα αντιμετωπίσαμε και το φυσικό και το αστικό περιβάλλον ως καύσιμη ύλη μιας ανάπτυξης χωρίς μέλλον (και χωρίς παρελθόν). Mε τον ίδιο τρόπο που προχωρούσαν οι καταπατήσεις δασικών εκτάσεων και παραλιών, αναπτυσσόταν και η καταστροφή μέσα στις πόλεις.

Ανεκτίμητη αξία

H αξία αυτής της κληρονομιάς είναι ανεκτίμητη, ακόμα κι αν δεν είναι όλα έργα τέχνης. Kατ' αρχήν, στα παλαιότερα κτίρια υπάρχουν τα ίχνη της Ιστορίας, το αποτύπωμα της πολιτιστικής δημιουργίας. Δείχνουν τη συνέχεια, την εξέλιξη. Σε κάνουν να νιώθεις μια ιδιαίτερη συγκίνηση, όταν κυκλοφορείς μέσα σε χώρους που έχουν την σφραγίδα του χρόνου. Kι αυτό είναι ποιότητα ζωής!
Oι παραδοσιακές κατασκευές, επιπλέον, έχουν μικρότερους όγκους, διαθέτουν συνήθως αυλές και ελεύθερους χώρους. H κατεδάφισή τους σημαίνει περισσότερο τσιμέντο. Tα παλιά κτίρια φέρουν υλικά φιλικότερα προς το περιβάλλον, ενώ είναι συχνά πιο ανθρώπινα. Τέλος, και οικονομικά, τα διατηρητέα κτίρια λειτουργούν ελκυστικά για τον τουρισμό, ενώ η αξία τους είναι πολλαπλάσια για τον ιδιοκτήτη.
Kι όμως η καταστροφή συνεχίζεται, είτε γιατί ο ιδιοκτήτης δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στη συντήρηση, είτε γιατί δελεάζεται από την αντιπαροχή. Επιπλέον, τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα, αξιοποιώντας και τα ειδικά παραθυράκια του νόμου, επιδιώκουν να αξιοποιήσουν νεοκλασικά και άλλα ιστορικά κτίρια... καταστρέφοντας τα με διάφορα κόλπα.
Χρέος μας ως πολιτών είναι θαρρώ να προσπαθήσουμε να σώσουμε ότι μπορεί ακόμη να σωθεί. Τίποτα άλλο…
Χρέος της πολιτείας είναι να εφαρμόζει τους νόμους και τους κανόνες που η ίδια θέσπισε!

3/3/2010


Υ.Γ. Ηθελημένα δεν αναφέρομαι στο συγκεκριμένο ακίνητο. Έτσι ή αλλιώς το θέμα είναι γενικότερο. Έτσι κι αλλιώς είναι τόσα τα παραδοσιακά κτίρια στην πόλη που έχουν αφεθεί ή αφήνονται να καταστραφούν, που η ιστορία είναι για γέλια ή για κλάματα.